3063-ILPB1-3.4511.41.2017.1.MC - Zaliczenie do kosztów podatkowych niezapłaconej należności od kontrahenta.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) oraz art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1948, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 24 stycznia 2017 r. (data wpływu 26 stycznia 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów - jest prawidłowe.

W dniu 26 stycznia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek - uzupełniony pismem z 8 marca 2017 r. (data wpływu 9 marca 2017 r.) - o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

X z siedzibą w (...) zwany dalej Wnioskodawcą, wykonał w 2009 r. jako podwykonawca usługi budowlane na rzecz generalnego wykonawcy, jakim był Y Sp. z o.o. w (...) i za ich wykonanie wystawił faktury VAT.

Kwoty z wystawionych faktur zostały w całości ujęte w ewidencji sprzedaży VAT i podatkowej księdze przychodów i rozchodów jako przychody 2009 r. i opodatkowane również w 2009 r. Wnioskodawca nie otrzymał jednak całości należności za wykonane usługi zgodnie z wystawionymi fakturami, gdyż zgodnie z zawartymi umowami na poczet gwarancji należytego wykonania umów generalny wykonawca zatrzymał z należnego wynagrodzenia kaucje w wysokości 5% wartości zamówienia brutto, z których to kaucji 70% miała być wypłacona po podpisaniu bezusterkowego końcowego protokołu obioru robót, objętych przedmiotowymi umowami, natomiast pozostałe 30% po upływie terminu gwarancyjnego, tj. po upływie 5 lub 6 lat od daty odbioru końcowego. Część z zatrzymanych kaucji, w wysokości 70% ich wartości, została wypłacona Wnioskodawcy zgodnie z umowami, po podpisaniu końcowych protokołów odbioru wykonanych robót, natomiast pozostałe 30% ich wartości pozostawało do czasu upływu terminów gwarancji w gestii Y Sp. z o.o.

W związku z otrzymanym zawiadomieniem z dnia 29 sierpnia 2014 r. o ogłoszeniu upadłości Y Sp. z o.o. Wnioskodawca dokonał odpisu aktualizacyjnego w wysokości zatrzymanej kaucji gwarancyjnej należnej do zwrotu w roku 2014. Podobnego odpisu dokonano także w stosunku do należności, których termin płatności upływał w roku 2015.

Ww. odpisy aktualizacyjne nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodu Wnioskodawcy zarówno w 2014, jak i 2015 r.

Dnia 30 października 2015 r. zostało zawarte porozumienie - ugoda, zgodnie z którym 40% zadłużenia Y Sp. z o.o. wynikających z zatrzymanych kaucji ulega umorzeniu, a 60% zostanie wypłacone w 60-ciu miesięcznych ratach, począwszy od końca 6-go miesiąca po miesiącu, w którym uprawomocni się postanowienie o zatwierdzeniu układu.

Pierwsza rata wpłynęła na konto Wnioskodawcy w dniu 30 maja 2016 r., a następne na koniec kolejnych miesięcy 2016 r.

Wszystkie spłacone raty zostały zaliczone przez Wnioskodawcę do przychodów bieżących okresów.

Pismem z 8 marca 2017 r. Wnioskodawca wskazał, że postanowienie Sądu Rejonowego z dnia (...) sygn. akt (...) dot. w sprawie ogłoszenia upadłości Y spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, z siedzibą w (...) numer Krajowego Rejestru Sądowego (...) w ramach wszczętego postępowania upadłościowego obejmowało likwidację majątku Y Sp. z o.o.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca może zaliczyć w ciężar kosztów odpowiednio 2014 i 2015 r. odpisy aktualizujące dokonane w 2014 i 2015 r., przy założeniu że poszczególne spłaty ratalne będą zaliczane do przychodów bieżących okresów rozliczeniowych?

Zdaniem Wnioskodawcy odpis aktualizujący utworzony przez Wnioskodawcę na podstawie Ustawy o rachunkowości na niezapłaconą należność od kontrahenta jest kosztem podatkowym gdyż:

1. Należność została uprzednio zarachowana do przychodów należnych, a jej nieściągalność została uprawdopodobniona zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 21.

2. Dłużnik został postawiony w stan upadłości, w związku z czym nieściągalność uprawdopodobniono zgodnie z przepisami art. 23 ust. 3 pkt 1.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku od osób fizycznych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Stosownie do treści art. 23 ust. 1 pkt 17 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione.

Artykuł 23 ust. 1 pkt 21 cytowanej ustawy stanowi, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów aktualizujących, z tym że kosztem uzyskania przychodów są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art. 14 do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie ust. 3.

W myśl art. 23 ust. 3 ww. ustawy nieściągalność wierzytelności w przypadku określonym w ust. 1 pkt 21, uznaje się za uprawdopodobnioną, w szczególności, gdy dłużnik został wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej, postawiony w stan likwidacji, lub została ogłoszona jego upadłość obejmująca likwidację majątku, albo zostało wszczęte postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego, lub na wniosek dłużnika zostało wszczęte postępowanie ugodowe, w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, albo wierzytelność została zasądzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego, albo wierzytelność jest kwestionowana przez dłużnika na drodze postępowania sądowego.

Przesłanki dokonania odpisu aktualizującego wartość należności zostały zawarte w art. 35b ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.

Przytoczony wyżej art. 23 ust. 1 pkt 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazujący możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów odpisów aktualizujących wartość należności, ma zastosowanie do podatników prowadzących księgi handlowe na zasadach określonych w ustawie o rachunkowości, jak również tych, którzy prowadzą podatkową księgę przychodów i rozchodów. Brak bowiem uzasadnienia do różnicowania statusu prawno-podatkowego podatnika wyłącznie z uwagi na rodzaj prowadzonych przez niego urządzeń księgowych. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odnosząc się do Ustawy o rachunkowości, precyzują jedynie katalog należności, od których mogą być utworzone odpisy aktualizujące, które po spełnieniu pozostałych warunków mogą stanowić koszty uzyskania przychodów.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług. W świetle ww. przepisów należy przyjąć, że jeżeli w kwocie nieściągalnej wierzytelności, obejmowanej odpisem aktualizacyjnym, zawarty jest podatek od towarów i usług, to do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć wyłącznie wierzytelność w kwocie netto (tj. w kwocie pomniejszonej o ten podatek).

Powyższe prowadzi do wniosku, że co do zasady odpisy aktualizujące nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, jednak w ściśle określonych sytuacjach mogą one stanowić koszt podatkowy, o ile wierzytelności, których dotyczą, nie uległy przedawnieniu.

W cytowanym przepisie art. 23 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca dokonał przykładowego wyliczenia, jakimi środkami można dokumentować nieściągalność wierzytelności.

Wobec powyższego, spełnione są ww. warunki umożliwiające zaliczenie odpisu aktualizującego wartość należności w ciężar kosztów uzyskania przychodów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032, z późn. zm.): kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Aby zatem określony wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

* musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,

* nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów,

* musi być należycie udokumentowany.

Generalnie należy przyjąć, że kosztami uzyskania przychodów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z tą działalnością, których celem jest osiągnięcie przychodów bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ww. ustawy nie podlegają wyłączeniu z tych kosztów. Przy czym związek przyczynowy między poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów.

Stosownie do treści art. 23 ust. 1 pkt 17 ww. ustawy: nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione.

W myśl art. 23 ust. 1 pkt 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów aktualizujących, z tym że kosztem uzyskania przychodów są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art. 14 do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie ust. 3.

Analiza przytoczonego przepisu prowadzi do wniosku, że - co do zasady - odpisy aktualizujące nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Wyjątkiem są odpisy spełniające łącznie następujące warunki:

* są odpisami aktualizującymi wartość należności, określonymi w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2016 r. poz. 1047, z późn. zm.),

* zostały dokonane od należności bądź części należności uprzednio zaliczonej do przychodów należnych na podstawie art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

* nieściągalność tych należności została uprawdopodobniona zgodnie z art. 23 ust. 3 ww. ustawy.

Ponadto należności, które są aktualizowane przez dokonanie odpisu aktualizującego, nie mogą być odpisane jako przedawnione.

Należy również zauważyć, że zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

W świetle ww. przepisów należy przyjąć, że jeżeli w kwocie nieściągalnej wierzytelności, obejmowanej odpisem aktualizującym, zawarty jest podatek od towarów i usług, to do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć wyłącznie wierzytelność w kwocie netto (tj. kwocie pomniejszonej o ten podatek).

Przesłanki dokonania odpisu aktualizującego wartość należności zawarte zostały w art. 35b ustawy o rachunkowości.

Stosownie do przepisu art. 35b ust. 1 ustawy o rachunkowości: wartość należności aktualizuje się uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty poprzez dokonanie odpisu aktualizującego, w odniesieniu do:

Przytoczony art. 23 ust. 1 pkt 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazujący możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodów odpisów aktualizujących wartość należności, ma zastosowanie do podatników prowadzących księgi handlowe na zasadach określonych w ustawie o rachunkowości, jak również do tych, którzy prowadzą podatkową księgę przychodów i rozchodów. Brak bowiem uzasadnienia do różnicowania statusu prawno-podatkowego podatnika wyłącznie z uwagi na rodzaj prowadzonych przez niego urządzeń księgowych. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - odnosząc się do ustawy o rachunkowości - precyzują jedynie katalog należności, od których mogą być utworzone odpisy aktualizujące, które po spełnieniu pozostałych warunków mogą stanowić koszty uzyskania przychodów.

Z kolei przepis art. 23 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2015 r. - stanowi, że: nieściągalność wierzytelności, w przypadku określonym w ust. 1 pkt 21, uznaje się za uprawdopodobnioną, w szczególności gdy:

W przepisie tym ustawodawca dokonał przykładowego wyliczenia, jakimi środkami można dokumentować nieściągalność wierzytelności. Powyższe wyliczenie nie stanowi katalogu zamkniętego, ponieważ ustawodawca ww. przypadki podaje po słowach "w szczególności".

Podsumowując należy stwierdzić, że w sytuacji gdy:

* należności były uprzednio zaliczone do przychodów należnych,

* podatnik dokonał odpisu aktualizującego wartość należności zgodnie z zasadami określonymi w art. 35b ustawy o rachunkowości,

* nieściągalność wierzytelności została uprawdopodobniona w sposób przewidziany w art. 23 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

to niniejszy odpis aktualizujący wartość należności, w wartości netto, może stanowić koszt uzyskania przychodów w roku podatkowym, w którym spełnione są dwa ostatnie warunki. Jeśli te dwa warunki spełnią się w różnych latach podatkowych, odpis aktualizujący powinien być zaliczony do kosztów podatkowych w roku, w którym zostanie spełniony drugi z nich.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca wykonał w 2009 r., jako podwykonawca, usługi budowlane na rzecz generalnego wykonawcy i za ich wykonanie wystawił faktury VAT. Kwoty z wystawionych faktur zostały w całości ujęte w podatkowej księdze przychodów i rozchodów jako przychody 2009 r. i opodatkowane również w 2009 r. Wnioskodawca nie otrzymał jednak całości należności za wykonane usługi, gdyż zgodnie z zawartymi umowami na poczet gwarancji należytego wykonania umów generalny wykonawca zatrzymał z należnego wynagrodzenia kaucje w wysokości 5% wartości zamówienia brutto. Część tych kaucji w wysokości 70% miała być wypłacona po podpisaniu bezusterkowego końcowego protokołu obioru robót, natomiast pozostałe 30% - po upływie terminu gwarancyjnego, tj. po upływie 5 lub 6 lat od daty odbioru końcowego. Część z zatrzymanych kaucji, w wysokości 70% ich wartości, została wypłacona Wnioskodawcy po podpisaniu końcowych protokołów odbioru wykonanych robót. Natomiast pozostałe 30% ich wartości pozostawało do czasu upływu terminów gwarancji w gestii generalnego wykonawcy. W związku z otrzymanym zawiadomieniem z 29 sierpnia 2014 r. o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku generalnego wykonawcy Wnioskodawca dokonał odpisu aktualizacyjnego w wysokości zatrzymanej kaucji gwarancyjnej należnej do zwrotu w roku 2014. Podobnego odpisu Wnioskodawca dokonał także w stosunku do należności, których termin płatności upływał w roku 2015. Ww. odpisy aktualizacyjne nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodu Wnioskodawcy w 2014 r. i 2015 r. Dnia 30 października 2015 r. zostało zawarte porozumienie - ugoda, zgodnie z którym 40% zadłużenia generalnego wykonawcy ulega umorzeniu, a 60% zostanie wypłacone w 60-ciu miesięcznych ratach. Wszystkie spłacone raty zostały zaliczone przez Wnioskodawcę do przychodów bieżących okresów.

Mając zatem na uwadze informacje przedstawione we wniosku oraz przytoczone wyżej przepisy prawa, należy stwierdzić, że na gruncie rozpatrywanej sprawy powyższe przesłanki warunkujące zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów działalności gospodarczej odpisów aktualizujących wartość należności zostały spełnione. Stanowiły one przychody należne w 2009 r., ich nieściągalność została właściwie uprawdopodobniona (w 2014 r. ogłoszono upadłość generalnego wykonawcy obejmującą likwidację jego majątku), w 2014 r. i w 2015 r. Wnioskodawca dokonał odpisu.

Zatem w sytuacji dokonania w 2014 r. i 2015 r. odpisów aktualizujących wartość wierzytelności, zgodnie z przepisami o rachunkowości (tj. zostały spełnione warunki do dokonania takich odpisów zgodnie z tą ustawą), to spełnione zostały również wszystkie przesłanki do zaliczenia w tych latach podatkowych odpisów do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym dokonane w 2014 r. i 2015 r. odpisy aktualizujące wartość nieściągalnej wierzytelności, o których mowa we wniosku, mogą stanowić dla Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodów 2014 r. i 2015 r.

Końcowo Organ wskazuje, że w przypadku gdy wierzytelność, od której dokonano wcześniej odpisu aktualizującego w ciężar kosztów uzyskania przychodów, ulegnie przedawnieniu lub umorzeniu, podatnik ma obowiązek zaliczenia do przychodów równowartości wcześniej dokonanych odpisów (art. 14 ust. 2 pkt 7b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Ponadto, jeżeli podatnik odzyska część lub całość wierzytelności, od której dokonał wcześniej odpisu aktualizującego w ciężar kosztów podatkowych, obowiązany jest do zaliczenia otrzymanej kwoty jako przychodu z działalności gospodarczej (art. 14 ust. 2 pkt 7c tej ustawy).

Reasumując - Wnioskodawca może zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodów odpowiednio 2014 i 2015 r. odpisy aktualizujące dokonane w 2014 i 2015 r. W takiej sytuacji wartość umorzonej należności oraz poszczególne spłaty ratalne stanowią przychody bieżących okresów rozliczeniowych.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Końcowo Organ wskazuje, że dokumenty dołączone przez Wnioskodawcę do wniosku nie podlegały analizie i weryfikacji w ramach postępowania o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, ponieważ Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany ani uprawniony do oceny dołączonych dokumentów; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.