3063.ILPB1-2.4511.413.2016.1.NK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 20 grudnia 2016 r. (data wpływu 27 grudnia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku podatkowego - jest prawidłowe.

W dniu 27 grudnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku podatkowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 27 września 2013 r. sąd stwierdził nabycie spadku po ojcu oraz matce Wnioskodawczyni przez ich dzieci - brata Zainteresowanej, jej siostrę oraz nią samą, każde z nich w 1/3 części.

Postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 28 kwietnia 2016 r. dokonany został dział spadku po rodzicach Wnioskodawczyni, a także podział ich majątku wspólnego.

W uzasadnieniu postanowienia z dnia 28 kwietnia 2016 r. sąd wskazał, że łączna wartość majątku spadkowego wynosiła 205.100 zł, a każdemu z Zainteresowanych przysługiwał udział o równowartości 68.366,66 zł.

Postanowieniem z dnia 28 kwietnia 2016 r. sąd przyznał bratu Zainteresowanej na własność działkę nr 23/6 i działkę nr 17 o łącznej wartości 71.300 zł. Siostrze Zainteresowanej na wyłączną własność działkę nr 234 o wartości 88.400 zł. Natomiast Wnioskodawczyni otrzymała na wyłączną własność działkę nr 24/6, udział w 1/2 części we współwłasności samochodu osobowego marki "A" o łącznej wartości 45.400 zł.

Powyższy podział spowodował powstanie nadwyżki nad przysługujący bratu Wnioskodawczyni udział w wysokości 2.933,34 zł, nadwyżki nad przysługujący siostrze Wnioskodawczyni udział w wysokości 20.033,34 zł oraz niedopłaty udziału Zainteresowanej w wysokości 22.966,66 zł.

W związku z powyższym sąd zasądził na rzecz Wnioskodawczyni tytułem wyrównania udziałów dopłaty: od brata kwotę 2.933,34 zł, a od siostry kwotę 20.033,34 zł. Wartość udziałów spadkowych spadkobierców w wyniku działu spadku nie uległa zmianie - nadal wynosiła 68.366,66 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy nabycie prawa własności nieruchomości z obowiązkiem uiszczenia dopłaty tytułem wyrównania udziałów spadkowych lub otrzymanie dopłaty tytułem wyrównania udziału w majątku spadkowym na podstawie postanowienia w przedmiocie działu spadku stanowi przychód, do którego zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się przepisów tej ustawy, gdyż podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn?

2. Czy jest to przychód wynikający z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, w sprawie nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawczyni oraz jej rodzeństwo nie uzyskali po nabyciu spadku żadnego nowego przychodu związanego z majątkiem spadkowym, a jedynie spieniężone zostały udziały we współwłasności poszczególnych nieruchomości celem wyrównania udziałów w majątku spadkowym poprzez sądowy dział spadku i podział majątku wspólnego małżeńskiego spadkodawców.

W opinii Zainteresowanej, w przeciwnym razie doszłoby w sprawie do podwójnego opodatkowania nabycia w drodze postępowania spadkowego tych samych rzeczy.

Przepisy dotyczące działu spadku uregulowane są w Księdze Czwartej Kodeksu cywilnego zatytułowanej "Spadki". Oznacza to, że dział spadku stanowi konsekwencję stwierdzenia nabycia spadku, a zatem jest to sprawa z zakresu prawa spadkowego, do którego nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy podkreślić, że dział spadku został przeprowadzony w granicach udziałów w majątku spadkowym. Wartość tych udziałów nie uległa w zmianie, a zatem nie doszło do żadnego nowego przysporzenia na rzecz spadkodawców.

Dział spadku stanowił podział techniczny majątku spadkowego, z którego nie wynikła żadna nowa korzyść majątkowa.

W związku z powyższym, zdaniem Zainteresowanej, w sprawie należy zastosować art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 2032) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów zwolnionych na podstawie art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w tym przepisie przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego.

Należy wyjaśnić, że pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż, czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej oraz własności praw majątkowych za odpłatnością, a zatem również dział spadku i odpłatne zniesienie współwłasności.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że w 2013 r. sąd stwierdził nabycie spadku po rodzicach Wnioskodawczyni przez nią oraz jej rodzeństwo, każde po 1/3 części. Następnie w dniu 28 kwietnia 2016 r. dokonany został dział spadku, w wyniku którego sąd orzekł, iż łączna wartość majątku spadkowego wyniosła 205.100,00 zł, zatem każdemu ze spadkobierców przysługuje udział o równowartości 68.366,66 zł. Brat Zainteresowanej otrzymał na wyłączną własność dwie działki o łącznej wartości 71.300,00 zł. Siostra Wnioskodawczyni otrzymała działkę o wartości 88.400,00 zł. Natomiast Zainteresowana otrzymała działkę nr 24/6 oraz udział w 1/2 części we współwłasności samochodu osobowego o łącznej wartości 45.400,00 zł.

Celem wyrównania udziału Wnioskodawczyni w spadku sąd zasądził na jej rzecz dopłatę od jej brata w wysokości 2.933,34 zł oraz od siostry w wysokości 20.033,34 zł. Wartość udziałów spadkowych wszystkich spadkobierców w wyniku działu spadku nie uległa zmianie i nadal wynosiła 68.366,66 zł.

Należy wskazać, że zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy.

Stosownie do art. 924 i art. 925 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia, potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Natomiast z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, to zgodnie z art. 1035 Kodeksu, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

Stosownie do art. 1037 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Stosownie do zapisów art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie, w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Wyjaśnić przy tym należy, że okoliczność, iż dział spadku następuje ze spłatą od spadkobiercy, nabywającego na wyłączną własność składniki majątkowe wchodzące w skład spadku na rzecz innych spadkobierców powoduje, że czynność taka ma charakter odpłatny.

Zatem dla Wnioskodawczyni czynność odpłatnego działu spadku w świetle prawa cywilnego stanowi formę zbycia - mamy bowiem do czynienia z odpłatnym zbyciem udziału w nieruchomościach będących przedmiotem spadku na rzecz rodzeństwa, które wyczerpuje dyspozycję przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Bez znaczenia jest bowiem, czy do odpłatnego zbycia dochodzi w drodze działu spadku, zniesienia współwłasności, umowy sprzedaży czy zamiany. Użyte w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy "odpłatne zbycie" oznacza każde przeniesienie prawa własności lub praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Termin odpłatne zbycie obejmuje zatem szeroki zakres umów.

Jednocześnie wyjaśnić należy, że okoliczność, iż w wyniku działu spadku Zainteresowana uzyskała od rodzeństwa spłatę tytułem wyrównania jej udziałów w masie spadkowej, a więc dział ten miał charakter odpłatny - nie oznacza od razu powstania obowiązku zapłaty podatku dochodowego z tytułu zbycia tych udziałów. W sytuacji bowiem, w której spłata równa jest wartości udziału w spadku lub nie przekracza go, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej.

Wnioskodawczyni wskazała, że dział spadku został przeprowadzony w granicach udziałów spadkobierców w masie spadkowej, a zatem wartość tych udziałów nie uległa zmianie i nadal wynosiła 68.366,66 zł. Spłaty, które Zainteresowana otrzymała od brata i siostry tytułem wyrównania wartości przysługujących jej udziałów oraz wartość nabytych przez nią w spadku działki i udziału we współwłasności samochodu osobowego były ekwiwalentne do posiadanego przez nią udziału w spadku.

W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Podsumowując powyższe rozważania stwierdzić należy, że otrzymanie przez Wnioskodawczynię w wyniku działu spadku spłaty nie spowoduje powstania przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że spłata otrzymana od rodzeństwa w wyniku działu spadku oraz wartość nabytych w drodze spadkobrania działki i udziału we współwłasności samochodu osobowego nie przekracza wartości przysługującego Zainteresowanej udziału spadkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Końcowo informuje się, że wydając interpretację w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony, do oceny dokumentów załączonych do wniosku; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego, bądź zdarzenia przyszłego oraz własnym stanowiskiem przedstawionym przez Zainteresowaną.

Ponadto tut. Organ pragnie wyjaśnić, że interpretacje indywidualne prawa podatkowego wydawane są - zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - wyłącznie na wniosek zainteresowanego i tylko w jego indywidualnej sprawie, która dotyczy jego własnej sytuacji prawnopodatkowej. Zainteresowanym jest każdy, kto złoży wniosek w sprawie indywidualnej, która jego dotyczy. W związku z tym zaznacza się, że w niniejszej interpretacji Organ ocenił stanowisko Wnioskodawczyni tylko i wyłącznie w przedmiocie opodatkowania otrzymanej przez nią spłaty tytułem wyrównania udziałów spadkowych. Przedmiotem rozstrzygnięcia nie była natomiast kwestia obowiązku podatkowego rodziny Zainteresowanej. Chcąc uzyskać interpretację indywidualną w tym przedmiocie rodzeństwo Wnioskodawczyni może wystąpić z odrębnym wnioskiem o interpretację przepisów prawa podatkowego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Administracji Skarbowej w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.