3063-ILPB1-2.4511.120.2017.1.MKA - PIT w zakresie rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) oraz art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1948, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 23 lutego 2017 r. (data wpływu 27 lutego 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko - jest prawidłowe.

W dniu 27 lutego 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie:

1. rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko,

oraz

2. ulgi prorodzinnej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest matką 5,5-letniej dziewczynki, którą od stycznia 2015 r. wychowuje samotnie. Zainteresowana nigdy nie zawarła związku małżeńskiego - do 2014 r. pozostawała w związku nieformalnym z ojcem dziecka. Od początku 2015 r. ojciec dziecka zamieszkuje osobno.

W marcu 2015 r. Wnioskodawczyni zawarła ugodę sądową z ojcem dziecka w sprawie o ustalenie kontaktów z córką. Sąd nie orzekał o wykonywaniu władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jednak zgodnie z ugodą córka zamieszkuje z matką, natomiast ojciec ma prawo do widywania się z dzieckiem w następujący sposób:

* każdy wtorek i czwartek od godz. 14:30 do godz. 19:00;

* pierwszy i drugi weekend miesiąca, poczynając od soboty od godz. 10:00 do niedzieli do godz. 19:00, przy czym w miesiącach nieparzystych pierwszy weekend będzie zaczynał się od piątku od godz. 14:30 do niedzieli do godz. 19:00;

* w okresie ferii zimowych, poczynając od soboty poprzedzającej rozpoczęcie ferii zimowych od godz. 10:00 do następnej soboty do godz. 19:00;

* w okresie wakacji letnich w tygodniu przypadającym po trzecim weekendzie lipca każdego roku, poczynając od niedzieli od godz. 19:00 do kolejnej niedzieli do godz. 19:00 oraz w tygodniu przypadającym po trzecim weekendzie sierpnia każdego roku, poczynając od niedzieli od godz. 19:00 do kolejnej niedzieli do godz. 19:00;

* w dniach 20 września i 23 czerwca każdego roku od godz. 14:30 do godz. 19:00;

* w okresie świąt Wielkiej Nocy, poczynając od piątku od godz. 10:00 do niedzieli do godz. 19:00 - w latach nieparzystych oraz od poniedziałku wielkanocnego od godz. 10:00 do środy przypadającej po świętach do godz. 19:00 - w latach parzystych;

* w okresie świąt Bożego Narodzenia, poczynając od dnia 23 grudnia od godz. 10:00 do 25 grudnia do godz. 19:00 - w latach parzystych oraz od 26 grudnia od godz. 10:00 do 28 grudnia do godz. 19:00 - w latach nieparzystych; poza miejscem zamieszkania małoletniej, bez obecności uczestniczki postępowania.

Córka zamieszkuje z Wnioskodawczynią i stale znajduje się pod codzienną opieką Zainteresowanej. Kontakty ojca z dzieckiem mają charakter incydentalny i okazjonalny, zwykle wykonywane są w sposób określony w ugodzie.

W odrębnym postępowaniu sądowym, zakończonym również w marcu 2015 r., sąd zasądził od ojca alimenty na rzecz córki w kwocie po 850 zł miesięcznie. Począwszy od sierpnia 2015 r. ojciec uchyla się od płacenia alimentów. W toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika udało się odzyskać kwotę łącznie nieznacznie przekraczającą równowartość alimentów za 4 miesiące (3 451,51 zł) - na chwilę obecną postępowanie pozostaje bezskuteczne, ojciec nadal nie łoży na dziecko.

Zainteresowana nie uzyskuje przychodów opodatkowanych podatkiem liniowym, ryczałtem ewidencjonowanym, kartą podatkową oraz podatkiem tonażowym. Przychodów opodatkowanych w tych formach nie uzyskuje również córka.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy na tle powyższego stanu faktycznego można uznać Wnioskodawczynię za rodzica samotnie wychowującego dziecko - a co za tym idzie - czy Zainteresowana będzie mogła skorzystać z ulgi podatkowej, o której mowa w przepisie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

2. W przypadku udzielenia odpowiedzi twierdzącej na pytanie pierwsze - jaki byłby próg dochodów osiągniętych przez Wnioskodawczynię w roku podatkowym, który pozwalałby na skorzystanie z ulgi podatkowej, o której mowa w przepisie art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej informuje, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie nr 1, dotyczące rozliczenia w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci. W przedmiocie wynikającym z pytania nr 2 w dniu 18 kwietnia 2017 r. wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie nr 3063-ILPB1-2.4511.129.2017.1.MKA.

Zdaniem Wnioskodawczyni, przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, iż od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów lub osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci małoletnie, podatek może być określony na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci.

Zainteresowana uważa, że spełnia wszystkie przesłanki, które pozwalają na skorzystanie z ulgi podatkowej przewidzianej tym przepisem. Wnioskodawczyni jest stanu wolnego, dziecko jest małoletnie i Zainteresowana wychowuje je w sposób samodzielny. Kontakty ojca z dzieckiem wykonywane w sposób określony w ugodzie sądowej nie mają wpływu na status Wnioskodawczyni jako osoby samotnie wychowującej dziecko.

Zgodnie z orzecznictwem, osobą samotnie wychowującą dziecko jest niewątpliwie jeden z rodziców lub opiekun prawny, z którym dziecko faktycznie mieszka, który troszczy się o jego codzienny byt, o jego stan zdrowia, który osobiście lub przy pomocy zaufanej osoby towarzyszy dziecku do i ze szkoły/przedszkola, który interesuje się postępami dziecka w nauce, rozwojem fizycznym i intelektualnym dziecka, co niewątpliwie ma miejsce w sytuacji Zainteresowanej. Zainteresowana sama zajmuje się dzieckiem i je faktycznie wychowuje, natomiast kontakty córki z ojcem mają charakter okazjonalny i sporadyczny. Wychowywanie dziecka nie sprowadza się bowiem jedynie do czasowego (doraźnego) z nim przebywania, ale obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej, emocjonalnej i psychicznej wraz z materialną podstawą rozwoju, w tym łożenia na jego utrzymanie. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na tym, że rodzic osobiście zajmuje się sprawami małoletniego dziecka, czyli podejmuje trud wykonywania wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że ojciec dziecka nie łoży na jego utrzymanie - nie wypełnia postanowienia wyroku sądowego w sprawie alimentów, tym samym zmuszając Wnioskodawczynię do samodzielnego ponoszenia całkowitych kosztów związanych z utrzymaniem córki.

W związku z powyższym, Wnioskodawczyni uważa, iż Zainteresowaną należy uznać za osobę samotnie wychowującą dziecko, a więc w konsekwencji będzie mogła skorzystać z ulgi podatkowej, o której mowa w przepisie art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032 z późn. zm.) od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, albo w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym (art. 6 ust. 9 ww. ustawy).

Ponadto art. 6 ust. 10 ww. ustawy określa, że sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania do podatników, którzy wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w ust. 2 i 4, złożą po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1, tj. po dniu 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego przewidzianych dla osób samotnie wychowujących małoletnie dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

* posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,

* wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka),

* wyrażenia wniosku o rozliczenie na preferencyjnych warunkach w rocznym zeznaniu podatkowym, złożonym w ustawowym terminie przewidzianym do jego składania.

Jednak przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Z istoty pojęcia "osoby samotnie wychowującej dziecko" wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie, tj. w roku podatkowym zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta - w roku podatkowym - musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Z uwagi zaś, iż ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia "wychowywać", należy odwołać się do jego definicji słownikowych.

"Wychowywać" w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Z opisu przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawczyni nigdy nie zawarła związku małżeńskiego, jest matką małoletniej córki, która zamieszkuje z Zainteresowaną. Dziecko stale znajduje się pod codzienną opieką Zainteresowanej.

Kontakty ojca z córką maja charakter incydentalny i okazjonalny, zwykle wykonywane są w sposób określony w ugodzie sądowej zawartej w sprawie ustalenia kontaktów ojca z córką. Mimo zasądzenia przez sąd alimentów na rzecz dziecka, ojciec uchyla się od płacenia alimentów, część alimentów Wnioskodawczyni uzyskała w toku postępowania egzekucyjnego.

Zainteresowana oraz małoletnia córka nie uzyskują przychodów opodatkowanych podatkiem liniowym, ryczałtem ewidencjonowanym, kartą podatkową oraz podatkiem tonażowym.

W tym miejscu należy podkreślić, że - zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa - wszelkie preferencje podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

Wskazać również należy, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym przewidzianej w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Niezbędną przesłanką w przedmiotowej sprawie jest, jak już wcześniej zaznaczono, aby osoba, która chce skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dziecko. Podkreślić należy, że wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do "Jego utrzymania" czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Użycie określenia "osoba samotnie wychowująca dzieci" oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.

Podstawową kwestią jest zatem ustalenie, który z rodziców faktycznie wychowuje dziecko, gdy rodzice nie pozostają w związku małżeńskim i żadnemu z rodziców sąd nie ograniczył władzy rodzicielskiej, a jednocześnie ojciec dziecka częściowo wypełnia postanowienia wyroku sądowego w zakresie realizacji kontaktów z małoletnią córką oraz świadczeń alimentacyjnych. Jednakże wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do łożenia na jego utrzymanie oraz do czasowego (doraźnego) z nim przebywania. Wychowywanie dziecka obejmuje bowiem ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej, emocjonalnej i psychicznej wraz z materialną podstawą rozwoju. Oznacza to, że wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na tym, że rodzic osobiście zajmuje się sprawami małoletniego dziecka, czyli podejmuje trud wykonywania wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że - w przedstawionym zdarzeniu przyszłym - Wnioskodawczyni samotnie wychowuje dziecko, ponieważ to ona w sposób stały wykonuje wszystkie obowiązki rodzicielskie a kontakty ojca z dzieckiem mają charakter incydentalny i okazjonalny.

Reasumując Wnioskodawczynię należy uznać za osobę samotnie wychowującą dziecko i tym samym Zainteresowanej przysługuje prawo do rozliczenia się w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko określony w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.