2461-IBPP3.4512.647.2016.2.ASz - Brak prawa do odliczenia podatku VAT w całości lub w części w odniesieniu do projektu dot. zwiększenia dostępności usług społecznych i lokali socjalnych dla osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego z dnia 22 kwietnia 2015 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 7 września 2016 r. (data wpływu 21 września 2016 r.), uzupełnionym pismem z 24 listopada z 2016 r. (data wpływu 29 listopada 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku prawa do odliczenia podatku VAT w całości lub w części w odniesieniu do projektu pn. "..." - jest prawidłowe.

W dniu 21 września 2016 r. wpłynął ww. wniosek, uzupełniony pismem z 24 listopada z 2016 r. (data wpływu 29 listopada 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku prawa do odliczenia podatku VAT w całości lub w części w odniesieniu do projektu pn. "...".

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe (uzupełnione pismem z 24 listopada 2016 r.):

Miasto G. (dalej: "Wnioskodawca" lub "Miasto") jest jednostką samorządu terytorialnego działającą na podstawie przepisów ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 1515 z późn. zm.), wyposażoną, jako miasto na prawach powiatu, w osobowość prawną przyznaną m.in. przepisem art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 1445 z późn. zm.).

Wnioskodawca jest podatnikiem zarejestrowanym dla celów podatku od towarów i usług (dalej: "VAT) w Polsce jako podatnik VAT czynny.

Wnioskodawca zamierza wykonać projekt pod nazwą: "..." (dalej: "Projekt").

Projekt zrealizowany będzie częściowo ze środków własnych Wnioskodawcy, a częściowo z dofinansowania w ramach konkursu dla Działania 10.2. "Rozwój mieszkalnictwa socjalnego, wspomaganego i chronionego oraz infrastruktury usług społecznych", Oś priorytetowa X "Rewitalizacja oraz infrastruktura społeczna i zdrowotna" Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa na lata 2014-2020 (beneficjentem Projektu będzie Wnioskodawca). Wnioskodawca złożył już wniosek o dofinansowanie, zaopiniowany pozytywnie przez Urząd Marszałkowski.

Celem głównym projektu jest zwiększenie dostępu do usług społecznych i lokali socjalnych dla osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem na terenie Miasta. Cel ten jest realizowany poprzez remont lokali komunalnych (czynszowych) Wnioskodawcy, aby przystosować je do pełnienia funkcji mieszkań socjalnych. W projekcie przewidziano remont lokali mieszkalnych oraz adaptację lokalu użytkowego i pustostanów na mieszkania socjalne.

W wyniku realizacji projektu udostępnionych zostanie 21 mieszkań (zlokalizowanych w różnych częściach Miasta) o łącznej powierzchni ok. 740 m². Lokale będą gotowe do zamieszkania. Projekt zakłada:

Projekt nie przewiduje wydatków związanych z robotami budowlanymi dotyczącymi części wspólnych budynków mieszkalnych ani zagospodarowania terenu.

Realizatorem inwestycji będzie Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w G. (dalej: "ZGM"), który w ramach tego zadania będzie prowadził nadzór nad całością projektu w imieniu Miasta.

ZGM stanowi jednostkę budżetową Miasta, w chwili obecnej odrębnie zarejestrowaną dla celów VAT jako podatnik VAT czynny.

Wszystkie faktury wystawiane w związku z realizacją projektu przez podmioty trzecie, do momentu centralizacji rozliczeń VAT całego Miasta, będą wystawiane na ZGM, a następnie - po centralizacji rozliczeń VAT- na Miasto.

Właścicielem powstałej w ramach projektu infrastruktury (przynajmniej przez czas obejmujący okres trwałości projektu) będzie Wnioskodawca. ZGM będzie dysponował całą infrastrukturą (gotowymi mieszkaniami socjalnymi) w imieniu właściciela (Wnioskodawcy), na podstawie stosownych pełnomocnictw Prezydenta Miasta.

Mieszkania będą wynajmowane na cele mieszkalne (mieszkania socjalne). Najem lokali będzie odpłatny. Umowa najmu zawierana będzie między dedykowanymi spółkami komunalnymi, działającymi w imieniu właściciela (tj. Wnioskodawcy), a najemcą, tj. uczestnikiem projektu.

W ramach ścisłej współpracy z Ośrodkiem Pomocy Społecznej (jednostką budżetową Miasta), w nowopowstałych mieszkaniach socjalnych prowadzone będą działania pozainwestycyjne, dofinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Główną grupę docelową uczestników w projekcie będą stanowiły osoby bezdomne i osoby niepełnosprawne.

Od 1 stycznia 2017 r. Wnioskodawca zakłada centralizację rozliczeń VAT obejmującą również rozliczenia VAT ZGM.

Niniejszy wniosek dotyczy stanu faktycznego/prawnego obowiązującego w 2016 r. oraz w kolejnych okresach.

Wnioskodawca będzie wykorzystywał infrastrukturę wytworzoną w ramach realizacji projektu do czynności zwolnionych od podatku VAT, tzn. do odpłatnego wynajmu mieszkań na cele mieszkalne. Zwolnienie wynika z brzmienia art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w odniesieniu do wydatków związanych z projektem, Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT w całości lub w części?

Stanowisko Wnioskodawcy:

W opinii Wnioskodawcy, nie przysługuje mu prawo do odliczenia VAT od wydatków związanych z realizacją projektu.

UZASADNIENIE stanowiska:

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (tzw. odliczenie VAT). Na podstawie art. 86 ust. 2 ustawy kwotę podatku naliczonego stanowi m in. suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Tymczasem Wnioskodawca (ani ZGM) nie będzie wykonywał czynności opodatkowanych VAT w związku z realizacją projektu. W szczególności, infrastruktura wytworzona w ramach projektu nie będzie w żaden sposób (bezpośrednio ani pośrednio) wykorzystywana do wykonywania czynności opodatkowanych VAT po stronie Wnioskodawcy lub ZGM. Co prawda lokale socjalne będą wykorzystywane do celów odpłatnego świadczenia usług przez Wnioskodawcę (w imieniu którego działać będą w tym zakresie dedykowane spółki komunalne), jednak takie odpłatne świadczenie usług - czynność podlegająca VAT na podstawie art. 5 ustawy o VAT - będzie podlegać zwolnieniu z VAT zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT.

Artykuł 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT stanowi, iż zwolnieniu z VAT podlega wynajem lub dzierżawa nieruchomości o charakterze mieszkalnym, na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe. W analizowanym przypadku mamy do czynienia ze spełnieniem wszystkich przesłanek określonych w tym przepisie - (1) dochodzi do wynajmu nieruchomości, (2) nieruchomości te są lokalami o charakterze mieszkalnym, (3) wynajem jest realizowany na "własny rachunek" Wnioskodawcy, (4) wynajem jest realizowany wyłącznie na cele mieszkaniowe (tak też będzie stanowić stosowna umowa najmu).

Mając na uwadze powyższe, w opinii Wnioskodawcy nie będzie mu przysługiwać odliczenie VAT od wydatków związanych z realizacją Projektu

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na wstępie wskazać należy, że w dniu 29 września 2015 r. zapadł wyrok TSUE w sprawie C-276/14, zgodnie z którym gminna jednostka organizacyjna, której działalność gospodarcza nie spełnia kryterium samodzielności w rozumieniu art. 9 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE, nie może być uznana za podatnika podatku od wartości dodanej odrębnie od gminy, w której skład jednostka ta wchodzi.

W dniu 26 października 2015 r. zapadła uchwała NSA, sygn. akt I FPS 4/15, w której NSA wskazał, że pomimo większego niż jednostki budżetowe stopnia samodzielności zakładu budżetowego, nie może on być uznany za odrębnego od Gminy podatnika VAT, nie spełnia bowiem ww. warunków - nie jest wystarczająco samodzielny.

Jednak, aby zapewnić samorządom czas na przygotowanie się do nowego modelu rozliczeń, 29 września 2015 r. Ministerstwo Finansów wydało komunikat w sprawie objętej wyrokiem TSUE, w którym wskazano, że stosowany model rozliczeń może być kontynuowany do połowy 2016 r. W dniu 16 grudnia 2015 r. Ministerstwo Finansów wprowadziło zmianę do komunikatu polegającą na przedłużeniu terminu ostatecznej centralizacji na dzień 1 stycznia 2017 r.

Zgodnie z art. 3 ustawy 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 1454), jednostka samorządu terytorialnego jest obowiązana do podjęcia rozliczania podatku wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi najpóźniej od dnia 1 stycznia 2017 r.

W myśl art. 4 cyt. wyżej ustawy, jednostka samorządu terytorialnego, której jednostki organizacyjne rozliczały się jako odrębni podatnicy, wstępuje z dniem podjęcia rozliczania podatku wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi we wszystkie przewidziane w przepisach dotyczących podatku prawa i obowiązki jednostek organizacyjnych.

Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 710, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą", w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Stosownie do cytowanych wyżej przepisów prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Należy również podkreślić, iż prawo do odliczenia podatku naliczonego, jako integralna część systemu VAT, w zasadzie nie może być ograniczane, ani pod względem czasu, ani też pod względem zakresu przedmiotowego. Nie jest to bowiem wyjątkowy przywilej podatnika, lecz jego fundamentalne prawo. Możliwość wykonania tego prawa powinna być zapewniona niezwłocznie i względem wszystkich kwot podatku, które zostały pobrane (naliczone) od transakcji związanych z zakupami. Decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia ma zamierzony (deklarowany) związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca (Miasto) zamierza wykonać projekt pod nazwą: "...". Realizatorem inwestycji będzie ZGM, który stanowi jednostkę budżetową Miasta, w chwili obecnej odrębnie zarejestrowaną dla celów VAT jako podatnik VAT czynny. Wszystkie faktury wystawiane w związku z realizacją projektu przez podmioty trzecie, do momentu centralizacji rozliczeń VAT całego Miasta, będą wystawiane na ZGM, a następnie - po centralizacji rozliczeń VAT- na Miasto. Właścicielem powstałej w ramach projektu infrastruktury (przynajmniej przez czas obejmujący okres trwałości projektu) będzie Wnioskodawca. ZGM będzie dysponował całą infrastrukturą (gotowymi mieszkaniami socjalnymi) w imieniu właściciela (Wnioskodawcy). Mieszkania będą wynajmowane na cele mieszkalne (mieszkania socjalne). Najem lokali będzie odpłatny. Umowa najmu zawierana będzie między dedykowanymi spółkami komunalnymi, działającymi w imieniu właściciela (tj. Wnioskodawcy), a najemcą, tj. uczestnikiem projektu. Od 1 stycznia 2017 r. Wnioskodawca zakłada centralizację rozliczeń VAT obejmującą również rozliczenia VAT ZGM. Wnioskodawca będzie wykorzystywał infrastrukturę wytworzoną w ramach realizacji projektu do czynności zwolnionych od podatku VAT, tzn. do odpłatnego wynajmu mieszkań na cele mieszkalne. Zwolnienie wynika z brzmienia art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii ustalenia, czy ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego w związku z realizacją tego projektu.

Z wniosku wynika, że do momentu centralizacji rozliczeń VAT Miasta faktury dokumentujące zakupy związane z projektem będą wystawiane na ZGM.

Zatem, skoro Wnioskodawca nie posiada faktur dokumentujących nabycia związane z realizacją projektu, w których wskazany jest jako nabywca to nie ma on możliwości odliczenia podatku VAT z tej części wydatków projektu, które będą dokonywane przed centralizacją rozliczeń w podatku VAT.

Osobno należy rozpatrzyć kwestię prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z projektem po dokonaniu centralizacji rozliczeń w podatku VAT Miasta ze swoimi jednostkami organizacyjnymi (faktury otrzymane od 1 stycznia 2017 r., w których jako nabywca występuję Wnioskodawca).

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, odliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy, uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane do czynności opodatkowanych. W omawianej sprawie warunek uprawniający do odliczenia nie zostanie spełniony, bowiem, jak podał Wnioskodawca, będzie wykorzystywał infrastrukturę wytworzoną w ramach realizacji projektu do czynności zwolnionych od podatku VAT, tzn. do odpłatnego wynajmu mieszkań na cele mieszkalne. Zwolnienie wynika z brzmienia art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT.

W konsekwencji, Wnioskodawca nie będzie miał prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją ww. projektu.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy, w myśl którego nie przysługuje mu prawo do odliczenia VAT od wydatków związanych z realizacją projektu jest prawidłowe.

Zaznacza się, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy lub zmiany stanu prawnego, udzielona odpowiedź traci swą ważność.

Interpretacja nie rozstrzyga w zakresie prawidłowości zwolnienia od podatku VAT odpłatnego wynajmu mieszkań na cele mieszkalne na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy, bowiem nie było to przedmiotem wniosku, nie zadano w tym zakresie pytania oraz nie przedstawiono stanowiska, wskazanie to będące elementem opisu zdarzenia przyszłego nie było przedmiotem oceny.

Ponadto Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.