2461-IBPP2.4512.1020.2016.1.IK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 201) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 12 grudnia 2016 r. (data wpływu 20 grudnia 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności przekazania środków trwałych w bezpłatne użyczenie - jest nieprawidłowe.

W dniu 20 grudnia 2016 r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług m.in. w zakresie opodatkowania czynności przekazania środków trwałych w bezpłatne użyczenie.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca prowadzi samodzielnie działalność gospodarczą i jest płatnikiem podatku VAT. Małżonek, z którym Wnioskodawca pozostaje we wspólności majątkowej małżeńskiej rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej na własny rachunek i również on jest płatnikiem podatku VAT.

W trakcie prowadzenia działalności gospodarczej Wnioskodawca zakupił środki trwałe, a przy zakupie niektórych z nich korzystał z prawa do odliczenia podatku VAT.

Wnioskodawca zamierza w przyszłości umożliwić małżonkowi nieodpłatne korzystanie w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej z tych środków trwałych - przy czym również i Wnioskodawca z tych środków w ramach swojej działalności gospodarczej będzie korzystać. Wymienione środki obejmują: maszyny, urządzenia, środki transportowe i nieruchomości. Fakt umożliwienia korzystania z tych przedmiotów zostanie potwierdzony stosowną umową nieodpłatnego użyczenia.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytanie:

Czy na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług przedmiotowe użyczenie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT w stosunku do wszystkich środków trwałych jakie Wnioskodawca posiada, czy tylko do tych, co do których Wnioskodawca korzystał z odliczenia podatku VAT (...)?

Stanowisko Wnioskodawcy.

Ustalona umową wartość nieodpłatnego użytkowania środków trwałych, co do których Wnioskodawca korzystał z prawa do odliczenia podatku zostanie objęta fakturą VAT jaką Wnioskodawca wystawi na rzecz podmiotu gospodarczego prowadzonego przez małżonka Wnioskodawcy i na Wnioskodawcy ciążył będzie obowiązek zapłaty podatku VAT zgodnie z ogólnymi zasadami ustawy.

W przypadku środków trwałych, co do których Wnioskodawca nie korzystał z prawa do odliczenia podatku VAT - nie powstanie obowiązek naliczenia i odprowadzenia podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy, w zakresie podatku od towarów i usług, w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 710 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Ustawodawca w ww. przepisach poza wskazaniem, że przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, wskazał ponadto, że za świadczenie usług uznawana jest każda transakcja, która nie stanowi dostawy towarów.

Przyjęcie podziału na dostawę towaru oraz świadczenie usług oznacza w praktyce, że wolą ustawodawcy było określenie maksymalnie szeroko przedmiotu opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Jeżeli wykazane zostałoby w konkretnym przypadku, że nie występuje dostawa towarów to z reguły należy opodatkować czynność kwalifikowaną wówczas jako świadczenie usług.

Głównym celem wprowadzenia takiej konstrukcji jest zagwarantowanie, aby każda transakcja, która nie mogłaby zostać uznana za dostawę towarów była opodatkowana jako świadczenie usług, za wyjątkiem tych transakcji, które zostały wyłączone lub zwolnione z opodatkowania.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca prowadzi samodzielnie działalność gospodarczą i jest płatnikiem podatku VAT. Małżonek, z którym Wnioskodawca pozostaje we wspólności majątkowej małżeńskiej rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej na własny rachunek i również jest płatnikiem podatku VAT. W trakcie prowadzenia działalności gospodarczej Wnioskodawca zakupił środki trwałe, a przy zakupie niektórych z nich korzystał z prawa do odliczenia podatku VAT. Wnioskodawca zamierza w przyszłości umożliwić małżonkowi nieodpłatne korzystanie w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej z tych środków trwałych - przy czym również i Wnioskodawca z tych środków w ramach swojej działalności gospodarczej będzie korzystać. Wymienione środki obejmują: maszyny, urządzenia, środki transportowe i nieruchomości. Fakt umożliwienia korzystania z tych przedmiotów zostanie potwierdzony stosowną umową nieodpłatnego użyczenia.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii opodatkowania podatkiem VAT czynności bezpłatnego użyczenia środków trwałych mężowi.

W myśl art. 710 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 380 z późn. zm.), przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Z art. 712 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że jeżeli umowa nie określa sposobu używania rzeczy, biorący może rzeczy używać w sposób odpowiadający jej właściwościom i przeznaczeniu. Stosownie do § 2 ww. przepisu, bez zgody użyczającego biorący nie może oddać rzeczy użyczonej osobie trzeciej do używania.

Stosownie do art. 713 Kodeksu cywilnego, biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej. Jeżeli poczynił inne wydatki lub nakłady na rzecz, stosuje się odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia.

Powyższe przepisy odnośnie użyczenia oznaczają, że oddanie do bezpłatnego używania na podstawie umowy użyczenia jest nieodpłatnym świadczeniem usług.

Z powołanego wcześniej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte - w przypadku dostawy towarów w art. 7 ust. 2 ustawy oraz - w przypadku świadczenia usług w art. 8 ust. 2 ww. ustawy.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

Z powyższego przepisu wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług muszą być spełnione określone warunki:

* w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa - użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia - w całości lub w części - podatku naliczonego m.in. przy nabyciu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),

* w przypadku świadczenia usług - świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Należy wskazać, że kwestia nieodpłatnego świadczenia usług była przedmiotem rozważań Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 16 październikiem 1997 r. w sprawie C-258/95 pomiędzy Julius Filibeck Sonhne GmbH Co. KG a Finanzamt Neustadt (Niemcy), a także zapadłych na jego kanwie wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 grudnia 2008 r. (sygn. akt I FSK 1589/07) oraz z dnia 23 marca 2010 r. (sygn. akt I FSK 326/09), w którym zaakcentowano, że dla prawidłowego ustalenia opodatkowania ma znaczenie, kto uzyskuje dominującą korzyść z tego tytułu.

Uwzględniając powyższe, wskazać należy, że opodatkowaniu podlega nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. Przy czym, za usługi świadczone do celów innych niż działalność gospodarcza należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej (a więc w sytuacji, gdy podmiotem uzyskującym dominującą korzyść z tego tytułu jest nabywca - beneficjent świadczenia a nie podatnik).

Ponadto, należy zaznaczyć, że skoro umowa użyczenia jest z natury umową nieodpłatną, w sytuacji, gdy pojawi się jakakolwiek płatność związana z użytkowaniem rzeczy oddanej w używanie, to na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług umowa ta przestaje być umową nieodpłatną i staje się czynnością odpłatną, co w konsekwencji oznacza, że podlega ona opodatkowaniu.

Z opisu sprawy wynika, że małżonek Wnioskodawcy nie będzie uiszczał na rzecz Wnioskodawcy żadnych opłat, zatem oddanie rzeczy do bezpłatnego używania na podstawie umowy użyczenia, na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług - stanowić będzie nieodpłatne świadczenie usług. W konsekwencji, obowiązek ewentualnego opodatkowania nieodpłatnego użyczenia środków trwałych wystąpi pod warunkiem spełnienia przesłanek, o których mowa w art. 8 ust. 2 ustawy.

Dla ustalenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cyt. wyżej przepisu, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Za usługi niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Opodatkowaniu podlegają natomiast te usługi, których cel nie wiąże się z prowadzonym przedsiębiorstwem. Chodzi tu o świadczenie takich usług, które nie mają żadnego wpływu na przyszłe obroty przedsiębiorstwa, jego zyski, wizerunek, odbiór przez kontrahentów obecnych lub potencjalnych. Dotyczyć to będzie więc takich czynności, które zostały wykonane w ramach działalności gospodarczej, lecz nie na jej potrzeby. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności, jakie w danej sprawie występują.

W rozpatrywanej sprawie mamy do czynienia z nieodpłatnym użyczeniem środków trwałych do celów innych niż działalność gospodarcza Wnioskodawcy, tj. do celów odrębnego podmiotu - małżonka Wnioskodawcy, który również w części będzie wykorzystywał we własnej działalności gospodarczej użyczone środki trwałe.

Jak wynika z opisu sprawy, Wnioskodawca planuje użyczyć małżonkowi nieodpłatnie środki trwałe w celu wykorzystania ich do prowadzonej przez małżonka działalności gospodarczej ze środków trwałych będzie również korzystał Wnioskodawca. Należy zatem stwierdzić, że w części użyczonej środków trwałych to małżonek Wnioskodawcy będzie podmiotem, który osiągnie dominującą korzyść z tytułu użyczenia ww. środków trwałych, które będą służyć jego działalności gospodarczej. W konsekwencji użyczenie przedmiotowych środków trwałych nastąpi na potrzeby - osiągania korzyści - małżonka i nie ma w tej części związku z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością.

W opisanym stanie sprawy, mając na uwadze dokonaną analizę, nie ma zatem możliwości uznania, że nieodpłatne użyczenie wpisuje się w działalność gospodarczą Wnioskodawcy.

W świetle obowiązujących przepisów oraz przedstawionego zdarzenia przyszłego, należy stwierdzić, że z uwagi na spełnienie przesłanki warunkującej zrównanie nieodpłatnego świadczenia usług z odpłatnym świadczeniem usług - tj. brak związku z prowadzoną działalnością gospodarczą Wnioskodawcy - nieodpłatne użyczenie na rzecz małżonka środków trwałych Wnioskodawcy, będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy.

Reasumując, nieodpłatne użyczenie środków trwałych będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT jako nieodpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy.

Jednocześnie wskazać należy, że w okolicznościach wskazanych we wniosku, z uwagi na brzmienie ww. przepisu nie ma znaczenia to, czy przy świadczeniu tej usługi nieodpłatnie podatnik miał prawo do odliczenia, czy nie. Także w sytuacji gdy podatnikowi świadczącemu nieodpłatnie usługi nie przysługuje prawo do odliczenia, świadczone przez niego usługi będą podlegały opodatkowaniu.

Jednakże wykonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może albo być opodatkowana właściwą stawką podatku VAT, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednocześnie, na podstawie art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 3, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w treści ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca nie przewidział opodatkowania nieodpłatnego użyczenia zrównanego z odpłatnym świadczeniem usług stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Natomiast powołując się na art. 106a ustawy o VAT, przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do:

Natomiast zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że Wnioskodawca czynność nieodpłatnego użyczenia środków trwałych zobowiązany jest opodatkować stawką w wysokości 23% i udokumentować tą czynność fakturą wystawioną na rzecz małżonka, zgodnie z powołanymi wyżej przepisami. W konsekwencji Wnioskodawca będzie zobowiązany do obliczenia i uiszczenia należnego podatku z tytułu nieodpłatnego użyczenia środków trwałych.

Tym samym, oceniając całościowo stanowisko Wnioskodawcy, należy uznać je za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Ocena prawna stanowiska Wnioskodawcy w zakresie prawa do odliczenia podatku VAT przez małżonka Wnioskodawcy została zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie zgodnie z art. 57a skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.