2461-IBPB-2-2.4511.773.2016.1.MMA - Możliwość rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 11 sierpnia 2016 r. (data otrzymania 17 sierpnia 2016 r.), uzupełnionym 27 września 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko - jest prawidłowe.

W dniu 17 sierpnia 2016 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Wniosek uzupełniono 27 września 2016 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni jest matką małoletniego syna, urodzonego 18 września 2001 r. Wnioskodawczyni podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawczyni od 13 lipca 1996 r. pozostaje w związku małżeńskim.

Postanowieniem Sądu Okręgowego z 18 grudnia 2015 r. małżonek Wnioskodawczyni został całkowicie ubezwłasnowolniony. Postanowienie to uprawomocniło się 9 stycznia 2016 r. Z chwilą uprawomocnienia się tego postanowienia małżonek Wnioskodawczyni utracił zdolność do czynności prawnych (art. 12 ustawy - Kodeks cywilny).

Małoletni jest synem Wnioskodawczyni i jej małżonka. Z chwilą utraty przez małżonka Wnioskodawczyni zdolności do czynności prawnych (w konsekwencji uprawomocnienia się postanowienia Sądu o jego całkowitym ubezwłasnowolnieniu) utracił on władzę rodzicielską nad małoletnim synem - art. 94 § 1 ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

Wnioskodawczyni w roku podatkowym 2016 (bieżącym roku podatkowym) samotnie wychowuje małoletniego syna. Małżonek Wnioskodawczyni w roku podatkowym 2016 najpierw przebywał w domu pomocy społecznej a następnie w zakładzie opiekuńczo-leczniczym gdzie przebywa nadal. Małżonek Wnioskodawczyni przebywał w tych instytucjach stale (a w ostatniej z nich nadal przebywa), z uwagi na chorobę, na którą zapadł. Choroba ta stanowiła podstawę całkowitego ubezwłasnowolnienia małżonka Wnioskodawczyni. Choroba ta nie ustępuje, co więcej - choroba cały czas postępuje.

Cały ciężar wychowania małoletniego syna w 2016 r. spoczywa na Wnioskodawczyni. Małżonek Wnioskodawczyni nie bierze udziału w wychowaniu ich małoletniego syna. Choroba, na która zapadł małżonek Wnioskodawczyni uniemożliwia mu branie udziału w wychowaniu małoletniego syna. To Wnioskodawczyni wychowuje syna, opiekuje się nim, sprawuje nad nim pieczę. To Wnioskodawczyni zawozi małoletniego syna z domu do szkoły, przywozi go ze szkoły do domu. To Wnioskodawczyni pomaga jej małoletniemu synowi w nauce (odrabianiu lekcji), to Wnioskodawczyni przygotowuje dla niego posiłki, dba o mieszkanie, w którym ten małoletni mieszka z Wnioskodawczynią. To Wnioskodawczyni łoży na utrzymanie małoletniego syna, w tym w miarę możliwości zapewnia mu wyjazdy na wakacje. Małżonek Wnioskodawczyni nie łoży na utrzymanie ich małoletniego syna. Jedynym dochodem małżonka Wnioskodawczyni jest renta, która przeznaczona jest na opłacenie pobytu małżonka Wnioskodawczyni w zakładzie opiekuńczo-leczniczym (wcześniej przeznaczana była na opłacenie jego pobytu w domu pomocy społecznej) oraz na zaspokojenie jego potrzeb życiowych (jedzenie, ubrania).

Wnioskodawczyni uzyskuje dochody jedynie ze stosunku pracy. Ani Wnioskodawczyni ani jej małoletni syn nie podlegają przepisom ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym ani przepisowi art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytanie.

Czy w zaistniałym stanie faktycznym Wnioskodawczyni przysługuje prawo do preferencyjnego rozliczenia podatku dochodowego za rok podatkowy 2016 wspólnie z jej małoletnim synem, jako rodzicowi samotnie wychowującemu dziecko, tj. na zasadzie zawartej w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku złożenia przez Wnioskodawczynię wniosku o takie opodatkowanie wyrażonego w rocznym zeznaniu podatkowym za rok podatkowy 2016 w terminie do dnia 30 kwietnia 2017 r.?

Zdaniem Wnioskodawczyni, w zaistniałym stanie faktycznym Wnioskodawczyni przysługuje prawo preferencyjnego rozliczenia podatku dochodowego za rok podatkowy 2016 wspólnie z jej małoletnim synem jako rodzicowi samotnie wychowującemu dziecko, tj. na zasadzie zawartej w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku złożenia przez Wnioskodawczynię wniosku o takie rozliczenie podatku wyrażonego w rocznym zeznaniu podatkowym za rok podatkowy 2016 w terminie do dnia 30 kwietnia 2017 r.

Wnioskodawczyni jest rodzicem małoletniego dziecka. Wnioskodawczyni podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawczyni pozostaje w związku małżeńskim, a jej małżonek będący ojcem jej małoletniego syna został w roku podatkowym 2016 całkowicie ubezwłasnowolniony. W konsekwencji uprawomocnienia się postanowienia o ubezwłasnowolnieniu całkowitym małżonka Wnioskodawczyni, utracił on zdolność do czynności prawnych. W wyniku utraty przez małżonka Wnioskodawczyni zdolności do czynności prawnych utracił on władzę rodzicielską nad małoletnim synem. Nastąpiło to z dniem 9 stycznia 2016 r.

Wnioskodawczyni faktycznie samotnie wychowuje małoletniego syna. Ani Wnioskodawczyni, ani jej małoletni syn nie podlegają przepisom ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, ustawy o podatku tonażowym ani przepisowi art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) - od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy - sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Stosownie do art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, albo w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Z kolei art. 6 ust. 10 ww. ustawy stanowi, że sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania do podatników, którzy wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w ust. 2 i 4, złożą po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1.

Z powyższych przepisów wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego przewidzianych dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

* posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko,

* wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka),

* wyrażenia wniosku o rozliczenie na preferencyjnych warunkach w rocznym zeznaniu podatkowym, złożonym w ustawowym terminie przewidzianym do jego składania.

W myśl analizowanego przepisu art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osobą samotnie wychowującą dziecko jest również osoba, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich. Należy jednak zauważyć, że przepis ten nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Z istoty pojęcia "osoby samotnie wychowującej dziecko" wynika bowiem, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Z uwagi zaś, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia "wychowywać", należy odwołać się do jego definicji słownikowych.

"Wychowywać" w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że małżonek Wnioskodawczyni w związku z chorobą na jaką zapadł został ubezwłasnowolniony na mocy postanowienia Sądu, które uprawomocniło się z dniem 9 stycznia 2016 r. i przebywa w zakładzie opiekuńczo-leczniczym a wcześniej przebywał w domu pomocy społecznej. W związku z powyższym Wnioskodawczyni samotnie wychowuje ich małoletniego syna gdyż małżonek Wnioskodawczyni nie posiada zdolności do czynności prawnych i nie sprawuje opieki rodzicielskiej nad ich synem.

W myśl art. 12 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 380 z późn. zm.) - nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.

Zgodnie z art. 13 § 1 ww. ustawy - osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.

Natomiast stosownie do art. 94 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 2082 z późn. zm.) - jeżeli jedno z rodziców nie żyje albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców. To samo dotyczy wypadku, gdy jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej albo gdy jego władza rodzicielska uległa zawieszeniu.

W świetle zacytowanych przepisów stwierdzić należy, że postanowienie sądu w przedmiocie całkowitego ubezwłasnowolnienia jednego z rodziców dziecka skutkuje z mocy prawa utratą przez ubezwłasnowolnioną osobę zdolności do czynności prawnych, a tym samym ustaniem jej władzy rodzicielskiej wobec dzieci. W konsekwencji wobec faktu, że mąż Wnioskodawczyni (ojciec dziecka), został na podstawie postanowienia Sądu Okręgowego ubezwłasnowolniony całkowicie, Wnioskodawczynię można uznać za osobę samotnie wychowującą dziecko jako osobę pozostającą w związku małżeńskim, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich. Ponadto, skoro z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że małżonek Wnioskodawczyni nie przyczynia się do wychowania dziecka, które w roku podatkowym 2016, za który Wnioskodawczyni planuje dokonać rozliczenia nie ukończyło 18 lat stwierdzić należy, że spełnione przez Wnioskodawczynię zostały warunki do skorzystania z preferencyjnej formy opodatkowania uregulowanej w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stanowisko Wnioskodawczyni uznano zatem za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie - w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.