2461-IBPB-2-1.4514.42.2017.2.MZ

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) w związku z art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. , poz. 1948, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z daty wpływu - 14 lutego 2017 r., uzupełnionym 31 marca 2017 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy darowizny przedsiębiorstwa - jest prawidłowe.

W dniu 14 lutego 2017 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych umowy darowizny przedsiębiorstwa. Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w piśmie z 15 marca 2017 r. znak: 2461-IBPB-2-1.4514.42.2017.1.MZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 31 marca 2017 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca zamierza nabyć na podstawie umowy darowizny, przedsiębiorstwo, które należy do jego ojca i jest obecnie prowadzone przez niego w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej pod firmą Z.

Działalność ta jest prowadzona obecnie przez ojca Wnioskodawcy na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, z przedmiotem działalności określonym numerem Polskiej Klasyfikacji Działalności 42.11.Z. Przedsiębiorstwo, w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, stanowiące przedmiot darowizny składa się w szczególności z: środków trwałych, wyposażenia, materiałów, środków pieniężnych w kasie i na rachunku bankowym, należności, wierzytelności ze stosunków zobowiązaniowych, kontaktów handlowych, stosunków pracy. Z przedsiębiorstwem związane są ponadto zobowiązania wynikające ze stosunków zobowiązaniowych i stosunków pracy. Ojciec Wnioskodawcy prowadzi rozliczenia podatkowe na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów i jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Przed przyjęciem darowizny Wnioskodawca zarejestruje w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej prowadzenie jednoosobowej działalności z przedmiotem działalności analogicznym do przedmiotu działalności prowadzonej dotychczas przez jego ojca. Wnioskodawca prowadzić będzie rozliczenia podatkowe na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów i będzie czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Po dokonaniu darowizny przedsiębiorstwa na rzecz syna ojciec Wnioskodawcy zamierza dokonać likwidacji prowadzonej przez siebie działalności. Działalność będzie kontynuowana przez Wnioskodawcę, co w ocenie stron umowy darowizny przedsiębiorstwa umożliwi dalszy jego rozwój przy zaangażowaniu następcy prawnego.

Przeniesienie własności przedsiębiorstwa nastąpi na podstawie umowy darowizny. Jednocześnie w związku z zawarciem umowy darowizny przedsiębiorstwa dojdzie do przejęcia przez Wnioskodawcę zobowiązań oraz ciężarów związanych z przedsiębiorstwem. Należeć do nich będą w szczególności zobowiązania z tytułu: wypłaty wynagrodzeń pracowniczych, ubezpieczeń społecznych pracowników, niezapłaconych faktur, kredytów bankowych. W umowie darowizny przedsiębiorstwa na rzecz darczyńcy zamieszczone zostanie postanowienie, że przedsiębiorstwo będzie nadal funkcjonowało i zmieni się jedynie jego właściciel. Wartość przedsiębiorstwa stanowiącego przedmiot darowizny ustalona zostanie w umowie na podstawie wyceny rzeczoznawcy majątkowego i będzie odzwierciedleniem jego wartości rynkowej.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, co następuje:

Umowa darowizny przedsiębiorstwa na rzecz Wnioskodawcy będzie się wiązała z przejęciem przez niego długów związanych z tym przedsiębiorstwem. Ich podstawą będą zobowiązania zaciągnięte przez darczyńcę do dnia zbycia przedsiębiorstwa w drodze darowizny, a także ciężary związane z tym przedsiębiorstwem, takie jak podatki lokalne, opłaty administracyjne, wynagrodzenia za pracę i składki na ubezpieczenie społeczne pracowników itp., również powstałe do tego dnia. Na Wnioskodawcę przejdą długi z ww. tytułów nie uregulowane przez darczyńcę do dnia zbycia przedsiębiorstwa i zostaną uregulowane przez Wnioskodawcę w ramach kontynuacji działalności przedsiębiorstwa.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy zawarcie umowy darowizny przedsiębiorstwa w stanie faktycznym opisanym w niniejszym wniosku jako zdarzenie przyszłe będzie podlegać przepisom ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych tylko w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 4 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy w przypadku umowy darowizny, z zastrzeżeniem postanowień art. 5 tej ustawy, ciąży na obdarowanym. Podstawa opodatkowania wynika zaś z art. 6 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy i zdaniem Wnioskodawcy w przypadku opisanym jako zdarzenie przyszłe będzie nim wartość długów i ciężarów albo zobowiązań przejętych przez obdarowanego.

Wnioskodawca prezentuje zatem stanowisko, że zawarcie umowy darowizny przedsiębiorstwa w stanie faktycznym opisanym w niniejszym wniosku jako zdarzenie przyszłe, będzie podlegać przepisom ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, ale tylko w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.

Stanowisko swoje Wnioskodawca opiera na brzmieniu i interpretacji powołanego powyżej art. 6 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy pozwalających na ustalenie, że wskazana w nim podstawa opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych dotyczy przejętych przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy. Co prawda przejęcie przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy nie należy do przedmiotowo istotnych elementów umowy darowizny, ale pozostaje w funkcjonalnym związku z przedmiotem darowizny, jako związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa i w związku z dokonaną darowizną obciąża obdarowanego.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawca powołał a contrario interpretację indywidualną.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 223, z późn. zm.) podatkowi temu podlegają umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.

Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawiera pojęcia "darowizna", dlatego też należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459). Na podstawie art. 888 § 1 tej ustawy przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Istotną więc cechą darowizny jest jej bezpłatny charakter. Oznacza to, że druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy oraz zbywalne prawa majątkowe.

Jak wyżej wskazano, na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawarcie umowy darowizny podlega przepisom ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.

O powstaniu obowiązku uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnej decyduje, w myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, moment dokonania czynności cywilnoprawnej. Na podstawie art. 4 pkt 3 ww. ustawy obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży przy umowie darowizny - na obdarowanym.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy podstawę opodatkowania stanowi w tym przypadku wartość długów i ciężarów albo zobowiązań przejętych przez obdarowanego.

Przepis art. 7 ust. 1 pkt 2 cyt. ustawy określa stawki podatku, które wynoszą od m.in. umów darowizny:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ww. ustawy, podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika. Notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego (art. 10 ust. 2 ww. ustawy).

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlega zatem umowa darowizny, o ile następuje przejęcie przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy oraz przejęcie to następuje w umowie darowizny. Chodzi przy tym o takie długi, ciężary i zobowiązania przejęte przez obdarowanego, które pozostają w związku funkcjonalnym z przedmiotem darowizny i które w związku z dokonaną darowizną obciążają obdarowanego.

Zgodnie z art. 55¹ powołanego powyżej Kodeksu cywilnego przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych (art. 55² Kodeksu cywilnego).

Z kolei zgodnie z art. 55⁴ ww. Kodeksu cywilnego nabywca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa lub gospodarstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Odpowiedzialność nabywcy ogranicza się do wartości nabytego przedsiębiorstwa lub gospodarstwa według stanu z chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć.

Ostatnio wymieniony przepis statuuje solidarną odpowiedzialność zbywcy i nabywcy przedsiębiorstwa w celu ustanowienia szczególnej ochrony dla wierzycieli, której nie może wyłączyć porozumienie między zbywcą a nabywcą przedsiębiorstwa.

Natomiast na mocy art. 519 cyt. Kodeksu cywilnego, osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony (przejęcie długu). Przejęcie długu zachodzi, gdy wskutek jakiegokolwiek zdarzenia prawnego dochodzi do wstąpienia osoby trzeciej w miejsce dłużnika i zwolnienia dotychczasowego dłużnika z długu. Przedmiotem przejęcia długu może być dług wynikający z zobowiązania solidarnego i przejmującym dług jednego z dłużników solidarnych może być zarówno osoba trzecia względem stron zobowiązania, jak i również inny dłużnik solidarny.

Z powyższych przepisów wynika, że nabywca przedsiębiorstwa w drodze darowizny może przejąć dług dłużnika solidarnego, jakim jest zbywca przedsiębiorstwa. W przypadku przejęcia długu przez nabywcę przedsiębiorstwa powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z powołanymi powyżej przepisami ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ze zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku oraz w jego uzupełnieniu wynika, że ojciec Wnioskodawcy prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą Z. Ojciec Wnioskodawcy zamierza, w drodze umowy darowizny, przekazać swoje przedsiębiorstwo na rzecz syna - Wnioskodawcy. Przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, stanowiące przedmiot darowizny składa się w szczególności z: środków trwałych, wyposażenia, materiałów, środków pieniężnych w kasie i na rachunku bankowym, należności, wierzytelności ze stosunków zobowiązaniowych, kontaktów handlowych, stosunków pracy. Z przedsiębiorstwem związane są ponadto zobowiązania wynikające ze stosunków zobowiązaniowych i stosunków pracy. Po dokonaniu darowizny przedsiębiorstwa na rzecz Wnioskodawcy jego ojciec zamierza dokonać likwidacji prowadzonej przez siebie działalności. Działalność będzie kontynuowana przez Wnioskodawcę, co w ocenie stron umowy darowizny przedsiębiorstwa umożliwi dalszy jego rozwój przy zaangażowaniu następcy prawnego. Przeniesienie własności przedsiębiorstwa nastąpi na podstawie umowy darowizny. Jednocześnie w związku z zawarciem umowy darowizny przedsiębiorstwa dojdzie do przejęcia przez Wnioskodawcę zobowiązań i ciężarów oraz długów związanych z przedsiębiorstwem. Do zobowiązań i ciężarów należeć będą w szczególności zobowiązania z tytułu: wypłaty wynagrodzeń pracowniczych, ubezpieczeń społecznych pracowników, niezapłaconych faktur, kredytów bankowych. Natomiast podstawą długów będą zobowiązania zaciągnięte przez darczyńcę do dnia zbycia przedsiębiorstwa w drodze darowizny, a także ciężary związane z tym przedsiębiorstwem, takie jak podatki lokalne, opłaty administracyjne, wynagrodzenia za pracę i składki na ubezpieczenie społeczne pracowników itp., również powstałe do tego dnia. Na Wnioskodawcę przejdą długi z ww. tytułów nie uregulowane przez darczyńcę do dnia zbycia przedsiębiorstwa i zostaną uregulowane przez Wnioskodawcę w ramach kontynuacji działalności przedsiębiorstwa. W umowie darowizny przedsiębiorstwa na rzecz darczyńcy zamieszczone zostanie postanowienie, że przedsiębiorstwo będzie nadal funkcjonowało i zmieni się jedynie jego właściciel. Wartość przedsiębiorstwa stanowiącego przedmiot darowizny ustalona zostanie w umowie na podstawie wyceny rzeczoznawcy majątkowego i będzie odzwierciedleniem jego wartości rynkowej.

Jeżeli zatem na podstawie umowy darowizny Wnioskodawca wstąpi w miejsce dłużnika (zbywcy przedsiębiorstwa), innymi słowy przejmie od dłużnika związane z przedmiotem darowizny - przedsiębiorstwem długi i ciężary albo zobowiązania darczyńcy, na skutek czego zbywca zostanie zwolniony z długu, to umowa ta na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy. Podstawę opodatkowania należy ustalić zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy. Tym samym po stronie Wnioskodawcy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.