2461-IBPB-1-3.4510.891.2016.1.SK - Ustalenie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów należności wypłaconych pracownikom z tytułu rezygnacji z samochodów służbowych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z 10 października 2016 r. (data wpływu do tut. BKIP 14 października 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów należności wypłaconych pracownikom z tytułu rezygnacji z samochodów służbowych - jest prawidłowe.

W dniu 14 października 2016 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów należności wypłaconych pracownikom z tytułu rezygnacji z samochodów służbowych.

We wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka akcyjna (dalej: "Wnioskodawca" lub "Spółka"), prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży leków i wyrobów medycznych. Spółka podlega opodatkowaniu od całości swoich dochodów w Polsce. Wnioskodawca zapewnia samochody służbowe pracownikom (np. przedstawicielom handlowym), dla których są one podstawowym narzędziem pracy. Spółka pozyskuje pojazdy przede wszystkim na podstawie umów leasingu (leasing operacyjny).

W związku z powyższym, Spółka ponosi znaczne wydatki związane zarówno z samą obsługą umów leasingu, jak i późniejszego użytku samochodów. Do wydatków tych zalicza się m.in. wydatki związane z zakupem paliwa, napraw samochodów, kosztów ubezpieczenia, opłat serwisowych ponoszonych na rzecz leasingodawcy itp.

Spółka zamierza wprowadzić regulamin wewnętrzny, który będzie przewidywał możliwość rezygnacji przez pracowników z przyznania samochodu służbowego, w zamian za wypłatę określonej kwoty (nazywanej w regulaminie wewnętrznym "dodatkiem pieniężnym"), stanowiącej "rekompensatę" w zamian za to, że Spółka nie będzie musiała ponosić wydatków związanych z pozyskaniem i utrzymaniem pojazdu. Rezygnujący z samochodu służbowego pracownik Spółki, złoży pisemne oświadczenie i jednocześnie wraz z jego złożeniem, przysługiwać mu będzie określona w regulaminie kwota dodatku z tytułu rezygnacji. Pracownik (przedstawiciel handlowy) w razie wyrażenia woli rezygnacji z przyznania samochodu, otrzymywałby w zamian miesięczny dodatek pieniężny w określonej (stałej) wysokości np. 2.500 zł, stanowiący rekompensatę za to, że Spółka nie będzie musiała ponosić wydatków związanych z pozyskaniem i utrzymaniem samochodu. Kwota dodatku będzie ustalana zgodnie z decyzją Zarządu w zależności od ilości obsługiwanych klientów oraz wyznaczonych zadań do wykonania, intensywności kontaktów z klientami oraz miejsc prowadzenia przez nich działalności gospodarczej. Przyznana kwota dla pracownika będzie stanowiła źródło przychodu ze stosunku pracy, będzie opodatkowana oraz będą od niej odprowadzone składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. W związku z rezygnacją z samochodu służbowego, pracownik zobowiązany jest w przypadku konieczności wykonania czynności służbowych, wymagających dotarcia w określone miejsce, w którym musi wypełniać obowiązki służbowe do zapewnienia transportu we własnym zakresie. Pracownik posiada pełną swobodę wyboru środka transportu, w tym także roweru, skutera, motocykla, samochodu prywatnego, czy korzystania z publicznego środka transportu.

W szczególności, Spółka nie będzie zawierać umów najmu samochodów prywatnych do celów działalności Spółki. Nie będzie także prowadzona ewidencja przebiegu pojazdów. Dokonane przez pracownika wydatki, w związku z potrzebą dotarcia do miejsca wykonania pracy, będą wydatkami prywatnymi i nie będą podlegać zwrotowi. Wskazany przez Spółkę "dodatek" nie będzie dotyczył przedmiotowych wydatków - nie będzie formą ich zwrotu. Podkreślić należy jeszcze raz, że przedmiotowa kwota będzie wypłacana z tytułu rezygnacji z przyznania przedstawicielom narzędzia pracy jakim jest pojazd samochodowy.

W związku z wypłacanym pracownikowi miesięcznym dodatkiem, Spółka nie musiałaby ponosić wydatków związanych z pozyskaniem samochodu, w szczególności opłacania rat leasingowych, kosztów związanych z ubezpieczeniem, serwisowaniem, zakupem paliwa, naprawami itp. Zaoszczędzone kwoty Spółka będzie mogła przeznaczyć na dalszy rozwój i działalność bieżącą.

Podkreślenia wymaga fakt, że na moment sporządzania wniosku żaden z uprawnionych pracowników nie skorzystał z opisanej w stanie faktycznym (winno być: zdarzeniu przyszłym) formy rezygnacji z samochodu służbowego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym (winno być: zdarzeniu przyszłym) Spółka może zaliczyć na podstawie art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm., dalej: "ustawa o CIT"), do kosztów uzyskania przychodów, jako kosztów związanych z zachowaniem źródła przychodu, całą kwotę wypłaconą pracownikom jako dodatek, o których mowa w opisie stanu faktycznego (winno być: zdarzeniu przyszłym), z tytułu rezygnacji z samochodu służbowego?

Zdaniem Wnioskodawcy, wypłata stanowiąca formę rekompensaty dla pracownika, któremu należałby się samochód służbowy (zgodnie z regulacjami wewnętrznymi), w przypadku rezygnacji przez pracownika z tego uprawnienia, stanowić będzie dla Spółki koszt podatkowy, jako wydatek związany z zachowaniem źródła przychodu.

Za powyższym stanowiskiem stoi następująca argumentacja:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Aby wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodu winien, w myśl powołanego przepisu spełniać łącznie następujące warunki:

* pozostawać w związku przyczynowym z przychodem lub źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,

* nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów,

* być właściwie udokumentowany.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera wykazu wydatków, który przesądzałby o ich zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, zatem przyjmuje się, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością których celem jest osiągnięcie przychodów lub zabezpieczenie albo zachowanie źródła przychodów, tak aby to źródło przynosiło przychody także w przyszłości. W związku z powyższym, do kosztów uzyskania przychodów, podatnik ma prawo zaliczyć wszystkie koszty, zarówno te bezpośrednio, jak i pośrednio związane z przychodami, o ile zostały one prawidłowo udokumentowane, za wyjątkiem kosztów ustawowo uznanych za niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.

Odnosząc się natomiast do opisanego w stanie faktycznym (winno być: zdarzeniu przyszłym) pojęcia "rekompensaty", należy podkreślić, że nie jest to pojęcie tożsame z wyrównaniem pracownikom określonego uszczerbku za poniesioną szkodę. Znaczenie prezentowane przez Spółkę, odnosi się do stworzenia określonej kategorii pracowników, możliwości skorzystania z oferty Spółki niejako w zamian za zaniechanie zachowań związanych z możliwościami otrzymania określonych narzędzi służących wykonywaniu pracy w zamian za wypłatę świadczenia, które poniekąd rekompensuje fakt niekorzystania z uprawnień wynikających z wewnętrznych regulacji Spółki. Pracownik nie będzie ponosić szkody w znaczeniu cywilnoprawnym w związku z faktem zrezygnowania samochodu. Żadne przepisy prawa nie nakładają także na Spółkę obowiązków zapewnienia jej pracownikom samochodów służbowych, jednakże utrwalone standardy funkcjonowania przedsiębiorców mają istotny wpływ na decyzję dotyczącą tych narzędzi pracy, które w obecnej rzeczywistości gospodarczej uchodzą za standard.

Mając na uwadze orzecznictwo sądów administracyjnych, nie ulega wątpliwości, że zapłata "rekompensaty" w zamian za możliwość nieponoszenia określonych wydatków, mieści się w definicji kosztu, w szczególności jako poniesionego w celu zachowania źródła przychodu, istotne jest więc, aby dany wydatek został poniesiony "w celu" osiągnięcia, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodu. Przykładowo w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 października 2012 r. sygn. akt II FSK 430/11 (LEX nr 1225442), stwierdzono, że zwrot "w celu" oznacza, że nie każdy wydatek poniesiony przez podatnika w związku z prowadzoną działalnością podlega odliczeniu od podstawy opodatkowania, lecz tylko ten wydatek, który pozostaje w takim związku przyczynowo - skutkowym. Poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodów. Wydatek należy oceniać mając na uwadze racjonalność określonego działania dla osiągnięcia przychodu. Poniesienie wydatku musi zatem być powiązane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą ukierunkowaną na uzyskanie przychodów; wydatek powinien, przynajmniej potencjalnie, wpływać na wielkość uzyskiwanych lub spodziewanych przychodów z tej działalności. Kosztowa kwalifikacja konkretnego wydatku u konkretnego podatnika musi więc uwzględniać charakter i profil prowadzonej działalności gospodarczej oraz ekonomiczną racjonalność poniesionego wydatku. Podobnie w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 1 stycznia 2015 r. sygn. akt II FSK 1447/13, stwierdzono, że użycie w art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. zwrotu "w celu" oznacza, że nie zawsze wydatek przynieść musi skutek w postaci osiągnięcia przychodu, zachowania lub zabezpieczenia jego źródła. Podatnik podatku dochodowego od osób prawnych ma możliwość odliczenia od przychodów wszelkich wydatków pod warunkiem jednak, że będą one związane z opodatkowaną działalnością.

Ponadto, istotą poniesienia kosztu w "celu", jest także przypisanie danemu wydatkowi cech świadomego, zamierzonego, przemyślanego i logicznego działania podatnika przyporządkowanego osiągnięciu przychodów, a nie tylko odwoływania się do skutków będących następstwem określonych działań. Nawet wydatek, który wydaje się nieracjonalny z punktu widzenia ekonomicznego, jeżeli został poniesiony w "celu" uzyskania, zachowania, bądź zabezpieczenia przychodu stanowi koszt podatkowy o którym mowa w art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 ustawy CIT. Powyższa argumentacja została potwierdzona w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 25 września 2008 r. sygn. akt III SA/Wa 656/08.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że zwrot w "celu" należy odczytywać właśnie przez pryzmat obiektywnych cech działań podatnika, które zmierzają do osiągnięcia, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodu. Tym samym, wykładnia językowa tego zwrotu, powinna zmierzać zdaniem Spółki do konkluzji, że podatnik ma możliwość odliczenia wszelkich wydatków, jako kosztów podatkowych, pod warunkiem wykazania, że podatnik świadomie poniósł określony wydatek, który ma bezpośredni związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a jego poniesienie miało lub mogło mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu lub na zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodu, z zachowaniem warunku, że określony wydatek nie został wprost wyłączony z kategorii kosztów podatkowych (art. 16 ust. 1 ustawy o CIT).

Przy kwalifikowaniu określonych wydatków poczynionych przez podatnika do kosztów podatkowych należy jednocześnie brać pod uwagę przeznaczenie wydatku (jego celowość), jak też potencjalną możliwość przyczynienia się wydatku do osiągnięcia przychodu podatnika (por. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 4 grudnia 2012 r., sygn. akt I SA/Kr 1609/12 (LEX nr 1258619).

W związku z powyższym należy stwierdzić, że wydatek mający związek z powstaniem lub zwiększeniem przychodu (chociażby pośredni), będący wydatkiem celowym, stanowi koszt podatkowy, przy czym związek ten nie musi co do zasady doprowadzić do powstania rzeczywistego przychodu. Pomiędzy wydatkiem, a przychodem musi zachodzić związek przyczynowo - skutkowy, przejawiający się tym, że podatnik poniósł określony wydatek "w celu" określonym w art. 15 ust. 1 ustawy CIT.

Spółka w sposób świadomy, związany z działalnością gospodarczą zamierza zdecydować o możliwości "zaoszczędzenia" wydatków związanych z pozyskaniem samochodów służbowych, co zdaniem Spółki wpłynie na zabezpieczenie źródła przychodów.

Kategorią kosztów, które nie mają wprost przełożenia na powstanie przychodów, są koszty poniesione w celu zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodu, co zdaniem Spółki w przypadku wypłaty "rekompensaty" za rezygnację z samochodu służbowego będzie miało miejsce. Wydatek zdaniem Spółki będzie również racjonalny, celowy, poniesiony świadomie, a koszty których Spółka nie będzie ponosić celem pozyskania i utrzymania samochodu we własnych zasobach majątkowych, byłyby znacznie wyższe niż kwota przyznanej rekompensaty.

Zdaniem Wnioskodawcy, przekładać się to będzie w ujęciu podatkowym na wzrost deklarowanych przychodów ze względu na niższe koszty podatkowe, natomiast możliwość "zaoszczędzenia" wydatków wpływać będzie pozytywnie na możliwość inwestowania tych kwot w bieżącą działalność, co również będzie miało wpływ na przychody podatkowe Spółki. Spółka uważa także, że przyznanie pracownikowi rezygnującemu z samochodu służbowego, który na podstawie regulacji wewnętrznych, byłby należny pracownikowi, poprawiać będzie także wizerunek Spółki wśród tych pracowników jako pracodawcy. Zdaniem Spółki, jest to istotne zwłaszcza w kontekście braku po stronie pracownika rezygnującego z samochodu służbowego w zamian za przyznaną kwotę, jakichkolwiek roszczeń związanych z ewentualnymi podróżami służbowymi, co również pozwalać będzie Spółce na "zaoszczędzenie" kwot, które byłyby wydatkowane w związku z rozliczaniem użytku samochodów prywatnych do celów służbowych czy też innych kosztów podróży.

Spółka zdając sobie sprawę, że pozbawienie pracowników określonych narzędzi pracy, będzie odebrane przez nich negatywnie, nawet jeżeli z punktu widzenia globalnego interesu Spółki byłoby to działaniem celowym, zamierza wprowadzić możliwość fakultatywnej rezygnacji z samochodu służbowego i jednocześnie zapewnić możliwość otrzymania swoistej rekompensaty. Kwota ta, co wskazała Spółka w opisie stanu faktycznego (winno być: zdarzenia przyszłego), pozwoliłaby Spółce nie tylko na nieponoszenie wydatków związanych z pozyskaniem oraz eksploatacją samochodów, ale także na nieponoszenie wydatków związanych z podróżami służbowymi. Tym samym, Spółka pozostawać będzie nadal atrakcyjnym pracodawcą dla obecnych i przyszłych pracowników, co przekładać się będzie na bieżące, jak i przyszłe przychody podatkowe Spółki.

Opinie na temat przyszłych pracodawców, a tym samym Spółki, są niezwykle ważnym źródłem informacji dla potencjalnych pracowników i mają bezpośrednie przełożenie na ich preferencje w wyborze pracodawcy. W określonych sytuacjach odbieganie od przyjętych na rynku standardów, może doprowadzić do braku zainteresowania określonym przedsiębiorcą co przy obecnym stanie techniki przesyłania informacji i komunikowania (portale społeczność i owe, fora o przedsiębiorcach), jest bardzo łatwe, a negatywne opinie są trudne do odwrócenia. Ponadto, nie ma wątpliwości, że wydatki związane z samochodami służbowymi, a więc zarówno związane z ich pozyskaniem (np. raty leasingowe), stanowią koszty uzyskania przychodu. Także wydatki związane z eksploatacją są uznawane za takie koszty, oczywiście zakładając ich związek z działalnością gospodarczą podatnika. Tym samym, zdaniem Spółki brak jest podstaw do uznania, że wydatek poniesiony w celu możliwości nieponoszenia powyższych kosztów, uznać można za niemający takiego charakteru. Wydatek ten, na co wskazała Spółka, doliczany będzie pracownikowi do wynagrodzenia, stanowiąc dla niego przychód podlegający opodatkowaniu i "oskładkowaniu". Wskazane wydatki nie będą miały bezpośredniego związku z przychodem i będą poniesione w celu zachowania źródła przychodu, umożliwiając jednocześnie Spółce nieponoszenie wskazanych wydatków związanych z samochodami.

W związku z powyższym, zdaniem Spółki przedmiotowy wydatek stanowić będzie koszt o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, jako poniesiony w celu zachowania źródła przychodu. Zaznaczyć należy, że przedmiotowe wydatki nie zostały także wyłączone z kosztów uzyskania przychodów na mocy art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

Biorąc powyższe pod uwagę, Spółka stoi na stanowisku, że wydatki, które będą przez Spółkę ponoszone, stanowiąc formę "rekompensaty" pieniężnej, wypłacanej pracownikowi za rezygnację z samochodu służbowego, stanowią wydatek racjonalny i poniesiony w celu zabezpieczenia źródła przychodu, co z kolei implikuje zdaniem Spółki prawo do zaliczenia wydatku w koszty uzyskania przychodu zgodnie z zasadami kwalifikacji wydatków do kosztów podatkowych wyrażonych w art. 15 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 ustawy CIT.

Podkreślić należy, że argumenty zaprezentowane przez Wnioskodawcę w niniejszym wniosku zostały podzielone w podobnym stanie faktycznym przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 25 sierpnia 2016 r., Znak: IBPB-1-3/4510-550/16-1/SK.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, ul. M.C. Skłodowskiej 40, 20-029 Lublin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.