2461-IBPB-1-3.4510.1058.2016.1.SK - Zwolnienie z opodatkowania na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.p. przychodu z tytułu otrzymanych darowizn w postaci nieruchomości.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 22 września 2016 r. (data wpływu do tut. BKIP 26 września 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie określenia, czy przychód z tytułu otrzymanych darowizn w postaci nieruchomości będzie podlegał zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowego od osób prawnych (pytanie oznaczone we wniosku Nr 3) - jest nieprawidłowe.

W dniu 26 września 2016 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie określenia, czy przychód z tytułu otrzymanych darowizn w postaci nieruchomości będzie podlegał zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowego od osób prawnych.

We wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Fundacja jest organizacją pozarządową, której celami statutowymi są:

Fundacja zamierza realizować swoje cele statutowe w szczególności poprzez:

Jednostka prowadzi odpłatną i nieodpłatną działalność statutową, z której dochody przeznacza na cele określone w statucie. Fundacja jest również wpisana do Krajowego Rejestru sądowego - rejestru przedsiębiorców, ponieważ zamierza rozpocząć wykonywanie działalności gospodarczej polegającej na wynajmie nieruchomości. Dochód uzyskany w ramach tej działalności Fundacja będzie przeznaczać na cele statutowe. Możliwe, że pozyskanie nieruchomości odbędzie się w drodze otrzymania darowizny. Fundacja rozważa też zakup nieruchomości w części ze środków własnych zgromadzonych na rachunkach bankowych oraz ze środków zewnętrznych (kredyt).

W chwili obecnej jednostka osiąga przychody z tytułu wpłat (darowizn) od osób prywatnych oraz podmiotów gospodarczych. Działalność odpłatna opiera się na organizowaniu i współorganizowaniu wydarzeń promujących chrześcijaństwo (m.in. rekolekcji).

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy przychód z tytułu darowizn rzeczowych (w postaci nieruchomości) otrzymanych od osób prywatnych oraz podmiotów gospodarczych na cele statutowe Fundacji korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, jeśli dochód z wynajmu tej nieruchomości zostanie w całości przeznaczony na cele statutowe oraz bieżącą działalność Fundacji? (pytanie oznaczone we wniosku Nr 3)

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymanie darowizny w postaci nieruchomości będzie korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, jeżeli nieruchomość ta zostanie wykorzystana w działalności gospodarczej (polegającej na wynajmie tej nieruchomości), z której dochody będą przeznaczone na realizację celów statutowych. Nieruchomość służyć będzie bowiem wyłącznie uzyskaniu dochodów, które przeznaczone zostaną bezpośrednio lub pośrednio na cele statutowe. Opodatkowanie środków wydatkowanych na zakup nieruchomości prowadziłoby do sytuacji, w której doszłoby do opodatkowania fundacji, która ostatecznie wszelkie pozyskane środki, zarówno z bezpośrednich darowizn, jak też z dochodów z prowadzonego wynajmu zamierza wydać na działalność statutową, czy czym nabycie nieruchomości (następnie wynajmowanej) ma wyłącznie na celu zagwarantowanie możliwości pozyskiwania przez fundację środków na działalność w długim okresie czasu.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 40), fundacje mogą być ustanowione dla realizacji zgodnych z interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, takich jak ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami. Powołując fundację fundator - stosownie do art. 5 ust. 1 tej ustawy - m.in. określa cele, zasady, formy i zakres działalności fundacji.

Fundacje posiadają osobowość prawną, tak więc jako osoby prawne są podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych.

Jednocześnie nie zostały one wymienione przez ustawodawcę w treści art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1888, dalej: "u.p.d.o.p.") jako podmioty, które są zwolnione od podatku.

Z uwagi na powyższe należy wskazać, że fundacje, tak jak inne podmioty posiadające osobowość prawną, podlegają ogólnym regułom podatkowym przewidzianym w tej ustawie. Oznacza to, że fundacje ustalają dochód bez względu na rodzaje źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty.

Generalnie działalność fundacji można podzielić na:

* działalność statutową (niegospodarczą) oraz

* działalność gospodarczą.

Jednocześnie podkreślić trzeba, że zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy o fundacjach, w oświadczeniu woli o ustanowieniu fundacji fundator powinien wskazać cel fundacji oraz składniki majątkowe przeznaczone na jego realizację.

Zasadniczo środki na realizację celów statutowych mogą pochodzić z:

* majątku, w jaki fundacja została wyposażona, i dochodów z tego majątku;

* dotacji, zbiórek, spadków, darowizn, zapisów, programów pomocowych.

Ponadto, dodatkowym źródłem dochodów fundacji może być własna działalność gospodarcza.

Wzajemny stosunek działalności statutowej i działalności gospodarczej określa art. 5 ust. 5 ustawy o fundacjach, który stanowi, że fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji jej celów. Zatem, istotą fundacji i zasadniczym jej celem jest prowadzenie działalności statutowej, a działalność gospodarcza ma jedynie tworzyć warunki realizacji celów statutowych i uzupełniać środki na działalność statutową.

W myśl art. 18 ust. 1 u.p.d.o.p., podstawę opodatkowania, z zastrzeżeniem art. 21, art. 22 i art. 24a, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 7 albo w art. 7a ust. 1, (...).

Zgodnie z art. 7 ust. 1 u.p.d.o.p., przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów z jakich dochód ten został osiągnięty; w wypadkach, o których mowa w art. 21 i 22, przedmiotem opodatkowania jest przychód.

Z art. 7 ust. 2 u.p.d.o.p. wynika, że dochodem, z zastrzeżeniem art. 10, art. 11 i art. 24a, jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.

u.p.d.o.p. nie zawiera definicji "darowizny". Stosownym aktem prawnym regulującym czynność prawną jakim jest darowizna jest ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 380 z późn. zm.). Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Jest to więc świadczenie jednostronne i nieekwiwalentne, tzn. kwota darowizny przekazana na rzecz obdarowanego nie może wiązać się ze świadczeniem wzajemnym z jego strony względem darczyńcy. Zatem, umowa darowizny ma charakter umowy zobowiązującej (konsensualnej) - do zawarcia umowy dochodzi z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia woli - i jednostronnej, jako nie przynoszącej darczyńcy żadnej opłaty. Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli przez obie strony. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Darowizna może polegać zarówno na przesunięciach do majątku obdarowanego określonych przedmiotów majątkowych, jak i na innych postaciach dyspozycji majątkowych darczyńcy prowadzących do zmniejszenia jego majątku, a po stronie obdarowanego do zwiększenia jego majątku (zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów). Dla oceny charakteru prawnego umowy darowizny nie ma znaczenia motyw dokonanego nieodpłatnie świadczenia, w tym także określone racje gospodarcze.

Z uwagi na powyższe należy podkreślić, że istotą darowizny jest bezpłatne świadczenie kosztem majątku darczyńcy. Aby uznać daną czynność za darowiznę, konieczne jest zatem wystąpienie dyspozycji majątkowej darczyńcy, prowadzące do zmniejszenia jego majątku.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p., przychodem, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, jest w szczególności wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze, w tym wartość rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez samorządowe zakłady budżetowe w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie.

Do powstania przychodu ze świadczeń nieodpłatnych dochodzi więc wtedy, gdy podatnik podatku dochodowego od osób prawnych otrzymuje bez obowiązku świadczenia wzajemnego rzeczy lub prawa, bądź inne świadczenia lub też możliwość korzystania z rzeczy lub praw (w szczególności ze środków pieniężnych). Zatem, w świetle art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p., aby można było określone świadczenie zaliczyć do kategorii świadczeń nieodpłatnych stanowiących źródło przychodu podlegającego opodatkowaniu, musi dojść do stosunku prawnego, w wyniku którego jeden podmiot dokonuje określonego świadczenia, drugi natomiast to świadczenie otrzymuje nieodpłatnie, zwiększając w ten sposób swoje przychody podatkowe. Dla celów podatkowych za nieodpłatne świadczenia należy przyjmować te wszystkie zdarzenia prawne lub gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie w majątku podatnika mające konkretny wymiar finansowy. Warunkiem uznania nieodpłatnego świadczenia za przychód - co wynika z literalnego brzmienia art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p. - jest jego otrzymanie przez podatnika. Aby mówić o otrzymaniu świadczenia przez świadczeniobiorcę, świadczeniodawca musi wyrazić pozytywną wolę tego świadczenia poprzez zobowiązanie się do jego spełnienia. Nie wystarczy samo zawarcie umowy o nieodpłatne świadczenie, lecz konieczne jest jej wykonanie.

Skutkiem powyższego, wartość otrzymanych darowizn w postaci nieruchomości stanowi dla Fundacji przychód podatkowy z tytułu nieodpłatnych świadczeń.

Mając na uwadze zakres prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej wskazać należy, że zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.p., wolne od podatku są dochody podatników, z zastrzeżeniem ust. 1c, których celem statutowym jest działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów oraz kultu religijnego - w części przeznaczonej na te cele.

Zwolnienie przedmiotowe, o jakim mowa w powołanym wcześniej art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.p., ma zastosowanie do dochodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 17 ust. 1a u.p.d.o.p.

Zgodnie z art. 17 ust. 1a u.p.d.o.p., zwolnienie, o którym mowa powyżej nie dotyczy:

1. dochodów uzyskanych z działalności polegającej na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali lub dochodów uzyskanych z handlu tymi wyrobami; zwolnieniem objęte są jednak dochody jednostek naukowych i instytutów badawczych, w rozumieniu odrębnych przepisów, uzyskane z działalności polegającej na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego;

1a. dochodów uzyskanych z działalności polegającej na oddaniu środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych do odpłatnego używania na warunkach określonych w art. 17a-17k,

2. dochodów, bez względu na czas ich osiągnięcia, wydatkowanych na inne cele niż wymienione w tych przepisach.

Na podstawie art. 17 ust. 1b u.p.d.o.p., zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, dotyczące podatników przeznaczających dochody na cele statutowe lub inne cele określone w tym przepisie, ma zastosowanie, jeżeli dochód jest przeznaczony i - bez względu na termin - wydatkowany na cele określone w tym przepisie, w tym także na nabycie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych służących bezpośrednio realizacji tych celów oraz na opłacenie podatków niestanowiących kosztu uzyskania przychodów.

Zwolnienie zawarte w ww. art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.p. jest więc zwolnieniem warunkowym i zależy od łącznego spełnienia następujących przesłanek:

* celem statutowym podatnika musi być działalność wymieniona w tym przepisie,

* uzyskane przez niego dochody muszą być przeznaczone i bez względu na termin wydatkowane na ten cel.

Podkreślenia wymaga, że zwolnienie określone w art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.p., nie jest uzależnione od rodzaju uzyskiwanego dochodu, oprócz dochodów wymienionych w art. 17 ust. 1a. Ważny jest bowiem cel na jaki jest ten dochód przeznaczony, a nie źródło jego pochodzenia, przy czym źródłem dochodów mogą być przykładowo dochody z działalności statutowej, z działalności gospodarczej. Powyższe oznacza, że zastosowanie przedmiotowego zwolnienia zależy nie tylko od przeznaczenia osiągniętego dochodu na preferowane ustawą cele statutowe, ale także od faktycznego wydatkowania go na te cele.

Użyte przez ustawodawcę w art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.p. sformułowanie "w części przeznaczonej na te cele" oznacza, że jeżeli statut będzie przewidywał również realizację innych celów, niż wymienione w tym przepisie, to przeznaczenie dochodów podatnika na realizację tych "innych celów" nie będzie stanowiło podstawy do zwolnienia od opodatkowania. Cele statutowe powinny być określone w statucie w sposób ścisły, gdyż organy podatkowe nie są uprawnione do dokonywania wykładni zapisów statutu.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika m.in., że możliwe jest, że Fundacja otrzyma od osób prywatnych i osób prowadzących działalność gospodarczą darowizny w postaci nieruchomości. Otrzymane darowizny Fundacja zamierza wykorzystywać w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Dochody uzyskane z tytułu wynajmu nieruchomości będą przeznaczone na cele statutowe fundacji.

Mając powyższe na względzie na wstępie zauważyć należy, że prowadzenie działalności gospodarczej nie może być samoistnym celem fundacji. Działalność gospodarcza sensu stricte (nastawiona na zysk) nie może być również sposobem realizacji celów głównych. Prowadzenie dochodowej działalności gospodarczej jest zasadniczo jedynie sposobem uzyskania środków na działalność statutową, pełni więc rolę służebną względem realizacji niezarobkowych celów fundacji. Działalność gospodarcza musi być więc dostosowana i podporządkowana działalności statutowej, tzn. co najmniej większość dochodów z działalności gospodarczej musi być przeznaczona na cele statutowe, wydatki na działalność gospodarczą muszą pozostawać w rozsądnej proporcji do wydatków na cele statutowe, środki majątkowe przeznaczone wyraźnie na działalność statutowy nie mogą być przeznaczane na wspieranie działalności gospodarczej fundacji, te same środki mogą być wykorzystywane zarówno w działalności gospodarczej, j ak i statutowej, jednakże zawsze musi nastąpić księgowe wyodrębnienie obu rodzajów działalności. Biorąc pod uwagę powyższe stwierdzić należy, że kwota odpowiadająca wysokości dochodu Fundacji uzyskanego w związku z pozyskaniem w drodze darowizny nieruchomości nie może korzystać ze zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.p., bowiem nie została przeznaczona na cele statutowe preferowane przez ustawodawcę, lecz na sfinansowanie działalności gospodarczej mającej w zamierzeniu przynosić zyski.

Podkreślić także należy, że norma wynikająca z art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.p. stanowi formę ulg podatkowych, które naruszają zasadę równości i powszechności opodatkowania. Tym samym powinna być interpretowana ściśle. Niedopuszczalne jest stosowanie wykładni rozszerzającej. Zwrócić należy również uwagę na różnicę pojęciowy, jaka występuje między "celami działania", a "sposobem jego realizacji". Określenie "cel statutowy" oznacza cel, który został wyraźnie sprecyzowany w statucie danej osoby prawnej. Działania faktyczne osoby prawnej polegające na realizacji tych celów to sposoby jego osiągnięcia.

W związku z tym, że wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe w systemie polskiego prawa podatkowego są wyjątkiem, istotnym odstępstwem od zasady sprawiedliwości podatkowej (powszechności i równości podatkowej) nie można w tym zakresie stosować wykładni rozszerzającej ustawowy zakres zwolnienia podatkowego na pokrywanie wydatków związanych z całokształtem działalności podmiotów. Zatem, przeznaczenie i wydatkowanie dochodu na inne cele niż wskazane w art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.p. lub na nabycie środków trwałych niesłużących bezpośrednio realizacji celów, o których w nim mowa. nie może być objęte przedmiotowo zwolnieniem.

W konsekwencji powyższego, przedstawione stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym otrzymanie darowizny w postaci nieruchomości będzie korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.p., w sytuacji gdy nieruchomość ta zostanie wykorzystana w działalności gospodarczej (polegającej na wynajmie tej nieruchomości), z której dochody będą przeznaczone na realizację celów statutowych uznano za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Nadmienia się, że w zakresie pytań oznaczonych we wniosku Nr 1-2 i 4-6 wydane zostały odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.