2461-IBPB-1-2.4510.1103.2016.2.JP - Brak zwolnienia z CIT wspólnoty mieszkaniowej w odniesieniu do lokali użytkowych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 201) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 12 grudnia 2016 r. (data wpływu do Biura w Piotrkowie Trybunalskim - 15 grudnia 2016 r.), uzupełnionym 9 lutego 2017 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia przedmiotowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 15 grudnia 2016 r. wpłynął do Biura w Piotrkowie Trybunalskim ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia przedmiotowego. Wobec tego, że wniosek zawierał braki formalne, wezwano Wnioskodawcę, pismem z 30 stycznia 2017 r. Znak: 2461-IBPB-1-2.4510.1103.2016.1.JP, do ich uzupełnienia. Wniosek został uzupełniony 9 lutego 2017 r.

We wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca - Wspólnota Mieszkaniowa posiada w budynku (oprócz lokali mieszkalnych), trzy lokale użytkowe - właścicielem dwóch jest gmina, jeden wyodrębniony należy do osoby fizycznej. Właściciele lokali użytkowych, tak jak właściciele lokali mieszkalnych, wnoszą co miesiąc zaliczki na koszty zarządu. Zaliczki te służą utrzymaniu części wspólnych nieruchomości i podlegają rozliczeniom po zakończeniu każdego roku obrachunkowego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wspólnota Mieszkaniowa składająca się z lokali mieszkalnych (około 72% powierzchni rozliczeniowej) i użytkowych ma obowiązek płacenia podatku dochodowego od osób prawnych, za lokale użytkowe, od zaliczek na koszty zarządu ?

Zarząd Wspólnoty uważa, że Wspólnota Mieszkaniowa nie osiąga dochodu (kolokwialnie mówiąc nie zarabia) z lokali użytkowych. W związku z tym Zarząd stoi na stanowisku, że nie ma obowiązku płacenia podatku dochodowego od osób prawnych - CIT.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego, stwierdzam co następuje:

Zasady funkcjonowania wspólnot mieszkaniowych określa ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 1892 z późn. zm., dalej: "uwl"). Zgodnie z art. 6 uwl ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy wspólnotę mieszkaniową. Wspólnota mieszkaniowa może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana.

Należy wskazać, że wspólnota mieszkaniowa nie posiada jednak osobowości prawnej. Tworzą ją generalnie zarówno właściciele odrębnych lokali mieszkalnych, jak i właściciele odrębnych lokali użytkowych. Każdy członek wspólnoty mieszkaniowej jest właścicielem lokalu oraz udziału w nieruchomości wspólnej, będącego prawem związanym z własnością lokalu (art. 3 ust. 1 uwl). W myśl art. 3 ust. 2-3 uwl nieruchomość wspólną stanowią grunt oraz części budynku i inne urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali lub dotychczasowego właściciela nieruchomości ze względu na należące do niego niewyodrębnione lokale.

Stosownie do art. 13 ust. 1 uwl, właściciel ponosi wydatki związane z utrzymaniem lokalu, a także uczestniczy w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej. Na pokrycie kosztów zarządu właściciele lokali uiszczają zaliczki w formie bieżących opłat, płatnych z góry do dnia 10 każdego miesiąca (art. 15 ust. 1 uwl).

Natomiast art. 14 tej ustawy stanowi, że na koszty zarządu nieruchomością wspólną składają się w szczególności:

Z treści złożonego wniosku wynika, że Wnioskodawca to Wspólnota, która w budynku (oprócz lokali mieszkalnych), posiada trzy lokale użytkowe - właścicielem dwóch jest gmina, jeden wyodrębniony należy do osoby fizycznej. Właściciele lokali użytkowych, tak jak właściciele lokali mieszkalnych, wnoszą co miesiąc zaliczki na koszty zarządu. Zaliczki te służą utrzymaniu części wspólnych nieruchomości i podlegają rozliczeniom po zakończeniu każdego roku obrachunkowego.

Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1888, dalej także: "u.p.d.o.p.") wspólnoty mieszkaniowe jako jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej - są podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych.

Jednocześnie ww. ustawa przewiduje zwolnienie przedmiotowe w zakresie dotyczącym m.in. dochodów uzyskiwanych z gospodarki zasobami mieszkaniowymi.

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p. wolne od podatku są dochody spółdzielni mieszkaniowych, wspólnot mieszkaniowych, towarzystw budownictwa społecznego oraz samorządowych jednostek organizacyjnych prowadzących działalność w zakresie gospodarki mieszkaniowej uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi - w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem tych zasobów, z wyłączeniem dochodów uzyskanych z innej działalności gospodarczej niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi.

W świetle zacytowanych przepisów - dla celów określenia podatku dochodowego od osób prawnych oraz możliwości spełnienia warunków ww. zwolnienia przedmiotowego w tym podatku - należy wskazać na ustawowe pojęcia: przychodu, kosztów uzyskania przychodów oraz dochodu.

Stosownie do art. 7 ust. 1 u.p.d.o.p. przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj przychodów, z jakich ten dochód został osiągnięty; w wypadkach, o których mowa w art. 21 i 22, przedmiotem opodatkowania jest przychód.

Należy zauważyć, że ustawodawca nie wprowadził do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ogólnej definicji przychodu podatkowego.

Treść art. 12 ust. 1 u.p.d.o.p. wskazuje, że zostały ustanowione jedynie przykładowe przysporzenia zaliczane do tej kategorii. Natomiast art. 12 ust. 4 u.p.d.o.p. określa w sposób enumeratywny, które zdarzenia nie stanowią przychodu.

Generalnie należy wskazać, że przychód powstaje w każdym przypadku, w którym podatnik uzyskuje realną korzyść. Ponadto, przychodem jest takie przysporzenie majątkowe, które ma charakter trwały (definitywny).

Z kolei, zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Powyższe oznacza, że zasadniczo wszystkie poniesione wydatki, a więc bezpośrednio i pośrednio związane z uzyskiwaniem przychodów, po wyłączeniu wydatków wymienionych w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p., stanowić mogą koszty uzyskania przychodu, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów.

Prócz tego, uznanie wydatku za koszt podatkowy wymaga od podatnika wykazania, że wydatek jest racjonalnie i gospodarczo uzasadniony.

Natomiast dochodem, z zastrzeżeniem art. 10, art. 11 i art. 24a, jest nadwyżka sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą (art. 7 ust. 2 u.p.d.o.p.).

Przenosząc okoliczności faktyczne sprawy na grunt u.p.d.o.p. - w przedmiocie zastosowania zwolnienia określonego w art. 17 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p. należy wskazać, że aby dochód podmiotów, o których mowa w ostatnio wymienionym przepisie - korzystał ze zwolnienia, muszą być spełnione dwa warunki, tj.:

Podkreślenia wymaga, że oba te warunki muszą być spełnione łącznie. Z powołanego przepisu wynika więc, że istotny dla zwolnienia z podatku jest nie tylko cel, na jaki ma być przeznaczony dochód (tj. cel związany z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych), ale również źródło pochodzenia tego dochodu.

Jednocześnie należy wskazać, że u.p.d.o.p. nie zawiera definicji pojęcia: "gospodarka zasobami mieszkaniowymi" oraz "zasoby mieszkaniowe". Odnosząc się do znaczenia tych pojęć funkcjonującego w języku powszechnym należy przyjąć, że słowo "gospodarka" - w kontekście omawianego przypadku - oznacza dysponowanie i zarządzanie czymś, "zasób" to m.in. pewna nagromadzona ilość czegoś, natomiast "mieszkanie" to pomieszczenie, w którym się mieszka (vide: Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, http://sjp.pwn.pl; Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo PWN, 1996 r., pod red. M. Szymczaka). Przymiotnik "mieszkaniowy", "mieszkaniowe" określa zatem rzeczy związane z mieszkaniem, odnoszące się do mieszkania.

Z kolei, pod pojęciem "utrzymania" zasobów mieszkaniowych należy rozumieć takie traktowanie tych zasobów, które oznacza zachowanie ich w stanie należytym, niezmienionym, niepogorszonym.

Zatem należy stwierdzić, że termin "zasoby mieszkaniowe" dotyczy obiektów mieszkalnych przeznaczonych do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych. Oznacza to, że gospodarka zasobami mieszkaniowymi obejmuje zarządzanie i dysponowanie zgromadzonym zbiorem rzeczy, służących celom mieszkaniowym lub związanych z zamieszkiwaniem. Jej istota sprowadza się do działań służących prawidłowej eksploatacji tych zasobów i utrzymaniu substancji mieszkaniowej w stanie niepogorszonym.

W konsekwencji, przez termin: "zasoby mieszkaniowe" należy rozumieć:

Związane z powyżej wskazanymi budowlami (lokalami mieszkalnymi i pomieszczeniami), obiektami i urządzeniami przychody (np. opłaty, czynsze, odsetki ze zwłokę od nieterminowych ich wpłat) oraz sfinansowane z nich koszty stanowią - przychody i koszty gospodarki zasobami mieszkaniowymi. Stanowią one jednocześnie przychody i koszty podatkowe, jeżeli spełniają warunki określone w art. 12 ust. 1 pkt 1 oraz art. 15 ust. 1 z uwzględnieniem art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p.

Dochód powstały z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, w myśl art. 17 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p., wolny jest od podatku dochodowego, o ile przeznaczony zostanie na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych.

Ze wskazanego zwolnienia nie będą korzystały natomiast dochody wspólnoty mieszkaniowej otrzymane z innych źródeł niż gospodarka zasobami mieszkaniowymi, nawet jeżeli zostaną przeznaczone na utrzymanie tych zasobów, bowiem nie będzie spełniony jeden z kumulatywnych warunków wskazanych w ww. art. 17 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p. Taki sam skutek wywoła również sytuacja, gdy dochody wspólnoty będą pochodziły co prawda z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, ale nie zostaną przeznaczone na utrzymanie zasobów mieszkaniowych.

Elementy składające się na zasoby mieszkaniowe i prowadzenie w ich ramach odpowiedniej gospodarki przez wspólnotę - są ujęte szeroko, jednak brak jest podstaw, by do zbioru określonego zasobami mieszkaniowymi włączyć lokale użytkowe. Lokale użytkowe nie należą do żadnej ze wskazanych powyżej grup pomieszczeń pozostałych i urządzeń wchodzących w skład budynku mieszkalnego lub znajdujących się poza nim, których istnienie jest niezbędne dla prawidłowego korzystania z mieszkań przez mieszkańców (ułatwiających im dostęp do budynku mieszkalnego, zapewniających sprawne jego funkcjonowanie oraz administrowanie). Istotą lokali użytkowych jest bowiem ich niemieszkalne przeznaczenie. Zatem, zaliczki wpłacone przez właścicieli lokali użytkowych na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością wspólną (w części odnoszącej się do lokali użytkowych) nie pochodzą z gospodarki zasobami mieszkaniowymi z punktu widzenia zaprezentowanych powyżej definicji tych pojęć. Oznacza to, że skoro wpłaty te nie pochodzą z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, to ewentualny dochód powstały w związku z wniesionymi zaliczkami nie spełnia warunku wymaganego przy zastosowaniu zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 17 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p., w którym jednoznacznie postanowiono, że dochody mogą być zwolnione z opodatkowania gdy są uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi i jednocześnie zostały na utrzymanie tych zasobów przeznaczone. Tym samym niespełniona jest jedna z dwóch kumulatywnych przesłanek zwolnienia, co w konsekwencji powoduje brak podstaw do zastosowania zwolnienia podatkowego.

Należy zaznaczyć, że wszelkie zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, a przepisy dotyczące zwolnień podatkowych powinny być interpretowane ściśle, zgodnie przede wszystkim z ich wykładnią językową. Wykluczone jest w tym wypadku stosowanie wykładni rozszerzającej jak i zawężającej.

W przedmiocie stosowania wszelkiego rodzaju ulg podatkowych trzeba mieć na względzie także art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.), zgodnie z którym każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy, co wynika z art. 217 Konstytucji. Tym samym, każdy wyjątek od zasady powszechności opodatkowania (w tym także zwolnienie podatkowe) nie może być interpretowany dowolnie, ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której przepis ustawy nie zawiera.

W świetle powyższych uregulowań, podstawową kwestią wywierającą skutki podatkowe w zakresie zwolnienia podatkowego, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 44 u.p.d.o.p., jest ustalenie, że należne wpłaty pochodzą od właścicieli lokali użytkowych. Oznacza to, że przychody te nie zostały osiągnięte z gospodarki zasobami mieszkaniowymi, ponieważ lokale użytkowe nie stanowią zasobów mieszkaniowych. Tym samym, wpłaty (przychody) te nie mogą prowadzić do powstania dochodu z zasobów mieszkaniowych a tym samym korzystać z omawianego zwolnienia podatkowego. Stanowisko Wnioskodawcy należało więc uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy opisanego zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.