2434-POIV-436-06-03 - Przeniesienie na rzecz osoby uprawnionej do zachowku prawa własności rzeczy będącej przedmiotem spadku, zamiast zapłaty kwoty pieniężnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 1997 r. Nr 16, poz. 89, z późn. zm.) podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem zachowku jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w postaci powołania do spadku bądź w postaci zapisu.

Jak wynika z art. 991 § 1 k.c. zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy, albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś przypadkach - połowa wartości tego udziału.

Przyjęta w ustawie konstrukcja skutkuje objęciem tym podatkiem zarówno otrzymanych tytułem zachowku pieniędzy jak i przypadków, gdy w ramach zaspokojenia roszczenia zamiast wypłaty uprawnionemu należnej sumy pieniężnej następuje przeniesienia na niego przez spadkobiercę własności rzeczy i praw majątkowych np. własność nieruchomości, samochodu itp.

Na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2a ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy przy nabyciu rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku powstaje z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części.

W przedstawionej przez Panią sprawie spadkobierczyni zamiast zapłaty kwoty pieniężnej w celu wykonania zobowiązań z tytułu wypłaty zachowku zobowiązała się do przeniesienia na rzecz jednej z osób uprawnionych do zachowku udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego będącym przedmiotem spadku co spowoduje powstanie obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn.

Przy przyjęciu założenia, iż cena rynkowa udziału w lokalu, którego wartość będzie stanowić podstawę opodatkowania, wyniosłaby 16.400,- zł, podatek od spadków i darowizn wyniósłby, po uwzględnieniu - zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 1 w/w ustawy - kwoty wolnej od podatku w wysokości 9.637,- zł jeżeli nabywcą jest osoba zaliczana do I grupy podatkowej, 3% od nadwyżki w wysokości 6.763,- zł, tj. 202,90 zł.

Tutejszy organ zaznacza jednak, że w/w wartość udziału wskazana we wniosku o interpretację może zostać zakwestionowana w postępowaniu podatkowym ze względu na zapis art. 8 ust. 3 i 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zgodnie z którym wartość rynkową rzeczy i praw majątkowych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli nabywca nie podał wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych lub wartość podana przez nabywcę według oceny urzędu skarbowego nie odpowiada ich wartości rynkowej, urząd ten wezwanie nabywcę do określenia wartości rzeczy i praw lub podwyższenia tej wartości w terminie nie krótszym niż 14 dni. W razie nie udzielenia odpowiedzi lub podania wartości nie odpowiadającej wartości rynkowej, urząd skarbowy ustali wartość z uwzględnieniem opinii biegłych. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób przekroczy o 33% wartość podaną przez nabywcę, koszty opinii biegłych ponosi nabywca.

Nabycie własności rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.