2419-PDI-415-14-2003-AJ - Opodatkowanie środków pieniężnych należnych z tytułu umowy kontraktu menedżerskiego po śmierci uprawnionego do ich otrzymania

W dniu 6 czerwca 2003 r. zwrócili się Państwo do Urzędu Skarbowego w Lublińcu z pismem o udzielenie informacji na zasadach określonych w treści art. 14a Ordynacji podatkowej, w zakresie sposobu opodatkowania należnego- przyznanego zmarłemu:

- udziału w zysku firmy za rok 2002 będącego jednym z elementów wynagrodzenia związanego z świadczoną przez zmarłego na rzecz Przedsiębiorstwa Umową o Zarządzanie, stosownie do zawartego kontraktu menedżerskiego.

- Dodatkowego wynagrodzenia przyznanego zmarłemu przez Radę Nadzorczą za usługę zarządzania w związku z zrealizowanymi działaniami restrukturyzacyjnymi.

Zdaniem Państwa należności podlegają wypłacie jedynie małżonce zmarłego, jako dochody z pracy i nie stanowią części masy spadkowej, w konsekwencji winny być opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Urząd Skarbowy w Lublińcu biorąc pod uwagę stan faktyczny i prawny sprawy informuje:

Z dołączonej umowy o zarządzanie wynika, iż cena usługi należna zarządzającemu przedsiębiorstwem, co do zasady składała się z następujących elementów (§ 5 str.2 umowy):

a) stałej miesięcznej kwoty,

b) udziału w zysku brutto Spółki

c) zwrot uzasadnionych wydatków poniesionych przez Zarządzającego celem należytego wykonania Umowy.

W § 5 pkt 4 Umowy czytamy: Rada Nadzorcza może uznaniowo przyznać Zarządzającemu dodatkową kwotę za usługę, za szczególne sukcesy osiągnięte w zarządzaniu Spółką Z przedstawionego pisma wynika, iż uzyskiwane za życia Zarządzającego dochody z wyżej wymienionego tytułu, kwalifikowane były jako przychody z tytułu osobiście wykonywanej działalności na podstawie kontraktu menedżerskiego lub umów o podobnym charakterze.

Kontrakty menedżerskie w polskim prawoznawstwie, co do zasady, stanowią umowę nienazwaną. Przedmiotem tych umów jest świadczenie usługi specjalnego rodzaju. Wobec tego, na podstawie art. 750 Kodeksu cywilnego, winno stosować się do nich odpowiednio przepis: art. 750 i następne Kodeksu cywilnego traktujące o umowie zlecenia oraz wszystkie przepisy tzw. części ogólnej prawa zobowiązań. Przez Kontrakt menedżerski przyjmujący zlecenie (zarządca) zobowiązuje się za wynagrodzeniem do stałego wykonywania czynności zarządu przedsiębiorstwem zleceniodawcy (przedsiębiorcy) w jego imieniu i na jego rzecz. Kontrakt menedżerski jest zatem umową dwóch równorzędnych, samodzielnych podmiotów w odróżnieniu do stosunku pracy, który charakteryzuje zależność i podporządkowanie. Brak zatem podstaw aby należne zmarłemu świadczenia pieniężne wynikające z wskazanego kontraktu menedżerskiego, uznać za prawa majątkowe ze stosunku pracy, a tylko takich dotyczy dyspozycja art. 63(1)§ 2 Kodeksu pracy w brzmieniu: Prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika w równych częściach na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników ich rodzin. Reasumując stosunek prawny łączący zarządzającego z przedsiębiorstwem nie był stosunkiem pracy, wobec czego w obecnym stanie faktycznym nie znajdzie zastosowania norma prawna art. 63(1) § 2 Kodeksu pracy, a wypłacone osobom upoważnionym (spadkobiercom) środki pieniężne winny być opodatkowane podatkiem od spadków na zasadach określonych przepisami ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 1997 r. Nr 16, poz. 89, z późn. zm.)

Uwagę należy zwrócić na treść art. 19 ust. 3 ustawy od spadków i darowizn. Mowa w nim o sytuacji, kiedy osoby prawne (a taką jest Lentex S.A.), będące dłużnikiem spadkodawcy spłacają dług spadkobiercom. Źródło powstania długu nie jest tu określone; zatem może on powstać w wyniku zobowiązania (czyli np. na skutek zawarcia umowy cywilnoprawnej).

Zgodnie z dyspozycją tego przepisu, dłużnik przy zapłacie długu jest zobowiązany potrącić i przekazać do właściwego urzędu skarbowego podatek od nabycia spadku, należny od spadkobiercy w wysokości ustalonej przez ten urząd. Ustalenie wysokości podatku następuje w decyzji, którą właściwy urząd wydaje po uprzednim przeprowadzeniu postępowania podatkowego. Istnieje również możliwość zapłaty istniejącego długu bez potrącenia podatku od nabycia spadku. Niezbędnym warunkiem jest jednak uprzednie wydanie przez urząd skarbowy pisemnej zgody; drugą ewentualnością jest stwierdzenie przez urząd skarbowy, że nabycie spadku jest zwolnione od podatku lub że należny podatek został zapłacony albo prawo do wydania decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego uległo przedawnieniu.

W myśl art. 19 ust. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, osoby, które dopuściły do wypłaty długu z naruszeniem powyższych przepisów, odpowiadają za zobowiązania podatkowe solidarnie z podatnikiem do wysokości wypłaconych kwot.