2363/2016 - Obniżenie subwencji dla uczniów szkół realizujących praktyczną naukę zawodu u pracodawcy.

Wsparcie szkolnictwa zawodowego w powiązaniu z rynkiem pracy jest jednym z obszarów priorytetowych dla Ministerstwa Edukacji Narodowej, dlatego też zgodnie z postanowieniami Umowy Partnerstwa, najważniejszego dokumentu określającego strategię inwestowania nowej puli funduszy europejskich w ramach polityki spójności, środki w obszarze edukacji przeznacza się w latach 2014-2020 przede wszystkim na kształcenie umiejętności potrzebnych na rynku pracy i na kształcenie ustawiczne dorosłych.

Obecne jak i zaplanowane na najbliższe lata działania EFS w zakresie zarządzania systemem szkolnictwa są i będą nastawione na rozwój współpracy szkół i placówek oświatowych z ich otoczeniem, zwłaszcza z pracodawcami i instytucjami rynku pracy. Zwiększenie udziału pracodawców w procesie kształcenia i egzaminowania oraz potwierdzania kwalifikacji jest przedmiotem działań EFS zarówno na poziomie krajowym i regionalnym, jak i lokalnym. Włączenie pracodawców ma charakter strategiczny polegający na współpracy w identyfikacji potrzeb kwalifikacyjno-zawodowych, a także ma wymiar praktyczny polegający na większym zaangażowaniu pracodawców w organizację kształcenia praktycznego dla uczniów szkół prowadzących kształcenie zawodowe.

Zaplanowana w najbliższym czasie na poziomie krajowym modernizacja treści kształcenia w zawodach ma na celu zaangażowanie przedstawicieli pracodawców w systemowe uwzględnienie ich potrzeb w odniesieniu do absolwentów szkół kształcących w zawodach w zakresie przygotowania do rynku pracy.

W celu zwiększenia udziału pracodawców w kreowaniu nowej polityki Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach projektu Partnerstwo na rzecz kształcenia zawodowego, współfinansowanego z EFS, w tym kwartale zostaną utworzone na poziomie centralnym zespoły partnerów społecznych reprezentatywnych dla zawodów szkolnictwa zawodowego, które zidentyfikują potrzeby kwalifikacyjno-zawodowe na rynku pracy w poszczególnych branżach/zawodach szkolnictwa zawodowego oraz dokonają przeglądu klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego i podstaw programowych kształcenia w zawodach. Pozwoli to na lepsze dostosowanie oferty szkolnictwa zawodowego do potrzeb rynku pracy. Kolejnym projektem o charakterze systemowym, którego realizacja już się rozpoczęła jest projekt Efektywne doradztwo edukacyjno-zawodowe dla dzieci, młodzieży i dorosłych, w ramach którego zostaną opracowane ramowe programy doradztwa zawodowego wraz z rozwiązaniami organizacyjnymi.

Na wsparcie kształcenia zawodowego oraz współpracę z pracodawcami ze środków europejskich na poziomie centralnym w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój zaplanowano ok. 115 mln euro. Jednocześnie w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych na lata 2014-2020 w regionach uruchomiono realizację projektów dotyczących kształcenia zawodowego, na które zaplanowano 930 mln euro.

Odnosząc się do finasowania kształcenia zawodowego, które to regulowane jest rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2016 (Dz. U. poz. 2294), w którym wyodrębniono nową wagę, o odpowiednio niższej wartości, dla uczniów zasadniczych szkół zawodowych dla dzieci i młodzieży, będących młodocianymi pracownikami, realizującymi praktyczną naukę zawodu u pracodawcy, jest związane z dużo niższymi kosztami kształcenia tej grupy uczniów.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204, z późn. zm.), wymiar godzin przeznaczonych na kształcenie praktyczne w zasadniczej szkole zawodowej nie może wynosić mniej niż 60% godzin przewidzianych na kształcenie zawodowe. Zgodnie z ww. rozporządzeniem kształcenie praktyczne w zasadniczej szkole zawodowej odbywa się w wymiarze 970 godzin, natomiast kształcenie zawodowe teoretyczne w wymiarze 630 godzin, co stanowi ok. 40% całości kształcenia zawodowego. W przypadku uczniów będących młodocianymi pracownikami, mogą oni być kierowani przez szkołę do ośrodka dokształcania i doskonalenia zawodowego na turnus dokształcania teoretycznego w zakresie danego zawodu. Odbywają kształcenie zawodowe teoretyczne przez okres 4 tygodni w każdej klasie, w wymiarze 34 godzin tygodniowo. Rocznie zajęcia teoretyczne w ramach tych kursów wyniosą 136 godzin, a w całym cyklu kształcenia 408 godzin co stanowi ok. 30% godzin całkowitego kształcenia zawodowego.

Wartość wagi dla uczniów zasadniczych szkół zawodowych dla dzieci i młodzieży, będących młodocianymi pracownikami realizującymi praktyczną naukę zawodu u pracodawcy została tak zaprojektowana aby uwzględnić mniejszą liczbę godzin kształcenia zawodowego finansowaną z budżetu szkoły.

W 2016 r. wraz z wprowadzeniem nowej wagi dla uczniów zasadniczych szkół zawodowych będących młodocianymi pracownikami podwyższeniu uległa wartość wagi dla uczniów szkół zawodowych P₁₁ - z 0,21 do 0,23. W wyniku tych zmian per saldo o 0,5% zwiększyło się dodatkowe finansowanie szkolnictwa zawodowego w ramach subwencji oświatowej w wyniku zastosowania wag P₁₁ i P₁₂ (w porównaniu z subwencjonowaniem przy wykorzystaniu jednej wagi o wartości 0,21) oraz poprawiła efektywność podziału w związku z doprecyzowaniem zasad finansowania. Jednocześnie pragnę zauważyć, że w roku 2015 około 30 powiatów przeznaczyło mniejsze środki finansowe (na wydatki bieżące) na oświatę w stosunku do otrzymanej subwencji oświatowej i środków z dotacji na zadania bieżące z zakresu oświaty.

Podstawową funkcją części oświatowej subwencji ogólnej jest finansowe wsparcie jednostek samorządu terytorialnego, tak aby ukształtować wysokość ich dochodów na poziomie adekwatnym do wymiaru zadań oświatowych.

Jednym z elementów samodzielności jednostek samorządu terytorialnego jest samodzielność finansowa, tzn. prawo samodzielnego prowadzenia gospodarki finansowej - pobierania dochodów określonych w ustawach oraz dysponowania nimi w granicach określonych przez ustawy dla realizacji prawnie określonych zadań. Jednostki samorządu terytorialnego nie mogą w powyższym względzie być pozbawione wpływu na poziom wydatków w podległych im jednostkach organizacyjnych.

Ponadto informuję, że do końca maja 2016 r. trwa ogólnopolska debata na temat przyszłości polskiej edukacji "Uczeń. Rodzic. Nauczyciel - Dobra Zmiana". Jednym z jej tematów jest szkolnictwo zawodowe oraz finansowanie. Po zakończeniu debaty przygotowany zostanie projekt zmian odpowiednich przepisów prawa oświatowego. Mając na uwadze wprowadzone i przyszłe zmiany w systemie oświaty, Ministerstwo Edukacji Narodowej dokona przeglądu obecnego systemu finansowania zadań oświatowych przez samorządy i dostosuje jego sposób funkcjonowania do wypracowanych zmian.