2315/2017 - Interpretacja przepisów ustawy o systemie oświaty, dotyczących podawania leku chorującym uczniom

"W świetle przepisu art. 61 ust. 1 ustawy o systemie oświaty 1 oddział przedszkolny nie wchodzi w skład struktury organizacyjnej (klas) szkoły podstawowej. Szkoła podstawowa, w której utworzono oddział przedszkolny, stanowi specyficzną jednostkę noszącą w pewnym stopniu cechy zespołu. Oddział przedszkolny w szkole podstawowej zachowuje odrębności programowe, a kształcenie i wychowanie w nim jest zorganizowane odmiennie niż w oddziałach szkoły podstawowej, na zasadach odnoszących się do oddziału przedszkola, tj. zgodnie z ramowym statutem przedszkola. (...) Praca oddziału przedszkolnego również z punktu widzenia nauczycieli nie tylko dzieci powinna być zorganizowana w taki sam sposób jak praca przedszkola, a więc bez ferii szkolnych. Do nauczycieli takiego oddziału należy zatem stosować Karty Nauczyciela, odnoszące się do nauczycieli przedszkoli.

W przeciwnym wypadku nastąpiłoby nieuzasadnione zróżnicowanie uprawnień pracowniczych nauczycieli o takich samych wymaganiach kwalifikacyjnych i wykonujących taką samą pracę, przy czym kryterium różnicującym byłoby usytuowanie oddziału w szkole lub przedszkolu." Stanowisko takie zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 2 marca 2016 r. syg. akt I OSK 2515/15.

Odnosząc się do kwestii podawania leków dziecku przez nauczyciela, uprzejmie informuję, że w istniejącym stanie prawnym jednostki systemu oświaty (m.in. przedszkola, szkoły i placówki) nie posiadają stosownych uprawnień do realizacji zadań z zakresu opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą. Wyjątek stanowią świadczenia profilaktycznej opieki zdrowotnej realizowane przez pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania lub higienistkę szkolną.

Podstawę realizacji świadczeń zdrowotnych w szkołach stanowią przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1793, z późn. zm.) oraz akty wykonawcze do ustawy:

Zgodnie ze Stanowiskiem Ministerstwa Zdrowia w sprawie możliwości podawania leków dzieciom przez nauczycieli w szkole, w sytuacjach nagłych, gdy stan zdrowia dziecka wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej, nauczyciel, dyrektor szkoły lub pielęgniarka są zobowiązani do udzielenia pomocy przedmedycznej w zakresie posiadanych umiejętności oraz do wezwania karetki pogotowia ratunkowego. Jednocześnie mają oni obowiązek zawiadomić o tym rodziców lub opiekunów prawnych dziecka.

W innych przypadkach, gdy uczeń zgłasza problem zdrowotny (np. dolegliwości bólowe), pielęgniarka po rozmowie z uczniem zawiadamia rodziców lub opiekunów prawnych, zalecając wizytę u lekarza. Jeśli pielęgniarka jest nieobecna, do podjęcia tych działań jest zobowiązany dyrektor placówki oświatowej lub osoba przez niego upoważniona.

W sytuacji, gdy w trakcie pobytu w szkole, podawania leków lub innych koniecznych działań wymaga dziecko przewlekle chore, niezbędne jest stosowne, najlepiej pisemne, upoważnienie dyrektora szkoły/nauczyciela przez rodziców lub opiekunów prawnych dziecka, zlecenie od lekarza oraz wyrażenie zgody przez pracownika szkoły, który będzie realizował ww. zadania.

W konsekwencji podjęcia przez szkołę współodpowiedzialności za opiekę nad uczniem przewlekle chorym, w szkole powinny powstać procedury postępowania na wypadek możliwych sytuacji zagrożenia zdrowia i życia danego ucznia oraz powinny one zostać upowszechnione wśród osób zainteresowanych, tak aby w sytuacji zdarzenia mogły być natychmiast prawidłowo zastosowane.

Należy podkreślić, że nauczyciela nie można zmusić do przyjęcia na siebie odpowiedzialności za leczenie dziecka. Nauczyciel nie jest pracownikiem służby zdrowia i nie posiada wykształcenia ani umiejętności medycznych, a także uprawnień do realizacji zadań z zakresu opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieżą. Nauczyciel sprawuje opiekę nad uczniami i pełni rolę wspierającą, służąc pomocą w nagłych sytuacjach.

Jednocześnie, w związku z rosnącym zainteresowaniem zagadnieniem ucznia przewlekle chorego w systemie oświatowym, Ministerstwo Edukacji Narodowej aktywnie uczestniczy w międzyresortowych uzgodnieniach projektów aktów prawnych Ministra Zdrowia z obszaru opieki zdrowotnej, uwzględniając napływające do resortu edukacji uwagi i wnioski.