1704/2016 - Przedłużenie okresu nauki na każdym etapie edukacyjnym dla uczniów niepełnosprawnych.

Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 6 lat 1 , oraz trwa do ukończenia gimnazjum, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia, natomiast obowiązek nauki 2 - gdy uczeń ukończy 18 rok życia.

W obecnym stanie prawnym okres kształcenia na poszczególnych etap[ach edukacyjnych uczniów niepełnosprawnych jest znacznie dłuższy niż ich pełnosprawnych rówieśników. Kształcenie to może być bowiem prowadzone do końca roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy:

* 18 rok życia - w przypadku szkoły podstawowej;

* 21 rok życia - w przypadku gimnazjum;

* 24 rok życia - w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej 3 .

Przepisy rozporządzenia 4 umożliwiające przedłużanie okresu nauki na każdym etapie edukacyjnym o jeden rok uczniom niepełnosprawnym posiadającym orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego 5 nie naruszają konstytucyjnego prawa do nauki 6 i nie tylko nie ograniczają uczniom niepełnosprawnym dostępu do edukacji, ale umożliwiają tej grupie uczniów, w przypadkach gdy jest to uzasadnione ich indywidualnymi potrzebami edukacyjnymi, dłuższe w stosunku do ich pełnosprawnych rówieśników kształcenie na każdym etapie edukacyjnym w celu opanowania wiedzy i umiejętności określonych odpowiednio w podstawie programowej kształcenia ogólnego lub podstawie programowej kształcenia w zawodzie.

Jest to jeden z elementów indywidualizacji procesu kształcenia uczniów niepełnosprawnych obok m.in. możliwości odroczenia realizacji obowiązku szkolnego o rok dłużej w stosunku do pełnosprawnych rówieśników 7 , dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z realizowanych w szkole programów nauczania do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia niepełnosprawnego 8 ), zapewnienia zajęć rewalidacyjnych i form pomocy psychologiczno-pedagogicznej 9 odpowiednio do rozpoznanych potrzeb w tym zakresie.

Decyzję o przedłużeniu uczniowi niepełnosprawnemu okresu nauki o jeden rok na każdym etapie edukacyjnym, tj. odpowiednio na:

I etapie edukacyjnym w klasach I-III i II etapie edukacyjnym w klasach IV-VI szkoły podstawowej;

III etapie edukacyjnym w klasach I-III gimnazjum;

IV etapie edukacyjnym w szkole ponadgimnazjalnej,

podejmuje rada pedagogiczna, po uzyskaniu pozytywnej opinii zespołu, którego zadaniem jest planowanie i koordynowanie udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej 10 oraz zgody rodziców ucznia 11 .

Podejmując zatem decyzję o przedłużeniu okresu nauki uczniowi niepełnosprawnemu na danym etapie edukacyjnym, należy przede wszystkim uwzględnić rzeczywiste potrzeby ucznia niepełnosprawnego uzasadnione opinią nauczycieli i specjalistów prowadzących z nim zajęcia, jego wiek (z uwzględnieniem maksymalnego wieku do jakiego organizuje się kształcenie specjalne w danym typie szkoły, by umożliwić uczniowi ukończenie szkoły danego typu.

Postępy ucznia niepełnosprawnego winny być na bieżąco monitorowane. Zespół nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem niepełnosprawnym objętym kształceniem specjalnym zobowiązany jest do dokonywania okresowej, wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia niepełnosprawnego, z uwzględnieniem oceny efektywności udzielanej mu pomocy psychologiczno-pedagogicznej - co najmniej dwa razy w roku szkolnym Z oceny tej wynika potrzeba modyfikacji indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego (w tym np. w zakresie form pomocy udzielanej uczniowi), jak również zasadność skorzystania przez ucznia z możliwości przedłużenia okresu nauki na danym etapie edukacyjnym. Rodzice dziecka lub ucznia albo pełnoletni uczeń mają prawo uczestniczyć w dokonywaniu tej oceny, a także w opracowaniu i modyfikacji indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego.

Należy dodać, że uczeń niepełnosprawny może, na takich samych zasadach jak pełnosprawni rówieśnicy powtarzać klasę, w sytuacji braku uzyskania promocji do klasy programowo wyższej 12 .

Jednocześnie uprzejmie informuję, że funkcjonowanie systemu oświaty poddane zostało debacie publicznej, która w szczególności dotyczyć będzie organizacji kształcenia dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym kształcenia uczniów niepełnosprawnych. Zgłaszane do Ministerstwa Edukacji Narodowej postulaty i propozycje rozwiązań będą analizowane i poddane konsultacjom społecznym. W celu intensyfikacji prac Minister Edukacji Narodowej powołał również Zespół do spraw specjalnych potrzeb edukacyjnych, do którego zadań należy opracowanie propozycji zmian systemowych w zakresie kształcenia dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.