1605/2016 - Wsparcie dla polskich innowacji.

Na mocy ustawy o systemie oświaty 1 , uczniowi zdolnemu przysługuje prawo do pomocy materialnej ze strony państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego, m.in. na wspieranie edukacji.

Uczniowie zdolni korzystają przede wszystkim z pomocy o charakterze motywacyjnym. Są to:

* stypendium Prezesa Rady Ministrów - kierowane do ucznia szkoły dla młodzieży, której ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości. Stypendium wynosi 2 580 zł.

Warunkiem uzyskania tego stypendium jest promocja z wyróżnieniem połączona z najwyższą średnią ocen w szkole lub szczególnymi uzdolnieniami w co najmniej jednej dziedzinie wiedzy, potwierdzonymi najwyższymi wynikami przy co najmniej dobrych wynikach w pozostałych dziedzinach;

* stypendium ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania - kierowane do ucznia szkoły publicznej dla młodzieży lub szkoły niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej dla młodzieży, który uzyskał wybitne osiągnięcia edukacyjne. W 2015 r. wyniosło 3 000 zł.

* stypendium ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego - kierowane do ucznia szkoły artystycznej prowadzącej kształcenie w zawodzie artystycznym. W 2015 r. wyniosło 4 200 zł.

* stypendium za wyniki w nauce lub za osiągnięcia sportowe - kierowane do ucznia każdego typu szkoły z wyłączeniem uczniów klas I-III szkoły podstawowej oraz uczniów klasy IV szkoły podstawowej do ukończenia pierwszego okresu nauki. Wysokość stypendium ustala dyrektor szkoły.

Szczegółowy sposób i tryb przyznawania i wypłacania stypendiów reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 czerwca 2005 r. w sprawie stypendiów Prezesa Rady Ministrów, ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania oraz ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego 2 .

Uczniowie zdolni znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej mogą otrzymać stypendium szkolne, z przeznaczeniem na pokrycie wydatków kształcenia poza miejscem stałego zamieszkania, całkowitą lub częściową refundację udziału w zajęciach edukacyjnych, w tym wykraczających poza zajęcia realizowane w szkole w ramach planu nauczania, a także udziału w zajęciach edukacyjnych realizowanych poza szkołą. Stypendium może być także przeznaczone na pomoc rzeczową o charakterze edukacyjnym, w tym w szczególności na zakup podręczników.

Stypendia dla uzdolnionych uczniów może przyznawać również jednostka samorządu terytorialnego 3 w ramach tworzonych regionalnych lub lokalnych programów wyrównywania szans edukacyjnych lub wspierania edukacji uzdolnionych dzieci i młodzieży. Programy te mogą być tworzone we współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego, wymienianymi w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie 4 . Źródłem finansowania tych przedsięwzięć mogą być środki własne jednostek samorządu terytorialnego oraz środki publiczne, zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych 5 .

Przepisy nie wykluczają przyznawania stypendiów motywacyjnych również przez podmioty prywatne 6 (tekst jedn.: osoby fizyczne lub osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego, np. przez fundacje, spółki kapitałowe prawa handlowego, stowarzyszenia bądź kościelne osoby prawne). Natomiast zatwierdzenie przez ministra regulaminu stypendialnego, ustalonego przez te osoby w związku z ufundowaniem stypendium, ma na celu zwolnienie stypendiów od podatku dochodowego.

Przestawione powyżej rozwiązania prawne pokazują, że uczniowie zdolni, również z rodzin mniej zamożnych, mają możliwość poszerzania i rozwijania swoich zainteresowań w ramach już istniejących rozwiązań systemowych.

Ministerstwo Edukacji Narodowej wspiera systemowo uczniów zdolnych, organizując co roku otwarty konkurs ofert dla organizacji pozarządowych w ramach realizacji zadań publicznych przeznaczając kwotę 600 tys. zł. W 2016 r. celem konkursu pn. "Program wspierania rozwoju uczniów wybitnie uzdolnionych" jest wyłonienie najlepszych realizatorów ogólnopolskich lub ponadregionalnych programów wspierających rozwój uczniów wybitnie uzdolnionych ze szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych z uzdolnieniami:

Dzięki realizacji projektów we współpracy ze szkołami wyższymi, instytucjami naukowymi lub artystycznymi uczniowie zdolni mają szansę na udział w zajęciach naukowo-badawczych na poziomie akademickim, warsztatach artystycznych, realizowania indywidualnych projektów badawczych, tworzenia i prezentowania na forum publicznym efektów swoich prac. Wykorzystanie w programach aktywnych metod pracy, nowoczesnych technologii informacyjnych, możliwość udziału w projektach uwzględniających innowacyjność i kreatywność oraz w konkursach międzynarodowych zapewnia uczestnikom rozwój oraz budowanie relacji międzyludzkich.

Mając na uwadze powyższe, jednocześnie uprzejmie wyjaśniam, że sprawy dotyczące wspierania studentów na uczelniach wyższych regulują przepisy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.