1462-IPPP3.4512.853.2016.1.IG - VAT w zakresie dokumentowania usługi ustanowienia służebności przesyłu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Strony przedstawione we wniosku z dnia 16 listopada 2016 r. (data wpływu 16 listopada 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie dokumentowania usługi ustanowienia służebności przesyłu - jest nieprawidłowe.

W dniu 16 listopada 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie dokumentowania usługi ustanowienia służebności przesyłu.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Na mocy porozumienia została ustalona służebność przesyłu na gruntach będących współwłasnością małżonków.

Przedmiotowe grunty wchodzą w skład gospodarstwa rolnego i są wykorzystywane do prowadzenia działalności rolniczej. Małżonków obowiązuje wspólnota majątkowa. Gospodarstwo jest prowadzone pod nazwą: Gospodarstwo rolne Janusz O. Janusz O. jest czynnym podatnikiem VAT. Monika O. prowadzi działalność pozarolniczą nie związaną z gospodarstwem. Ustanowienie służebności nastąpiło za wynagrodzeniem według porozumienia. FV VAT na ustanowienie służebności przesyłu dla gruntu będącego współwłasnością ustawową małżonków. Wszystkie grunty gospodarstwa są wpisane do środków trwałych gospodarstwa rolnego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy Wnioskodawca prawidłowo wystawił fakturę VAT z tytułu ustanowienia służebności przesyłu bez podziału małżonków (po 50%)? Jeśli faktura wystawiona została błędnie w jaki sposób dokonać korekty?

Zdaniem Wnioskodawcy, w gospodarstwie rolnym wszystkie zakupy oraz sprzedaż płodów rolnych prowadzone są pod nazwą Gospodarstwo Rolne Janusz O. Za sprzedane płody rolne wystawiana jest jedna faktura VAT, bez podziału procentowego małżonków. Proponowany zapis w akcie notarialnym mówiący o wystawieniu dwóch faktur VAT wystawionych przez każdego z małżonków oddzielnie do wysokości posiadanych udziałów w części wspólnej jest dla Wnioskodawcy niezgodny z dotychczasowym sposobem rozliczania w gospodarstwie. Wnioskodawca nadmienił, że do wystawionej faktury została wypłacona zaliczka w kwocie netto. Właściciele gruntu już odprowadzili naliczony podatek VAT od całej sumy.

Wnioskodawca uważa, że dochód z ustanowienia służebności należy traktować jako pozostałe przychody z gospodarstwa rolnego. Dlatego też faktura powinna być wystawiona bez podziału udziałów w gruncie na Gospodarstwo Rolne Janusz O. i od całej sumy naliczony podatek VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności (art. 15 ust. 1 ustawy).

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2).

W przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uważa się osobę, która złoży zgłoszenie rejestracyjne, o którym mowa w art. 96 ust. 1 (art. 15 ust. 4).

Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do osób fizycznych prowadzących wyłącznie działalność rolniczą w innych niż wymienione w ust. 4 przypadkach (art. 15 ust. 5).

Przez działalność rolniczą - rozumie się produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, gruntową, szklarniową i pod folią, produkcję roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadowniczą, chów, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego lub fermowego oraz chów i hodowlę ryb i innych organizmów żyjących w wodzie, a także uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin "in vitro", fermową hodowlę i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowlę i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, chów i hodowlę dżdżownic, entomofagów i jedwabników, prowadzenie pasiek oraz chów i hodowlę innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym oraz sprzedaż produktów gospodarki leśnej i łowieckiej, z wyjątkiem drewna okrągłego z drzew tropikalnych (PKWiU 02.20.13.0) oraz bambusa (PKWiU ex 01.29.30.0), a także świadczenie usług rolniczych (art. 2 pkt 15).

Przez usługi rolnicze rozumie się usługi wymienione w załączniku nr 2 do ustawy (art. 2 pkt 21).

W myśl art. 305¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380), nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Zgodnie z art. 305² Kodeksu cywilnego jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem (§ 1), jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu.

Służebność przesyłu - zgodnie z art. 305⁴ k.c. - jest rodzajem służebności gruntowej określonej w art. 285 § 1 k.c., polegającej na tym, że nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Z przytoczonych przepisów wynika, że służebność przesyłu polega na obciążeniu właściciela nieruchomości gruntowej obowiązkiem powstrzymania się od dokonywania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji, a jednocześnie jest czynnością polegającą na wykorzystywaniu towaru (gruntu) w sposób ciągły dla celów zarobkowych, co stanowi, że jest to odpłatna usługa w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Właściciel nieruchomości, na której ustanawiana jest służebność przesyłu zobowiązuje się do powstrzymania od uprawy gruntu, na którym przedsiębiorca zainstalował urządzenia przesyłowe i tolerowania jego czynności lub sytuacji za wynagrodzeniem.

Potwierdzeniem tego jest wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 września 2011 r., sygn. akt I FSK 362/10 w którym NSA rozpatrując kwestię, czy ustanowienie w formie aktu notarialnego służebności przesyłu, obciążającej nieruchomość skarżącej, w postaci gruntu wchodzącego w skład gospodarstwa rolnego, za ustalonym w akcie notarialnym wynagrodzeniem, podlegać będzie u skarżącej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatne świadczenie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o VAT stwierdził, że "Ustanowienie służebności przesyłu na gruncie skarżącej oznacza, że w ramach prowadzonego gospodarstwa rolnego, będzie ona wykorzystywała lub też powstrzymywała się od uprawy gruntu w sposób ciągły w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Ustanowienie służebności nastąpiło za jednorazowym wynagrodzeniem, co spełnia warunek odpłatności świadczenia".

Ponieważ ustanowienie służebności przesyłu nie jest usługą wymienioną w załączniku nr 2 do ustawy nie wchodzi w zakres działalności rolniczej w rozumieniu art. 2 pkt 15 ustawy.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawca wraz z małżonką są właścicielami gospodarstwa rolnego. Z tytułu działalności rolniczej Wnioskodawca dokonał rejestracji dla celów podatku VAT, zgodnie z art. 96 ust. 2, w myśl którego, w przypadku osób fizycznych, o których mowa w art. 15 ust. 4 i 5, zgłoszenie rejestracyjne może być dokonane wyłącznie przez jedną z osób, na które będą wystawiane faktury przy zakupie towarów i usług i które będą wystawiały faktury przy sprzedaży produktów rolnych. Na gruntach należących do gospodarstwa rolnego została ustanowiona, na podstawie zawartego porozumienia, służebność przesyłu. Grunty, na których tę służebność ustanowiono stanowią środki trwałe gospodarstwa rolnego.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą prawidłowego udokumentowania czynności ustanowienia służebności przesyłu na rzecz podmiotu trzeciego.

Zdaniem Wnioskodawcy, to Wnioskodawca powinien wystawić fakturę na całość świadczonej usługi, ponieważ to On dokonał rejestracji dla celów podatku VAT w związku ze sprzedażą płodów rolnych pochodzących z gospodarstwa rolnego, którego jest właścicielem wraz z żoną na zasadzie wspólności majątkowej.

Jak wynika z cyt. powyżej przepisów ustawa o VAT w odniesieniu do osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne w sposób szczególny określa status podatnika. W przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne za podatnika stosownie do treści art. 15 ust. 4 ustawy o VAT uważa się osobę, która złoży zgłoszenie rejestracyjne, o którym mowa w art. 96 ust. 1. Taka sama zasada ze względu na treść art. 15 ust. 5 ustawy o VAT ma odpowiednie zastosowanie do osób fizycznych prowadzących wyłącznie działalność rolniczą w innych niż wymienione w ust. 4 przypadkach. Regulacja ta jest wynikiem tego, że gospodarstwo rolne może być współwłasnością kilku osób w tym także może stanowić współwłasność małżeńską, tak jak ma to miejsce w przedmiotowej sprawie. Sytuacja tych osób zbliżona jest do sytuacji wspólników spółki osobowej. Z uwagi na specyfikę sytuacji tych podmiotów ustawodawca w sposób szczególny określił też status podatnika wskazując, że podatnikiem VAT czynnym może być w takim przypadku tylko jedna osoba, tj. ta, która złoży zgłoszenie rejestracyjne. Art. 96 ust. 2 ustawy o VAT jest więc jedynie dopełnieniem regulacji zawartej w art. 15 ust. 4 i 5 tej ustawy. Z przepisu tego wynika, że w przypadku osób fizycznych, o których mowa w art. 15 ust. 4 i 5, zgłoszenie rejestracyjne może być dokonane wyłącznie przez jedną z osób, na które będą wystawione faktury przy zakupie towarów i usług i które będą wystawiały faktury przy sprzedaży produktów rolnych lub świadczeniu usług.

Mając na uwadze przepisy ustawy o VAT należy uznać, że małżonkowie prowadzący wspólnie gospodarstwo rolne prowadzą wspólnie działalność rolniczą. Oznacza to, że dokonując sprzedaży towarów i usług w ramach prowadzonej wspólnej działalności rolniczej zobowiązaną do wystawienia faktury jest osoba, która jako podatnik dokonała rejestracji dla celów podatku VAT, w myśl art. 15 ust. 4 i 5 ustawy. W analizowanej sprawie osobą, która dokonała rejestracji jest Wnioskodawca.

Należy jednak mieć na względzie, że powyższa zasada dotyczy wyłącznie czynności wykonywanych w ramach działalności rolniczej tj. sprzedaży płodów rolnych oraz świadczenia usług rolniczych. Usługa będąca przedmiotem wniosku polegająca na ustanowieniu służebności przesyłu nie jest usługą o charakterze rolniczym, a zatem sposób rozliczenia i dokumentowania tej usługi powinien odbywać się na zasadach ogólnych. Oznacza to, że Wnioskodawca nie może wystawić faktury na 100% świadczonej usługi a jedynie na 50% skoro jest współwłaścicielem gospodarstwa rolnego, z którym ta usługa jest związana.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Ponieważ Wnioskodawca jest współwłaścicielem gospodarstwa rolnego (wspólność majątkowa z małżonką) to jako zarejestrowany podatnik podatku VAT powinien On udokumentować świadczoną usługę ustanowienia służebności przesyłu, zgodnie z cyt. powyżej art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, tylko w wysokości udziału przypadającego na jego rzecz, tj. 50%, natomiast pozostała część usługi powinna zostać udokumentowana fakturą wystawioną przez małżonkę Wnioskodawcy jako odrębnego podatnika podatku VAT. Wynika to z faktu, że usługa ustanowienia służebności przesyłu nie jest usługą rolniczą świadczoną w ramach działalności rolniczej prowadzonej wspólnie przez małżonków.

W związku z tym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Skoro Wnioskodawca wystawił fakturę na 100% świadczonej usługi powinien On dokonać korekty, na zasadach wskazanych w ustawie, a w szczególności art. 106j tej ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać: wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności, oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy, określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego, w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, dowód, że skarżący wezwał właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa (art. 57 § 1 pkt 1 - 4 ww. ustawy). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydana w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.