1462-IPPP2.4512.910.2016.1.RR - Sposób dokumentowania i dokonywania rozliczeń w ramach wspólnie prowadzonego przez małżonków gospodarstwa rolnego.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Strony - przedstawione we wniosku z dnia 23 listopada 2016 r. (data wpływu 24 listopada 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie sposobu dokumentowania i dokonywania rozliczeń w ramach wspólnie prowadzonego przez małżonków gospodarstwa rolnego - jest nieprawidłowe.

W dniu 24 listopada 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie sposobu dokumentowania i dokonywania rozliczeń w ramach wspólnie prowadzonego przez małżonków gospodarstwa rolnego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni prowadząc z mężem gospodarstwo rolne byli rolnikami ryczałtowymi. Ponieważ małżonkowie zamierzali poczynić większe inwestycje, postanowili zrezygnować ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3 Ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 96 ust. 2 Ustawy zgłoszenia rejestracyjnego może dokonać tylko jedna osoba, na którą będą wystawiane faktury przy zakupie towarów i usług i która będzie wystawiała faktury przy sprzedaży produktów rolnych. W ich przypadku zgłoszenie rejestracyjne zostało dokonane na osobę męża Wnioskodawczyni. Czynnym podatnikiem podatku VAT stał się on od miesiąca lipca 2016 r. i wybrał kwartalny sposób rozliczenia podatku.

W dniu 25 października 2016 r. mąż Wnioskodawczyni wyszedł z domu i do chwili obecnej nie powrócił. W tym samym dniu zostało złożone zawiadomienie o jego zaginięciu.

Mimo tej ogromnej tragedii życie rodziny toczy się dalej, a na Wnioskodawczynię spadły wszystkie obowiązki związane z jej utrzymaniem i prowadzeniem gospodarstwa, które jest jedynym źródłem utrzymania.

Oprócz produkcji roślinnej prowadzona jest również produkcja zwierzęca i mleczna. Wobec czego konieczne jest ciągłe zakupowanie pasz dla zwierząt, paliwa, nawozów, i innych artykułów niezbędnych w gospodarstwie rolnym. Poza tym umowa z dostawcą mleka zobowiązuje do comiesięcznego wystawiania faktur za dostawy mleka. Pozostaje również kwestia rozliczeń z Urzędem Skarbowym z tytułu podatku VAT i składanie deklaracji rozliczeniowych VAT-7.

Obecnie mąż Wnioskodawczyni jest uznany w świetle prawa za osobę zaginioną. Niestety w związku z tym, iż to on złożył zgłoszenie rejestracyjne, to na jego nazwisko były wystawiane faktury zakupu i sprzedaży. To on podpisywał wszelkie umowy. Ponadto to na jego osobę były zakupowane środki trwałe wykorzystywane w gospodarstwie.

W chwili obecnej zostało złożone w sądzie pismo, aby na podstawie art. 39 Kodeksu Rodzinnego i opiekuńczego zezwolić przez sąd na dokonanie czynności bez zgody drugiego z małżonków, gdy dobro rodziny wymaga dokonania czynności zamierzonej przez małżonka - Wnioskodawczynię.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

1. Czy w obecnej sytuacji Wnioskodawczyni może w imieniu męża prowadzić gospodarstwo rolne i dokonywać czynności opodatkowanych - zakupować materiały i towary związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego i wystawiać faktury sprzedaży VAT na nazwisko męża i dokonywać rozliczeń z Urzędem Skarbowym, w tym m.in. składać deklaracje VAT-7, do czasu odnalezienia męża, bądź uznania go za zmarłego? Czy jednak Wnioskodawczyni powinna złożyć w imieniu męża informację VAT-Z i dokonać rejestracji już na własne nazwisko?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zarówno do chwili wydania wyroku, jak i już po jego wydaniu Strona ma prawo prowadzić gospodarstwo rolne w imieniu męża i to na jego nazwisko dokonywać zakupu towarów i materiałów oraz na jego nazwisko dokonywać sprzedaży i wystawiać faktury VAT.

Zgłoszenia rejestracyjnego dokonał mąż Wnioskodawczyni i to on był podatnikiem podatku VAT. Przepisy ustawy o VAT jasno mówią, iż nie ma możliwości zarejestrowania jako czynnych podatników VAT w zakresie działalności rolniczej obojga współmałżonków prowadzących wspólne gospodarstwo rolne. Mąż stał się poniekąd reprezentantem gospodarstwa.

Mąż zaginął, wobec czego nie jest możliwe w chwili obecnej dalsze prowadzenie gospodarstwa przez niego. Nie może on dokonywać zakupów towarów i usług, ani wystawiać faktur sprzedaży. Jako żona Wnioskodawczyni chce nadal prowadzić gospodarstwo i rozliczać VAT na zasadach ogólnych. Wystąpienie do sądu da Wnioskodawczyni prawo decydowania w sprawach majątkowych i występowaniu przed urzędami bez konieczności obecności męża, jednak w świetle prawa jest on uznany za osobę zaginioną, nie zmarłą. Dlatego Wnioskodawczyni uważa, iż w tej sytuacji mąż nadal pozostanie podatnikiem podatku VAT do chwili odnalezienie, bądź uznania za zmarłego, natomiast Wnioskodawczyni, jako żona będzie występować w roli jego "pełnomocnika".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710 z późn. zm.) podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - mocą art. 15 ust. 2 ww. ustawy - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do art. 2 pkt 15 ww. ustawy przez działalność rolniczą rozumie się produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, gruntową, szklarniową i pod folią, produkcję roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadowniczą, chów, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego lub fermowego oraz chów i hodowlę ryb i innych organizmów żyjących w wodzie, a także uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin "in vitro", fermową hodowlę i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowlę i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, chów i hodowlę dżdżownic, entomofagów i jedwabników, prowadzenie pasiek oraz chów i hodowlę innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym oraz sprzedaż produktów gospodarki leśnej i łowieckiej, z wyjątkiem drewna okrągłego z drzew tropikalnych (PKWiU 02.20.13.0) oraz bambusa (PKWiU ex 01.29.30.0), a także świadczenie usług rolniczych.

W świetle art. 2 pkt 16 ww. ustawy ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o gospodarstwie rolnym rozumie się przez to gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym.

Stosownie do art. 2 pkt 21 ww. ustawy przez usługi rolnicze rozumie się usługi wymienione w załączniku nr 2 do ustawy.

Wobec przywołanej wyżej definicji działalności gospodarczej zawartej w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług należy uznać, że prowadzenie działalności rolniczej (art. 2 pkt 15 ustawy o VAT) stanowi prowadzenie działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Zatem rolnik, w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, posiada status podatnika podatku VAT prowadzącego działalność gospodarczą (działalność rolniczą).

Jak stanowi art. 15 ust. 4 ww. ustawy w przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uważa się osobę, która złoży zgłoszenie rejestracyjne, o którym mowa w art. 96 ust. 1.

Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do osób fizycznych prowadzących wyłącznie działalność rolniczą w innych niż wymienione w ust. 4 przypadkach (art. 15 ust. 5 ww. ustawy).

Stosownie do art. 96 ust. 1 ww. ustawy podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.

Z treści art. 96 ust. 2 ww. ustawy wynika, że w przypadku osób fizycznych, o których mowa w art. 15 ust. 4 i 5, zgłoszenie rejestracyjne może być dokonane wyłącznie przez jedną z osób, na które będą wystawiane faktury przy zakupie towarów i usług i które będą wystawiały faktury przy sprzedaży produktów rolnych.

Z przedstawionej treści wniosku wynika, że Wnioskodawczyni prowadzi z mężem gospodarstwo rolne. Zgłoszenie rejestracyjne zostało dokonane na osobę męża Wnioskodawczyni, który stał się czynnym podatnikiem podatku VAT od miesiąca lipca 2016 r. i wybrał kwartalny sposób rozliczenia podatku. W dniu 25 października 2016 r. mąż Wnioskodawczyni wyszedł z domu i do chwili obecnej nie powrócił. W tym samym dniu zostało złożone zawiadomienie o jego zaginięciu. Na Wnioskodawczynię spadły wszystkie obowiązki związane z utrzymaniem i prowadzeniem gospodarstwa, które jest jedynym źródłem utrzymania. Oprócz produkcji roślinnej prowadzona jest również produkcja zwierzęca i mleczna. Wobec tego konieczne jest ciągłe zakupowanie pasz dla zwierząt, paliwa, nawozów, i innych artykułów niezbędnych w gospodarstwie rolnym. Poza tym umowa z dostawcą mleka zobowiązuje do comiesięcznego wystawiania faktur za dostawy mleka. Pozostaje również kwestia rozliczeń z Urzędem Skarbowym z tytułu podatku VAT i składanie deklaracji rozliczeniowych VAT-7.

Obecnie mąż Wnioskodawczyni jest uznany w świetle prawa za osobę zaginioną. Niestety w związku z tym, iż to on złożył zgłoszenie rejestracyjne, to na jego nazwisko były wystawiane faktury zakupu i sprzedaży. To on podpisywał wszelkie umowy. Ponadto to na jego osobę były zakupowane środki trwałe wykorzystywane w gospodarstwie.

W chwili obecnej zostało złożone w sądzie pismo, aby na podstawie art. 39 Kodeksu Rodzinnego i opiekuńczego zezwolić przez sąd na dokonanie czynności bez zgody drugiego z małżonków, gdy dobro rodziny wymaga dokonania czynności zamierzonej przez małżonka - Wnioskodawczynię.

W tym miejscu, należy zauważyć, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług zawierają pewne szczególne rozwiązania dotyczące podatników, którzy prowadzą gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie, gdyż w takiej sytuacji za podatnika jest uważana osoba, która złoży zgłoszenie rejestracyjne, o którym stanowi art. 96 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Przy czym, przepisy ustawy o podatku od towarów i usług w art. 96 ust. 2 tej ustawy wprowadzają jednocześnie zasadę, że do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego uprawniona jest tylko i wyłącznie jedna osoba spośród tych, które prowadzą wspólne gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie. Dokonanie zgłoszenia rejestracyjnego ma takie znaczenie, że faktury dotyczące tego gospodarstwa (przy nabyciu towarów i usług) będą wystawiane na tę właśnie osobę, która dokonała zgłoszenia rejestracyjnego. Jednocześnie ta sama osoba występować będzie w roli zbywcy (dostawcy) przy sprzedaży (dostawie) produktów rolnych i w związku ze świadczeniem usług rolniczych.

Wskazać przy tym należy, że stosownie do przepisu art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy to podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

W myśl art. 106e ust. 1 pkt 1-6 ustawy faktura powinna zawierać:

Jak wynika ze wskazanych wyżej przepisów, fakturę wystawia sprzedawca będący podatnikiem podatku od towarów i usług, w celu udokumentowania dokonanej sprzedaży towarów lub świadczonych usług. Faktura jest dokumentem sformalizowanym (potwierdzającym zaistnienie określonej zaszłości gospodarczej), który powinien spełniać szereg wymogów przewidzianych przepisami prawa. Prawidłowość materialno - prawna faktury zachodzi wówczas, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze, czyli w istocie stwierdza fakt dostawy określonych towarów lub usług, dokonany przez określonego sprzedawcę - podatnika na rzecz nabywcy.

W analizowanej sprawie prowadzone gospodarstwo rolne jest własnością wspólną. Reprezentantem tego gospodarstwa jest mąż Wnioskodawczyni, z uwagi na dokonaną przez niego rejestrację jako podatnik VAT. Mąż Wnioskodawczyni zarejestrował się w imieniu całego gospodarstwa, gdyż zgodnie z art. 15 ust. 4 w zw. z art. 96 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, w przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie działalność rolniczą zgłoszenie rejestracyjne może być dokonane wyłącznie przez jedną z osób, na które będą wystawiane faktury przy zakupie towarów i usług i które będą wystawiały faktury przy sprzedaży produktów rolnych. Zatem w związku z prowadzeniem gospodarstwa rolnego stanowiącego współwłasność Wnioskodawczyni i jej męża, podatnikiem podatku VAT jest mąż Wnioskodawczyni, gdyż to on złożył zgłoszenie rejestracyjne w związku z prowadzeniem gospodarstwa rolnego. Tym samym z tytułu prowadzonego gospodarstwa rolnego to mąż Wnioskodawczyni występuje w charakterze podatnika podatku VAT.

Dlatego też w okolicznościach niniejszej sprawy stwierdzić należy, że Wnioskodawczyni, która nie jest zarejestrowana jako czynny podatnik podatku od towarów i usług z tytułu prowadzonego gospodarstwa rolnego, nie może dokonywać czynności opodatkowanych w imieniu swojego męża - podatnika VAT, pomimo tego, że jest osobą wspólnie prowadzącą gospodarstwo rolne a jej mąż jest uznany w świetle prawa za osobę zaginioną. Jak wcześniej wskazano czynności tych może dokonywać osoba, która złożyła zgłoszenie rejestracyjne z wspólnie prowadzonego gospodarstwa rolnego. Zatem, aby to Wnioskodawczyni mogła dokonywać czynności opodatkowanych oraz wystawiać faktury sprzedaży i zakupu oraz dokonywać rozliczeń z Urzędem Skarbowym (składać deklaracje VAT) z prowadzonego gospodarstwa rolnego, powinna dokonać zgłoszenia rejestracyjnego o którym mowa w art. 96 ust. 2 ustawy o VAT na własne imię i nazwisko.

Jednocześnie wskazać należy, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie przewidują możliwości złożenia informacji VAT-Z - zgłoszenia o zaprzestaniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT przez małżonkę w imieniu swojego męża, będącego podatnikiem podatku od towarów i usług. Ustawa o podatku od towarów i usług

od art. 96 ust. 6 wskazuje, w jakich sytuacjach może nastąpić wykreślenie podatnika z rejestru jako podatnika VAT.

I tak, zgodnie z art. 96 ust. 6 cyt. ustawy jeżeli podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT zaprzestał wykonywania czynności podlegającej opodatkowaniu, jest on obowiązany zgłosić zaprzestanie działalności naczelnikowi urzędu skarbowego; zgłoszenie to stanowi dla naczelnika urzędu skarbowego podstawę do wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT.

W świetle art. 96 ust. 8 ustawy, w przypadku gdy zaprzestanie wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu nie zostało zgłoszone zgodnie z ust. 6 i 7, naczelnik urzędu skarbowego wykreśla z urzędu podatnika z rejestru jako podatnika VAT.

Zgodnie z obowiązującym do 31 grudnia 2016 r. zapisem art. 96 ust. 9 ustawy o VAT, naczelnik urzędu skarbowego wykreśla z urzędu podatnika z rejestru jako podatnika VAT bez konieczności zawiadamiania o tym podatnika, jeżeli w wyniku podjętych czynności sprawdzających okaże się, że podatnik nie istnieje lub mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem.

Natomiast zgodnie z obowiązującym od dnia 1 stycznia 2017 r. zapisem art. 96 ust. 9 ustawy o VAT, naczelnik urzędu skarbowego wykreśla z urzędu podatnika z rejestru jako podatnika VAT bez konieczności zawiadamiania o tym podatnika, jeżeli:

Stosownie do obowiązującego od dnia 1 stycznia 2017 r. art. 96 ust. 9a ustawy o VAT, wykreśleniu z urzędu z rejestru jako podatnik VAT podlega także podatnik, który:

w art. 99 ust. 1, 2 lub 3, w których nie wykazał sprzedaży lub nabycia towarów lub usług z kwotami podatku do odliczenia, lub

- z zastrzeżeniem ust. 9b-9f.

Zatem w niniejszej sprawie, Wnioskodawczyni nie może złożyć w imieniu męża informacji VAT-Z. Ustawa o podatku od towarów i usług nie przewiduje w omawianej sytuacji możliwości wykonywania obowiązków podatkowych przez Wnioskodawczynię, ponieważ zarejestrowanym, czynnym podatnikiem z prowadzonego gospodarstwa rolnego jest mąż Wnioskodawczyni. Natomiast Wnioskodawczyni będzie miała możliwość realizowania czynności opodatkowanych podatkiem VAT oraz dokonywać rozliczeń podatkowych dopiero po zarejestrowaniu prowadzonego gospodarstwa rolnego na własne imię i nazwisko.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w niniejszej sprawie należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać: wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności; oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy; określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego; w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, dowód, że skarżący wezwał właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa (art. 57 § 1 pkt 1 - 4 ww. ustawy). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydana w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izby Administracji Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.