1462-IPPP1.4512.992.2016.1.BS - Cash pooling a podatnik VAT.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Strony - przedstawione we wniosku z dnia 3 listopada 2016 r. (data wpływu 21 listopada 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania Wnioskodawcy z tytułu uczestnictwa w strukturze cash poolingu za podatnika VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy - jest prawidłowe.

W dniu 21 listopada 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania Wnioskodawcy z tytułu uczestnictwa w strukturze cash poolingu za podatnika VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Sp. z o.o. (dalej: Spółka, Wnioskodawca) jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka wchodzi w skład międzynarodowej grupy I (dalej: Grupa).

Wnioskodawca planuje przystąpienie do oferowanej dla Grupy przez bank P (dalej: Bank) usługi tzw. cash poolingu, czyli kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową, która obecnie stosowana jest przez wiele innych podmiotów z Grupy. Spółka będzie przy tym pełnić rolę regularnego uczestnika systemu, w szczególności nie będzie tzw. Agentem rozliczeniowym, zwanym potocznie Pool Leader'em.

Cash pooling istniejący w Grupie jest formą zarządzania finansami w ramach usługi świadczonej przez Bank na rzecz uczestników. Struktura ta umożliwia scentralizowanie zarządzania finansami oraz optymalizację przepływów finansowych. Pozwala ponadto na obniżenie zadłużenia zewnętrznego podmiotów należących do struktury cash poolingu, jak również na zminimalizowanie kosztów oraz zmaksymalizowanie przychodów odsetkowych dzięki stosowaniu konsolidacji sald na jednym rachunku. Podstawę funkcjonowania cash poolingu stanowią rachunki bankowe, otwarte dla poszczególnych uczestników oraz konto rozliczeniowe prowadzone przez Pool Leader'a, którego rolę w grupie pełni spółka - I S.A. z siedzibą w Luksemburgu.

System cash poolingu, do którego zamierza dołączyć Wnioskodawca jest prowadzony w tzw. formule zero balancing, co oznacza, iż na koniec każdego dnia salda na rachunkach poszczególnych uczestników są zerowane, poprzez dokonanie stosownych transferów pieniężnych pomiędzy rachunkami - jak opisano poniżej. W przypadku przystąpienia przez Wnioskodawcę do umowy, Bank każdego dnia roboczego będzie dokonywał transferów sald / środków pieniężnych pomiędzy rachunkami bankowymi Spółki (otwartymi w Polsce oraz Luksemburgu, dalej: Rachunki Spółki) oraz rachunkiem bankowym Pool Leadera (dalej: Rachunek Pool Leadera) w następujący sposób:

Kwestie wzajemnych rozliczeń pomiędzy Bankiem, Wnioskodawcą oraz pozostałymi uczestnikami systemu (w tym w zakresie kwestii poziomu opłat za ujemne / dodatnie salda) regulowane są umową cash poolingu. Umowa ta jest umową typu cash poolingu rzeczywistego co oznacza, iż przewiduje rzeczywiste transfery środków pieniężnych pomiędzy rachunkami bankowymi uczestników systemu a Rachunkiem Pool Leadera.

Należy zaznaczyć, iż transfery pieniężne, o których mowa powyżej są wykonywane przez Bank w ramach świadczonej usługi cash poolingu na podstawie odpowiednich zgód wyrażonych przez uczestników, bez konieczności udzielania takich zgód w odniesieniu do każdej transakcji z osobna oraz na podstawie udzielonych przez poszczególnych uczestników (w tym przyszłościowo Spółkę) pełnomocnictw na rzecz Banku.

Bank pobiera od uczestników wynagrodzenie za świadczenie na ich rzecz usług w ustalonej między stronami wysokości.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w świetle opisanego powyżej zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca z tytułu uczestnictwa w strukturze cash poolingu będzie podatnikiem VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy:

W świetle opisanego wyżej zdarzenia, Wnioskodawca z tytułu uczestnictwa w strukturze cash poolingu nie będzie podatnikiem VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, gdyż to Bank a nie Wnioskodawca będzie dla tych czynności podatnikiem.

UZASADNIENIE stanowiska Wnioskodawcy

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są m.in. osoby prawne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Zgodnie z dalszą częścią tego przepisu, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z umową, której dotyczy wniosek, Bank wykonuje na rzecz uczestników szereg czynności, które składają się łącznie na jedną usługę w postaci kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową w Grupie. W praktyce więc, to Bank występuje jako usługodawca, a więc podmiot organizujący operacje konsolidacji środków pieniężnych podmiotów uczestniczących w strukturze cash poolingu (a nie uczestnicy) i jest dla tych usług podatnikiem VAT.

Wnioskodawca chciałby podkreślić, iż jak zostało to już wskazane w opisie zdarzenia, na rzecz Banku będzie uiszczane wynagrodzenie z tytułu zawarcia umowy na świadczenie usługi zarządzania płynnością finansową natomiast odsetki otrzymywane przez Wnioskodawcę od nadwyżek naliczane w konsekwencji zarządzania przez Bank środkami na rachunkach, nie będą stanowiły wynagrodzenia za świadczenie skonkretyzowanych usług.

Reasumując, należy zaznaczyć, iż usługa cash poolingu jest usługą wykonywaną przez Bank, natomiast uczestnictwo w strukturze cash poolingu nie jest żadnym Świadczeniem. Dodatkowo należy podkreślić, iż nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi bowiem być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem działa jako podatnik podatku VAT.

Podsumowując, należy stwierdzić, iż Spółka z tytułu uczestnictwa w strukturze cash poolingu (a zatem też i otrzymywanych odsetek) nie będzie podatnikiem podatku VAT. Z takim stanowiskiem spójnie zgadzają się organy podatkowe w wydawanych przez nie interpretacjach jak np. w:

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 21 sierpnia 2014 r., (sygn. IPPP3/443-515/14-2/JF);

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 16 września 2014 r., (sygn. IPTPP2/443-549/14-2/AO);

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 7 lipca 2013 r., (sygn. IPPP3/443-1234/12-5/SM);

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 4 kwietnia 2013 r., (sygn. IPPP1/443-80/13-3/PR);

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 25 lutego 2013 r., (sygn. ILPP4/443-528/12-2/BA).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710, z późn. zm.) - opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy - przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy - przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy - podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - według ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Umowa "cash poolingu" jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób.

Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że Wnioskodawca wchodzi w skład międzynarodowej grupy I (Grupa). Wnioskodawca planuje przystąpienie do oferowanej dla Grupy przez bank P (Bank) usługi tzw. cash poolingu, czyli kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową, która obecnie stosowana jest przez wiele innych podmiotów z Grupy. Spółka będzie przy tym pełnić rolę regularnego uczestnika systemu, w szczególności nie będzie tzw. Agentem rozliczeniowym, zwanym potocznie Pool Leader'em.

Cash pooling istniejący w Grupie jest formą zarządzania finansami w ramach usługi świadczonej przez Bank na rzecz uczestników. Struktura ta umożliwia scentralizowanie zarządzania finansami oraz optymalizację przepływów finansowych. Pozwala ponadto na obniżenie zadłużenia zewnętrznego podmiotów należących do struktury cash poolingu, jak również na zminimalizowanie kosztów oraz zmaksymalizowanie przychodów odsetkowych dzięki stosowaniu konsolidacji sald na jednym rachunku. Podstawę funkcjonowania cash poolingu stanowią rachunki bankowe, otwarte dla poszczególnych uczestników oraz konto rozliczeniowe prowadzone przez Pool Leader'a, którego rolę w grupie pełni spółka - I S.A. z siedzibą w Luksemburgu.

System cash poolingu, do którego zamierza dołączyć Wnioskodawca jest prowadzony w tzw. formule zero balancing, co oznacza, iż na koniec każdego dnia salda na rachunkach poszczególnych uczestników są zerowane, poprzez dokonanie stosownych transferów pieniężnych pomiędzy rachunkami - jak opisano poniżej. W przypadku przystąpienia przez Wnioskodawcę do umowy, Bank każdego dnia roboczego będzie dokonywał transferów sald / środków pieniężnych pomiędzy rachunkami bankowymi Spółki (otwartymi w Polsce oraz Luksemburgu, dalej: Rachunki Spółki) oraz rachunkiem bankowym Pool Leadera (dalej: Rachunek Pool Leadera) w następujący sposób:

Kwestie wzajemnych rozliczeń pomiędzy Bankiem, Wnioskodawcą oraz pozostałymi uczestnikami systemu (w tym w zakresie kwestii poziomu opłat za ujemne / dodatnie salda) regulowane są umową cash poolingu. Umowa ta jest umową typu cash poolingu rzeczywistego co oznacza, iż przewiduje rzeczywiste transfery środków pieniężnych pomiędzy rachunkami bankowymi uczestników systemu a Rachunkiem Pool Leadera.

Należy zaznaczyć, iż transfery pieniężne, o których mowa powyżej są wykonywane przez Bank w ramach świadczonej usługi cash poolingu na podstawie odpowiednich zgód wyrażonych przez uczestników, bez konieczności udzielania takich zgód w odniesieniu do każdej transakcji z osobna oraz na podstawie udzielonych przez poszczególnych uczestników (w tym przyszłościowo Spółkę) pełnomocnictw na rzecz Banku.

Bank pobiera od uczestników wynagrodzenie za świadczenie na ich rzecz usług w ustalonej między stronami wysokości.

Z uwagi na cechy charakterystyczne zaprezentowanej umowy cash poolingu należy stwierdzić, że w analizowanej sprawie czynności wykonywane przez Spółkę, jako uczestnika przedmiotowej usługi, umożliwiające bankowi dokonywanie odpowiednich transferów środków finansowych w ramach struktury cash poolingu, nie będą stanowić odrębnego (odpłatnego) świadczenia przez Spółkę usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, lecz jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez bank usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową. Ponadto, Wnioskodawca nie będzie uzyskiwał żadnego wynagrodzenia z tego tytułu. W konsekwencji stwierdzić należy, że w świetle art. 5 ust. 1 ustawy, z perspektywy Wnioskodawcy jako Uczestnika umowy zarządzania wspólną płynnością finansową, wykonywane przez niego czynności w ramach tej umowy, pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji, uczestnicząc w opisanej strukturze cash poolingu Wnioskodawca nie będzie działał w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy uznano za prawidłowe.

Zauważyć należy, że zgodnie z art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Z tych też względów - z uwagi na indywidualny charakter interpretacji przepisów prawa podatkowego - zaznacza się, że niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy jedynie Wnioskodawcy, nie zaś Banku ani pozostałych Uczestników Systemu.

Jednocześnie zaznaczyć należy, że niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie podatku od towarów i usług (pytanie oznaczone we wniosku nr 2), w części wniosku dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) sprawa została rozpatrzona odrębnie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać: wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia innego aktu lub czynności, oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy, określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego,

w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, dowód, że skarżący wezwał właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa (art. 57 § 1 pkt 1 - 4 ww. ustawy). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydana w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.