1462-IPPP1.4512.801.2016.1.AW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 15 września 2016 r. (data wpływu 26 września 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania Miasta za podmiot niebędący podatnikiem podatku VAT z tytułu pobieranych opłat przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej - jest nieprawidłowe.

W dniu 26 września 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczący podatku od towarów i usług w zakresie uznania Miasta za podmiot niebędący podatnikiem podatku VAT z tytułu pobieranych opłat przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Miasto z dniem 1 września 2016 r. wprowadziło wspólne rozliczenie podatku od towarów i usług. Wobec powyższego wszystkie czynności dotyczące VAT powinny być wykonywane, a podatek rozliczany przez jednostkę samorządu terytorialnego (Miasto) w zakresie działalności wszystkich utworzonych samorządowych jednostek budżetowych, Do momentu centralizacji rozliczeń w zakresie podatku VAT tylko nieliczne jednostki budżetowe były czynnymi podatnikami VAT.

Decyzja o centralizacji skutkuje koniecznością rozpatrywania wszystkich czynności wykonywanych w poszczególnych jednostkach samorządowych pod względem opodatkowania podatkiem VAT.

Wobec powyższego dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług zachodzi konieczność ustalenia czy:

1. opłaty pobierane przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej za korzystanie z miejsc w ośrodku wsparcia, którym jest Dom Dziennego Pobytu dla osób starszych, pobierane na podstawie uchwały Rady Miasta z dnia 7 marca 2005 r. w sprawie organizacji oraz szczegółowych zasad ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodku wsparcia z późn. zm. podlegają podatkowi VAT?

Na podstawie art. 17 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej do zadań własnych gminy należy prowadzenie i zapewnienie miejsc w ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki. Wyżej wymienione zadanie wykonuje Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej - jednostka organizacyjna Miasta (samorządowa jednostka budżetowa w rozumieniu przepisów ustawy o finansach publicznych).

Ośrodek organizuje pobyt w ośrodku wsparcia - Domu Dziennego Pobytu osobom starszym, prowadzonym przez inny podmiot - na podstawie ww. uchwały. Podstawą korzystania z pomocy z domu dziennego pobytu jest ustalenie prawa do tego świadczenia w drodze decyzji administracyjnej. Świadczeniobiorcy korzystający z tej formy pomocy na zasadach ustalonych w uchwale: nie ponoszą opłat za pobyt w domu dziennego pobytu, korzystają ze zwolnień lub ponoszą opłaty. Sprawowanie usługi nie jest czynnością dochodową zarówno Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, jak i Miasta.

2. czy opłaty pobierane przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej za świadczenia usług opiekuńczych na podstawie uchwały Rady Miasta z dnia 27 czerwca 2011 r. w sprawie określenia szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze oraz szczegółowych warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również trybu ich pobierania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi podlegają podatkowi VAT?

Do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy między innymi organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi (art. 17 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej).

Usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania są przyznawane przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej na podstawie Kodeksu postępowania administracyjnego oraz art. 50 ustawy o pomocy społecznej, w drodze decyzji administracyjnych. Wysokość odpłatności za świadczone usługi reguluje ww. uchwała. Usługi te przysługują nieodpłatnie świadczeniobiorcom, których dochód nie przekracza kryterium dochodowe, określone w art. 8 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. W pozostałych przypadkach świadczeniobiorcy zwracają wydatki za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze na zasadach określonych w uchwałe. Realizacja usług nie jest czynnością dochodową zarówno Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, jak i Miasta.

3. czy opłaty pobierane przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej za pobyt w domu pomocy społecznej podopiecznych skierowanych przez MOPS, pobierane od zobowiązanych, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2016 r. poz. 930) podlegają podatkowi VAT?

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 16 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej do zadań własnych gminy należy kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności mieszkańca gminy za pobyt w tym domu. Skierowanie przez ośrodek do domu pomocy społecznej następuje w drodze wydania decyzji administracyjnej. W decyzji tej określona jest również odpłatność za pobyt w tym domu, zgodnie z zapisami art. 61 ustawy o pomocy społecznej. Ośrodek nie świadczy bezpośrednio usług opieki nad osobą umieszczoną w domu pomocy społecznej. Za usługi świadczone na rzecz mieszkańca skierowanego przez ośrodek na podstawie decyzji administracyjnej (art. 59 ustawy o pomocy społecznej), wnoszone są przez MOPS zastępczo za osoby zobowiązane do tej odpłatności. Dyrektor ośrodka, po rozpoznaniu sytuacji materialnej i bytowej osób zobowiązanych, zawiera z osobami zobowiązanymi umowę cywilnoprawną, w której ustala wysokość oraz termin wnoszenia opłaty (art. 103 ustawy o pomocy społecznej). Osoba zobowiązana dokonuje na rzecz Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej zwrotu wydatków poniesionych przez jednostkę, w związku z opłatą za pobyt osoby umieszczonej w domu pomocy społecznej w części jej dotyczącej.

Realizacja powyższych usług nie jest czynnością dochodową zarówno Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, jak i Miasta.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy opłaty pobierane przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej za korzystanie z miejsc w ośrodku wsparcia, którym jest Dom Dziennego Pobytu dla osób starszych, pobierane na podstawie uchwały Rady Miasta z dnia 7 marca 2005 r. w sprawie organizacji oraz szczegółowych zasad ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodku wsparcia z późn. zm. podlegają podatkowi VAT?

2. Czy opłaty pobierane przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej za świadczenia usług opiekuńczych na podstawie uchwały Rady Miasta z dnia 27 czerwca 2011 r. w sprawie określenia szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze oraz szczegółowych warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również trybu ich pobierania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi podlegają podatkowi VAT?

3. czy opłaty pobierane przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej za pobyt w domu pomocy społecznej podopiecznych skierowanych przez MOPS, pobierane od zobowiązanych, o których mowa w art. 61 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2016 r. poz. 930) podlegają podatkowi VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy

Opłaty wymienione w pytaniach: 1), 2), 3) nie podlegają opodatkowaniu, ponieważ nie stanowią odpłatnej dostawy towarów lub odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710 z późn. zm.). Opłaty te dotyczą wykonania władztwa publicznego, wynikającego z ustawy o pomocy społecznej, wobec czego podlegają one wyłączeniu z zakresu podmiotowej ustawy o VAT na podstawie art. 15 ust. 6 tej ustawy.

Opłaty o których mowa w pytaniu 1), pobierane przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej dotyczą wykonania władztwa publicznego wynikającego z art. 17 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, a nie z prowadzenia przez jednostkę samodzielnej działalności gospodarczej.

Opłaty o których mowa w pytaniu 2) wynikają z zapisów art. 17 ust. 1 pkt 11 ww. ustawy. Podlegają więc wyłączeniu z opodatkowania podatkiem VAT.

Opłaty o których mowa w pytaniu 3), wynikające z wykonania władztwa publicznego, w związku w art. 17 ust. 1 pkt 16 ustawy o pomocy społecznej, również w ocenie wnioskodawcy podlegają wyłączeniu z zakresu podmiotowego ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniem tym podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

W myśl postanowień art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

W dniu 29 września 2015 r. zapadł wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-276/14, zgodnie z którym gminna jednostka organizacyjna, której działalność nie spełnia kryterium samodzielności w rozumieniu art. 9 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE, nie może być uznana za podatnika podatku od wartości dodanej odrębnie od gminy, w której skład jednostka ta wchodzi.

Jak wynika z wyroku TSUE w sprawie C-276/14 samorządowe jednostki budżetowe nie posiadają odrębności podatkowej na gruncie przepisów o VAT, zatem wszelkie czynności przez nie dokonywane powinny być rozliczane przez jednostkę samorządu terytorialnego, która je utworzyła.

W dniu 26 października 2015 r. zapadła uchwała NSA, sygn. akt I FPS 4/15, w której NSA wskazał, że pomimo większego niż jednostki budżetowe stopnia samodzielności zakładu budżetowego, nie może on być uznany za odrębnego od Gminy podatnika VAT, nie spełnia bowiem ww. warunków - nie jest wystarczająco samodzielny. NSA wskazał również, że dotychczasowe orzecznictwo NSA w tej materii, akceptujące odrębność tych podmiotów, należy uznać za nieaktualne. Podatnikiem i stroną w kontaktach na zewnątrz jest wyłącznie Gmina.

Jednak, aby zapewnić samorządom czas na przygotowanie się do nowego modelu rozliczeń, w dniu 29 września 2015 r. Ministerstwo Finansów wydało komunikat w sprawie objętej wyrokiem TSUE, w którym wskazano, że stosowany model rozliczeń może być kontynuowany do połowy 2016 r. W dniu 16 grudnia 2015 r. Ministerstwo Finansów wprowadziło zmianę do komunikatu polegającą na przedłużeniu terminu ostatecznej centralizacji na dzień 1 stycznia 2017 r.

W myśl art. 3 ustawy z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 1454), jednostka samorządu terytorialnego jest obowiązana do podjęcia rozliczania podatku wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi, najpóźniej od dnia 1 stycznia 2017 r.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710 z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą" - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy - przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się - w świetle art. 8 ust. 1 ustawy - każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy (...).

Z analizy przywołanego art. 8 ust. 1 ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu. Przy czym, do uznania czynności za usługę konieczne jest istnienie odbiorcy usługi. Tak więc usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść. Usługa jest czynnością opodatkowaną - co do zasady - w sytuacji kiedy jest odpłatna. Związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. Odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Jednakże określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podatnik.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy - podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - według ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych) - tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Wyłączenie z grona podatników VAT organów władzy publicznej jest możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji państwowych np. w zakresie administracji, sądownictwa, obrony narodowej. Wówczas wyłączenie z opodatkowania nie prowadzi do naruszenia zasad konkurencji.

Gmina, w rozumieniu ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446), jest jednostką samorządu terytorialnego. Posiada osobowość prawną i wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Stosownie do treści art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o samorządzie gminnym, zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych.

Należy zauważyć, że zarówno ustawa o podatku od towarów i usług, jak również przepisy wykonawcze do niej nie definiują terminu "jednostka budżetowa", wobec czego należy posiłkować się definicją legalną zawartą w ustawie z dnia 27 sierpnia 2007 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885, z późn. zm.).

Jednostkami budżetowymi są jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego (art. 11 ust. 1 tej ustawy).

Stosownie do brzmienia ust. 3 powyższego artykułu, podstawą gospodarki finansowej jednostki budżetowej jest plan dochodów i wydatków, zwany dalej "planem finansowym jednostki budżetowej".

Na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, jednostki budżetowe, z zastrzeżeniem odrębnych ustaw, tworzą, łączą i likwidują organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego - gminne, powiatowe lub wojewódzkie jednostki budżetowe.

W myśl ust. 2 powyższego artykułu, tworząc jednostkę budżetową, organ, o którym mowa w ust. 1, nadaje jej statut, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej, oraz określa mienie przekazywane tej jednostce w zarząd.

Należy przypomnieć, że pojęcie podatnika obejmuje swym zakresem podmioty, które dokonują czynności podlegającej opodatkowaniu. Ustawodawca określił wskazane pojęcie na tyle szeroko, by w każdym przypadku profesjonalnej aktywności zawodowej, dokonywania czynności opodatkowanych podmiot mógł zostać uznany za podatnika w zakresie tych czynności.

Działalność gospodarcza ma miejsce również wówczas, gdy nie przyniosła ona żadnych widocznych efektów (bez względu na cel i rezultat takiej działalności). Charakterystyka ta pozwala na uznanie, że pojęcie podatnika na gruncie podatku od towarów i usług ma wymiar autonomiczny - niezależny od uregulowań innych aktów normatywnych regulujących stosunki prawnopodatkowe.

Przymiot podatnika podatku od towarów i usług przypisany jest, oprócz osoby fizycznej czy prawnej, również wyodrębnionej jednostce organizacyjnej samodzielnie wykonującej działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Samodzielność gospodarcza w prowadzeniu działalności gospodarczej oznacza możliwość podejmowania decyzji, a zarazem posiadanie odpowiedniego stopnia odpowiedzialności za podjęte decyzje, w tym za szkody poniesione wobec osób trzecich, jak również ponoszenie przez podmiot ryzyka gospodarczego.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca - Gmina Miasta - wprowadziła z dniem 1 września 2016 r. wspólne rozliczenie podatku VAT, wobec czego wszystkie czynności dotyczące podatku VAT wykonywane przez utworzone samorządowe jednostki budżetowe są rozliczane przez Wnioskodawcę. Wobec powyższego Zainteresowany powziął wątpliwość odnośnie prawidłowości rozliczeń w zakresie podatku VAT dotyczących opłat pobieranych przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (MOPS), który jest samorządową jednostką budżetową w rozumieniu ustawy o finansach publicznych.

MOPS pobiera m.in. opłaty za korzystanie z miejsc w ośrodku wsparcia, którym jest Dom Dziennego Pobytu dla osób starszych. Ośrodek organizuje pobyt w Domu Dziennego Pobytu osobom starszym. Podstawą do korzystania z pomocy w Domu Dziennego Pobytu jest ustalenie prawa do tego świadczenia w drodze decyzji administracyjnej. Świadczeniobiorcy korzystają z tej formy pomocy na zasadach ustalonych w uchwale tj. nie ponoszą opłat za pobyt, korzystają ze zwolnienia lub ponoszą opłaty. Sprawowane usługi nie stanowią czynności dochodowych zarówno dla MOPS jak i dla Wnioskodawcy.

Ponadto MOPS pobiera opłaty za świadczenie usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania. Usługi opiekuńcze są przyznawane przez MOPS w drodze decyzji administracyjnej. Wysokość opłat za te świadczenia reguluje uchwała. Usługi mogą być świadczone nieodpłatnie dla osób których dochód nie przekracza ustalonego kryterium, w pozostałych przypadkach świadczeniobiorcy zwracają wydatki za te usługi na zasadach określonych w uchwale. Jak wskazuje Wnioskodawca realizacja tych usług nie jest czynnością dochodową dla MOPS jak i dla Miasta.

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej pobiera również opłaty za pobyt w Domu Pomocy Społecznej. Skierowanie podopiecznego do Domu Pomocy Społecznej następuje w drodze decyzji administracyjnej, w której określona jest również odpłatność za pobyt. MOPS nie świadczy bezpośrednio usług opieki nad osobą umieszczoną w Domu Pomocy Społecznej. Za usługi świadczone na rzecz mieszkańca skierowanego przez ośrodek na podstawie decyzji administracyjnej, opłaty wnoszone są przez MOPS zastępczo. Dyrektor ośrodka, po rozpoznaniu sytuacji materialnej i bytowej osób zobowiązanych, zawiera z osobami zobowiązanymi umowę cywilnoprawną, w której ustala wysokość oraz termin wnoszenia opłaty. Osoba zobowiązana dokonuje na rzecz Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej zwrotu wydatków poniesionych przez jednostkę, w związku z opłatą za pobyt osoby umieszczonej w domu pomocy społecznej w części jej dotyczącej. Realizacja powyższych usług nie jest czynnością dochodową zarówno Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, jak i Miasta.

Wnioskodawca powziął wątpliwości, czy wykonywanie przez Gminę zadań własnych z zakresu pomocy społecznej za które pobierane są opisane wyżej opłaty, podlega wyłączeniu z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2016 r. poz. 930 z późn. zm.), pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

W myśl art. 2 ust. 2 ww. ustawy o pomocy społecznej pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

Jak wynika z art. 3 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka.

Stosownie do treści art. 17 ust. 1 pkt 11 i 16 ustawy o pomocy społecznej do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu. Na podstawie art. 17 ust. 2 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej do zadań własnych gminy należy prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki.

Artykuł 22 pkt 3 i pkt 4 ustawy o pomocy społecznej stanowi natomiast, że do zadań wojewody należy: wydawanie i cofanie zezwoleń lub zezwoleń warunkowych na prowadzenie domów pomocy społecznej oraz wydawanie i cofanie zezwoleń na prowadzenie placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, w tym prowadzonych na podstawie przepisów o działalności gospodarczej a także prowadzenie rejestru domów pomocy społecznej, placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, w tym prowadzonych na podstawie przepisów o działalności gospodarczej, placówek zapewniających miejsca noclegowe oraz jednostek specjalistycznego poradnictwa.

Zgodnie z art. 50 ust. 1 i 6 ustawy o pomocy społecznej, osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych. Rada gminy określa, w drodze uchwały, szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, oraz szczegółowe warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również tryb ich pobierania.

Ponadto zgodnie z art. 55 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej dom pomocy społecznej świadczy usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne na poziomie obowiązującego standardu, w zakresie i formach wynikających z indywidualnych potrzeb osób w nim przebywających, zwanych dalej "mieszkańcami domu".

Na mocy art. 57 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, domy pomocy społecznej mogą prowadzić, po uzyskaniu zezwolenia wojewody:

1. jednostki samorządu terytorialnego;

2. Kościół Katolicki, inne kościoły, związki wyznaniowe oraz organizacje społeczne, fundacje i stowarzyszenia;

Zezwolenie na prowadzenie domu pomocy społecznej wydaje wojewoda właściwy ze względu na położenie domu (art. 57 ust. 2 ww. ustawy o pomocy społecznej).

Decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej i decyzję ustalającą opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wydaje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej kierowania do domu pomocy społecznej (art. 59 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej).

Mając na uwadze zaprezentowany opis sprawy oraz powołane wyżej przepisy należy stwierdzić, że w opisanych okolicznościach bezpośrednim odbiorcą usług za które pobierane są opłaty wymienione w pkt 1, 2 i 3, jest osoba korzystająca z pomocy społecznej, która jest odbiorcą usług świadczonych przez jednostkę budżetową za pośrednictwem Domu Dziennego Pobytu, lub Domu Pomocy społecznej lub w formie usług opiekuńczych. Opłaty za pobyt w Domu Dziennego Pobytu, opłaty są świadczenie usług opiekuńczych czy też opłaty za pobyt w Domu Pomocy Społecznej, określane są każdorazowo na podstawie decyzji administracyjnej. Zatem czynności wykonywane przez Wnioskodawcę za pośrednictwem odpowiednich ośrodków dotyczące świadczenia usług w zakresie potrzeb bytowych i wspomagających oraz opiekuńczych spełniają definicję świadczenia usług wymienioną w art. 8 ust. 1 ustawy, które z uwagi na ich odpłatność podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Konfrontując zaprezentowany opis sprawy z powołanymi wyżej przepisami prawa stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie w odniesieniu do opłat opisanych w stanie sprawy w pkt 1, 2 i 3, mamy do czynienia z sytuacją, w której występuje skonkretyzowane świadczenie - zapewnienie pobytu w Domu Pomocy Społecznej lub Domu Dziennego Pobytu bądź też zapewnienie usług opiekuńczych, które są wykonywane z nakazu organu władzy (decyzja administracyjna) pomiędzy dwoma określonymi stronami transakcji, dla którego istnieje bezpośredni beneficjent czynności.

Wnioskodawca zobowiązuje się wykonać określone decyzją administracyjną czynności na rzecz konkretnej osoby, która za te czynności dokonuje opłaty w określonej wysokości. Skoro jest możliwe zidentyfikowanie konkretnego świadczenia wykonywanego przez Wnioskodawcę na rzecz określonego podmiotu (nabywcy), należy uznać je za świadczenie usług w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług.

W ocenie Organu istotnym jest to, że decyzje administracyjne orzekają jedynie w danej sprawie w stosunku do konkretnej osoby (świadczeniobiorcy). Zatem działanie Wnioskodawcy obejmujące wydanie decyzji administracyjnej rozstrzygającej w jakiej formie zostanie przyznane świadczenie na rzecz podopiecznego, tj. czy zostanie przyznane świadczenie czy też nie, jest czym innym niż sama realizacja tego świadczenia, która stanowi niewątpliwie czynność cywilnoprawną, bowiem czynności wykonywane w oparciu o tę decyzję są usługami wykonywanymi na podstawie czynności cywilnoprawnych.

Fakt, że Wnioskodawca obarczony jest zadaniem w postaci realizacji tych usług wynikających z decyzji administracyjnych nie jest jednoznaczny z tym, że automatycznie zostaje wyłączony z zakresu podatku VAT, bowiem w przedmiotowej sprawie zachodzi związek pomiędzy otrzymywanymi dochodami (uiszczanymi opłatami) a zobowiązaniem się Wnioskodawcy do wykonania określonych czynności. Tym samym uiszczane opłaty są niczym innym jak wynagrodzeniem wnoszonym na poczet świadczenia usług dokonywanych przez Wnioskodawcę. Jednocześnie podobne lub takie same czynności mogą być wykonywane przez inne podmioty, tzw. podmioty konkurencyjne.

Tak więc w analizowanej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której występuje skonkretyzowane świadczenie (zapewnienie pobytu stałego lub dziennego, opieka), które jest wykonywane z nakazu organu (decyzja administracyjna) pomiędzy dwoma określonymi stronami transakcji, dla którego istnieje bezpośredni beneficjent czynności. Wnioskodawca zobowiązuje się wykonać określone decyzją administracyjną czynności na rzecz konkretnej osoby (podopiecznego), która za te czynności dokonuje opłaty w określonej decyzją wysokości. Możliwe jest zatem zidentyfikowanie konkretnego świadczenia wykonywanego przez Wnioskodawcę na rzecz określonego podmiotu (nabywcy). Przy czym, Wnioskodawca w zakresie, w jakim realizuje ww. zadania nie jest objęty regulacją przepisu art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zatem na podstawie obowiązujących przepisów prawa w odniesieniu do zaprezentowanego opisu sprawy należy uznać, że czynności świadczone przez Wnioskodawcę będą spełniały definicję świadczenia usług określoną w art. 8 ust. 1 ustawy i Wnioskodawca w zakresie tych czynności nie będzie korzystał z wyłączenia od podatku od towarów i usług na podstawie przepisu art. 15 ust. 6 ustawy.

Wnioskodawca świadcząc opisane usługi będzie podatnikiem w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy. A zatem, opłaty za pobyt w domu Dziennego Pobytu, Domu Pomocy Społecznej oraz opłaty za usługi opiekuńcze, będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem stanowisko Zainteresowanego jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać: wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności, oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy, określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego, w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, dowód, że skarżący wezwał właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa (art. 57 § 1 pkt 1 - 4 ww. ustawy). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.