1462-IPPB6.4510.505.2016.2.AM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 4 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 19 września 2016 r. (data wpływu 21 września 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 25 października 2016 r. (data nadania 26 października 2016 r., data wpływu 31 października 2016 r.) na wezwanie Nr 1462-IPPB6.4510.505.16.1.AM z dnia 13 października 2016 r. (data nadania 14 października 2016 r., data doręczenia 19 października 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie:

* ustalenia czy do odsetek, które w związku z pożyczką będą przez Wnioskodawcę wypłacane i/lub kapitalizowane, i to zarówno naliczonych do dnia 1 stycznia 2015 r., jak i po tym dniu, zastosowanie znajdą wyłącznie przepisy o tzw. niedostatecznej kapitalizacji w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2014 r. - jest nieprawidłowe;

* zaliczenia odsetek od pożyczki udzielonej na mocy Umowy Pożyczki do kosztów uzyskania przychodów - jest prawidłowe;

* określenia wartości zadłużenia - jest prawidłowe.

W dniu 21 września 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie przepisów dotyczących niedostatecznej kapitalizacji.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych i podlega w Polsce opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania oraz nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na źródło ich osiągania.

Wnioskodawca posiada siedzibę na terenie Polski.

Wnioskodawca zawarł w dniu 29 stycznia 2007 r. umowę pożyczki, na mocy której została mu udzielona pożyczka przez podmiot X (dalej: "Pożyczkodawca", "X").

W dniach 15 listopada 2007 r., 2 stycznia 2008 r., 25 kwietnia 2008 r., Wnioskodawca zawarł z X aneksy do umowy pożyczki z dnia 29 stycznia 2007 r., na mocy których m.in. dochodziło do zmian wysokości kwoty udzielonej pożyczki wynikającej z umowy pożyczki z dnia 29 stycznia 2007 r. (dalej: "Umowa Pożyczki").

Zgodnie z postanowieniami Umowy Pożyczki, pożyczka była wypłacana w ratach począwszy od 30 stycznia 2007 r. do 26 listopada 2013 r. (tym samym kwota udzielonej pożyczki została wypłacona w całości przed 1 stycznia 2015 r.).

Podmiot X na moment udzielenia, zawarcia Umowy Pożyczki nie był wspólnikiem Wnioskodawcy, jak również Wnioskodawca i X nie mieli tego samego wspólnika.

W roku 2009, X stał się większościowym udziałowcem Wnioskodawcy, po tym dniu nie dochodziło do zawarcia nowych umów pożyczek między Wnioskodawcą a X.

Po dniu, w którym X stał się większościowym udziałowcem Wnioskodawcy, X wypłacił Wnioskodawcy część pożyczki udzielonej na podstawie Umowy Pożyczki.

W dniu 26 kwietnia 2010 r. doszło do subrogacji (zgodnie z art. 518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny) w odniesieniu do Umowy Pożyczki zawartej z X. Podmiot Z (który, w żadnym momencie nie był wspólnikiem Wnioskodawcy, jak również Wnioskodawca i Z nie mieli tego samego wspólnika) wstąpił w prawa zaspokojonego wierzyciela X - Pożyczkodawcy (zmiana wierzyciela).

W wyniku subrogacji Podmiot Z stał się wierzycielem Wnioskodawcy z tytułu Umowy Pożyczki. Podmiot Z, po dniu w którym stał się wierzycielem w wyniku subrogacji, dokonywał na rzecz Wnioskodawcy wypłat części pożyczki udzielonej na podstawie Umowy Pożyczki (zawartej z X), do wysokości określonej w Umowie Pożyczki zawartej z X (zawartej przed dniem, w którym X stał się udziałowcem Pożyczkobiorcy). Wnioskodawca planuje dokonywać spłaty zobowiązania wynikającego z Umowy Pożyczki na rzecz Z.

Na dzień podpisania Umowy Pożyczki, jak również na moment spłaty odsetek wynikających z Umowy Pożyczki, zarówno X jak i Z nie byli i nie będą wspólnikiem Wnioskodawcy.

Na dzień podpisania Umowy Pożyczki jak również na moment spłaty odsetek wynikających z Umowy Pożyczki, Wnioskodawca i X oraz Wnioskodawca i Z nie mieli i nie będą mieli tego samego wspólnika.

Na dzień spłaty odsetek, na rzecz Z, wynikających z Umowy Pożyczki, wartość zadłużenia Wnioskodawcy wobec podmiotów będących na dzień spłaty tych odsetek wspólnikami Wnioskodawcy posiadającymi co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających na dzień spłaty tych odsetek co najmniej 25% udziałów (akcji) w kapitale takiego wspólnika Wnioskodawcy nie osiągnie łącznie trzykrotności wartości kapitału zakładowego Wnioskodawcy.

Wnioskodawca zaciągnął pożyczkę wynikającą z Umowy Pożyczki na cele finansowania, prowadzenia i rozwijania działalności gospodarczej. Wydatek związany ze spłacanymi odsetkami będzie ponoszony w celu osiągnięcia przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Pismem z dnia 25 października 2016 r. (data wpływu 31 października 2016 r.) Wnioskodawca uzupełnił przedstawiony opis zdarzenia przyszłego wskazując, że Podmiot Z, który stał się wierzycielem w wyniku subrogacji, dokonywał na rzecz Wnioskodawcy wypłat części pożyczki udzielonej na podstawie Umowy Pożyczki (zawartej z X), do wysokości określonej w Umowie Pożyczki zawartej z X. Podmiot Z wraz z subrogacją przejął dług X polegający na zobowiązaniu do wypłaty na rzecz Wnioskodawcy pozostałej kwoty wynikającej z Umowy Pożyczki (ponad kwotę, której dotyczy subrogacja). Zobowiązanie do wypłaty określonych kwot - w czasie kiedy to już Z był wierzycielem - wynikało z postanowień Umowy Pożyczki zawartej przez Wnioskodawcę z X (i było efektem przejęcia długu przez Z). Tym samym Z wykonywał zobowiązanie polegające na wypłacie części pożyczki udzielonej przez X wynikającej z Umowy Pożyczki zawartej z X. Wszelkie kwoty wynikające z Umowy Pożyczki zostały wypłacone w całości przed 1 stycznia 2015 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, w świetle którego za moment, w którym ocenia się spełnienie przesłanek niedostatecznej kapitalizacji, przyjmuje się datę udzielenia pożyczki, przez co rozumie się datę zawarcia/podpisania umowy pożyczki, a nie datę spłaty odsetek z niej wynikających, a w rezultacie czy prawidłowym jest stanowisko Wnioskodawcy, że art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy CIT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2014 r. nie znajdzie zastosowania w stanie faktycznym przedstawionym przez Wnioskodawcę, z uwagi na fakt, że na moment zawarcia Umowy Pożyczki X nie był podmiotem "kwalifikowanym" na gruncie przywołanych przepisów, a w konsekwencji całe odsetki od pożyczki udzielonej na mocy Umowy Pożyczki będą mogły stanowić podatkowe koszty uzyskania przychodu Wnioskodawcy?

2. Czy prawidłowym jest stanowisko Wnioskodawcy, że dla celów określenia wartości zadłużenia, o której mowa w:

Stanowisko Wnioskodawcy.

AD. 1

Zdaniem Wnioskodawcy, w odniesieniu do Umowy Pożyczki, tj. udzielonej przed dniem 1 stycznia 2015 r. (jak również do odsetek, które w związku z tą pożyczką będą przez Wnioskodawcę wypłacane i/lub kapitalizowane, i to zarówno naliczonych do dnia 1 stycznia 2015 r. jak i po tym dniu), na potrzeby prowadzonej analizy należy uwzględnić przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy CIT w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2015 r., z uwagi na fakt, że kwota z Umowy Pożyczki została Wnioskodawcy faktycznie przekazana przed dniem 1 stycznia 2015 r.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1328 z późn. zm.), do odsetek od pożyczek (kredytów), w przypadku których kwota udzielonej podatnikowi pożyczki (kredytu) została temu podatnikowi faktycznie przekazana przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 oraz ust. 6 ustawy wymienionej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2015 r.

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z literalną wykładnią powyższego przepisu, do wszystkich odsetek w związku z Umową Pożyczki, z uwagi na fakt, że kwota pożyczki została Wnioskodawcy faktycznie przekazana przed dniem 1 stycznia 2015 r., zastosowanie (o ile w ogóle) będą miały przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy CIT w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2014 r.

W ocenie Wnioskodawcy, za moment, w którym ocenia się spełnienie przesłanek niedostatecznej kapitalizacji (ergo ustalenie czy ograniczenia w zakresie kwalifikowalności odsetek do kosztów uzyskania przychodów mogą w ogóle znaleźć zastosowanie), przyjmuje się datę zawarcia/podpisania umowy pożyczki, a nie datę spłaty/kapitalizacji odsetek z niej wynikających. W rezultacie, w ocenie Wnioskodawcy, art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy CIT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2014 r. nie znajdzie zastosowania w stanie faktycznym przedstawionym przez Wnioskodawcę, z uwagi na fakt, że na moment zawarcia Umowy Pożyczki X nie był podmiotem "kwalifikowanym" na gruncie przywołanych przepisów, a w konsekwencji całe odsetki od pożyczki udzielonej na mocy Umowy Pożyczki, w przypadku ich spłaty lub kapitalizacji, stanowić będą podatkowe koszty uzyskania przychodu Wnioskodawcy.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy CIT w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2014 r. nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

* odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej wspólnika posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo wspólników posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec wspólników tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego wspólnika osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni (art. 16 ust. 1 pkt 60);

* odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam wspólnik posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec wspólników tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych wspólników oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni (art. 16 ust. 1 pkt 61).

W odniesieniu do pożyczki (kredytu) należy wskazać, że ustawodawca w sposób szczególny zdefiniował pożyczkę dla potrzeb stosowania omawianych przepisów. I tak, zgodnie z art. 16 ust. 7b ustawy CIT w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2014 r., przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz w ust. 7, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę.

Na gruncie art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy CIT w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2014 r. warunkiem wyłączenia części odsetek z kosztów uzyskania przychodów jest:

* udzielenie pożyczki (kredytu);

* udzielenie tej pożyczki spółce (tj. podatnikowi podatku dochodowego od osób prawnych);

* udzielenie pożyczki (kredytu) przez tzw. kwalifikowanego pożyczkodawcę, tj. wspólnika posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo wspólników posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki lub spółkę, w której wspólnik spółki-pożyczkobiorcy posiadający nie mniej niż 25% jej udziałów (akcji) posiada nie mniej niż 25% udziałów (akcji);

* osiągnięcie - na dzień spłaty odsetek - przez spółkę poziomu zadłużenia wobec określonych podmiotów wskazanych w tych przepisach, równego albo przekraczającego trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki.

W celu prawidłowego ustalenia, jakie podmioty mieszczą się w kategorii tzw. kwalifikowanego pożyczkodawcy, należy uwzględnić, że do tej kategorii należą:

* wspólnik spółki-pożyczkobiorcy, który posiada nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jak również wspólnicy spółki-pożyczkobiorcy, którzy posiadają łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki;

* spółka, w której wspólnik spółki-pożyczkobiorcy posiadający nie mniej niż 25% jej udziałów (akcji) posiada nie mniej niż 25% udziałów (akcji).

Ocena spełnienia ostatniego z warunków wskazanych w omawianych przepisach art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 wymaga ustalenia relacji wartości zadłużenia wobec określonych przez ustawodawcę podmiotów do wartości kapitału zakładowego spółki. Wartość zadłużenia nie ogranicza się tu do zadłużenia z tytułu pożyczek, ale obejmuje również zadłużenie z innych tytułów. Przez kwotę zadłużenia rozumie się sumę zobowiązań danej spółki, np. z tytułu pożyczek, umów handlowych czy deliktów. Nie uwzględnia się zaś w kwocie zadłużenia kwoty spłacanych w danym dniu odsetek oraz spłacanej raty kapitałowej pożyczki (kredytu).

Uwzględniając stan faktyczny (powinno być zdarzenie przyszłe - przypis organu) przedstawiony przez Wnioskodawcę należy podkreślić, że kluczowym dla oceny czy w ogóle mogą znaleźć zastosowanie ograniczenia wynikające z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy CIT, jest wystąpienie warunku w postaci udzielenia spółce pożyczki (kredytu) przez tzw. kwalifikowanego pożyczkodawcę, który to warunek powinien zostać spełniony na moment udzielania pożyczki (kredytu), rozumianego jako moment zawarcia, podpisania umowy pożyczki, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy.

W ocenie Wnioskodawcy, w sytuacji gdy w oparciu o powyższe kryterium dochodzimy do wniosku, że pożyczki udzielił podmiot nieobjęty regulacją art. 16 ust. 1 pkt 60 czy pkt 61 ustawy CIT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2014 r., to nawet późniejsze zmiany dotyczące osoby pożyczkodawcy - zarówno związane ze zmianą statusu pożyczkodawcy w kontekście warunków bycia kwalifikowanym pożyczkodawcą (np. zostanie wspólnikiem spółki-pożyczkobiorcy) jak i zmiana osoby pożyczkodawcy (np. w wyniku np. cesji wierzytelności pożyczkowej na inny podmiot) nie mają wpływu na ocenę spełnienia tego warunku. Kluczową jest ocena podmiotu pożyczkodawcy w dacie zawarcia/podpisania umowy pożyczki (bez znaczenia pozostaje fakt kiedy nastąpiła faktyczna wypłata kwoty pożyczki, o ile nastąpiła przed 1 stycznia 2015 r.), a nie na dzień spłaty odsetek.

W związku z powyższym, w ocenie Wnioskodawcy ponad wszelką wątpliwość, ograniczenia wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy CIT nie obejmują swym zakresem odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez osoby, które nie były jej udziałowcami (akcjonariuszami), na moment udzielenia/podpisania umowy pożyczki. Odnosząc się do przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego, w odniesieniu do Umowy Pożyczki udzielonej przez X, który na moment udzielenia, zawarcia Umowy Pożyczki nie był wspólnikiem Wnioskodawcy, jak również Wnioskodawca i X nie mieli tego samego wspólnika, w ocenie Wnioskodawcy wskazać trzeba, że omawiany przepis art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy CIT w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2014 r. nie znajdzie zastosowania do odsetek wynikających z Umowy Pożyczki, ta bowiem nie została udzielona przez tzw. "pożyczkodawcę kwalifikowanego".

Jak bowiem wskazał Wnioskodawca, pożyczka była mu udzielona przez X, który w momencie jej udzielania, nie był udziałowcem Spółki, a zatem również nie był udziałowcem posiadającym nie mniej niż 25% udziałów. W związku z powyższym, w ocenie Wnioskodawcy, niezależnie od faktu, że X stał się wspólnikiem Wnioskodawcy, jak również niezależnie od późniejszych zmian po stronie wierzyciela z Umowy Pożyczki - odsetki od Umowy Pożyczki udzielonej Wnioskodawcy nie będą mogły podlegać ograniczeniom przewidzianym w art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy CIT.

W konsekwencji powyższego, do odsetek od Umowy Pożyczki wypłacanych przez Wnioskodawcę na rzecz Z (ewentualnie kapitalizowanych) nie znajdą zastosowania ograniczenia w możliwości zaliczenia przedmiotowych odsetek do kosztów uzyskania przychodów wynikające z przepisów o niedostatecznej kapitalizacji, i tym samym, wartość wypłaconych odsetek, w przypadku ich zapłaty lub kapitalizacji, będzie mogła być w całości zaliczona przez Spółkę do kosztów uzyskania przychodów.

Stanowisko zgodne ze stanowiskiem Wnioskodawcy zaprezentował również MF w interpretacji z dnia 30 sierpnia 2013 r. o nr IBPBI/2/423-634/13/SD, gdzie wskazał, że "ograniczenie (wyłączenie) to nie obejmuje swym zakresem pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez podmioty, które - na moment udzielania pożyczki (kredytu) - nie były jej udziałowcami (akcjonariuszami), niezależnie od tego, czy później stały się udziałowcami (akcjonariuszami) spółki. Zatem, o ustaleniu, czy mamy do czynienia z "kwalifikowanym pożyczkodawcą", czy też nie, decyduje moment udzielenia pożyczki (kredytu). W przedmiotowej sprawie warunek powyższy nie został spełniony bowiem pożyczkodawca Spółki w momencie udzielania pożyczki nie był z nią powiązany kapitałowo, zatem bez wątpienia nie stanowił "kwalifikowanego pożyczkodawcy". W związku z powyższym - niezależnie od późniejszych procesów restrukturyzacyjnych, w wyniku których Spółka będzie spłacała pożyczkę wraz z odsetkami do Spółki z siedzibą w Luksemburgu, która na dzień spłaty (tj. 31 sierpnia 2013 r.) będzie posiadała co najmniej 25% jej udziałów - odsetki od pożyczki udzielonej Spółce nie będą podlegały ograniczeniom przewidzianym w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o p.d.o.p.".

Analogicznie również w interpretacji z dnia 6 lipca 2011 r. o nr IBPBI/2/423-391/11/MS.

Wnioskodawca wskazuje również na stanowisko MF wyrażone w interpretacji z dnia 5 grudnia 2014 r. o nr IPPB3/423-934/14-2/JBB, w której organ odstępując od uzasadnienia prawnego, za prawidłowe uznał stanowisko wnioskodawcy, zgodnie z którym: "Przewidziane w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT ograniczenie w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodu odsetek, nie będzie miało zastosowania do odsetek zapłaconych przez Wnioskodawcę do Wspólnika 1 gdyż zmiana wierzyciela nie skutkuje ponowną weryfikacją wystąpienia ograniczeń wynikających z niedostatecznej kapitalizacji na dzień spłaty. Taka weryfikacja dokonywana jest bowiem zgodnie z literalnym brzmieniem art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 u.p.d.o.p. na moment udzielenia pożyczki (...) Jeśli więc pożyczka została udzielona przez podmiot, który na dzień jej udzielenia nie spełniał warunku uznania za tzw. "kwalifikowanego pożyczkodawcę" wówczas warunek (1) nie zostaje spełniony i pożyczka taka, nawet jeśli spełniony jest warunek (2) nie będzie podlegać ograniczeniom wynikającym z cienkiej kapitalizacji".

W tym miejscu warto przytoczyć również stanowisko wyrażone w wyroku NSA z dnia 19 maja 2016 r., o sygn. II FSK1223/14, gdzie Sąd wskazał, że "Ograniczenie w zaliczaniu odsetek od pożyczek do kosztów uzyskania przychodów uzależnione jest od spełnienia łącznie dwóch warunków: (1) odsetki są wypłacane przez spółkę z tytułu pożyczek (kredytów) udzielonych jej przez wspólników (udziałowców, akcjonariuszy), będących kwalifikowanymi podmiotami z uwagi na wielkość ich udziałów; (2) wartość zadłużenia spółki w stosunku do jej znaczących udziałowców przekroczy ustawowo określony wskaźnik - trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki pożyczkobiorcy. Kwalifikowanymi pożyczkodawcami (kredytodawcami) są udziałowiec (akcjonariusz) bądź udziałowcy (akcjonariusze) posiadający co najmniej 25% udziałów (akcji) w spółce-pożyczkobiorcy (kredytobiorcy). Muszą oni posiadać ten status w momencie zawierania umowy pożyczki (kredytu). Obliczenie wskaźnika, po przekroczeniu którego ograniczenie wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 60 oraz pkt 61 u.p.d.o.p. będzie miało zastosowanie, wymaga ustalenia wielkości zadłużenia w stosunku do znaczących udziałowców oraz wartości kapitału zakładowego na dzień zapłaty odsetek. (...) Naczelny Sąd Administracyjny, w składzie rozpatrującym niniejszą sprawę podziela pogląd Sądu pierwszej instancji i organu interpretacyjnego. Rację ma bowiem WSA w Warszawie wywodząc, że o zastosowaniu art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 u.p.d.o.p. decyduje stan istniejący w dacie zawarcia umowy pożyczki. (...) Do takiego rezultatu interpretacyjnego prowadzi przede wszystkim wykładnia językowa przytoczonych przepisów. Wskazywany w przytoczonych przepisach termin dnia zapłaty odsetek pojawia się w kontekście wartości zadłużenia, nie ma natomiast podstaw do uznania go za termin, w którym podlega weryfikacji podmiot udzielający pożyczki albo kredytu, a ściślej rzecz ujmując, ilość posiadanych przez niego udziałów (akcji) spółki, której udzielona została pożyczka albo kredyt. W konsekwencji, należy podzielić stanowisko Sądu pierwszej instancji i Ministra Finansów, że dla oceny wystąpienia przesłanek zastosowania ograniczeń wynikających z art. 16 ust. 1 pkt 60 oraz pkt 61 u.p.d.o.p. należy brać pod uwagę (w pierwszej z wymienionych przesłanek) status udziałowca (akcjonariusza) udzielającego pożyczki, czyli pożyczkodawcy (finansującego) i określa się go na dzień zawarcia umowy pożyczki/kredytu. Zmiana statusu wierzyciela (strony umowy) dokonana po dniu zawarcia umowy pożyczki, poprzez zbycie udziałów jakie pożyczkodawca/finansujący posiadał w kapitale zakładowym pożyczkobiorcy, na skutek czego zmniejsza się jego udział w kapitale pożyczkobiorcy, nie skutkuje ponowną weryfikacją wystąpienia ograniczeń wynikających z niedostatecznej kapitalizacji, w odniesieniu do określenia rodzaju pożyczek nimi objętych (por. wyrok NSA z dnia 17 września 2015 r., sygn. akt II FSK 1849/13). Inaczej mówiąc, w świetle przytoczonych przepisów, w stanie prawnym obowiązującym w 2013 r., fakt utraty przez wierzyciela spółki statusu wspólnika przed wypłatą odsetek od udzielonej pożyczki, nie ma wpływu na to, że pożyczka ta udzielona została w warunkach cienkiej kapitalizacji. Okoliczność ta decyduje o zastosowaniu art. 16 ust. 1 pkt 60 (pkt 61) u.p.d.o.p. Skład orzekający w tej sprawie podziela w przy tym stanowisko zawarte w wyroku NSA z dnia 11 września 2015 r., sygn. akt II FSK 1842/13, że podejmowane po zawarciu umowy pożyczki przekształcenia podmiotowe, prowadzące już to do zmiany wierzyciela - w przypadku zbycia wierzytelności, już to do zmiany jego statusu jako wierzyciela kwalifikowanego - w przypadku zbycia udziałów finansowanej spółki, nie mogą mieć wpływu na zmianę oceny, czy doszło do finansowania spółki przez pożyczki, a nie przez kapitał zakładowy, to jest, czy wystąpił przypadek niedostatecznej kapitalizacji, czy też przypadek taki nie wystąpił; ocena taka dokonywana jest bowiem na dzień udzielenia pożyczki. W konsekwencji, stwierdzenie faktu niedostatecznej kapitalizacji pociąga za sobą następstwo w postaci zastosowania przepisu mającego na celu ograniczenie fiskalnych skutków takiego finansowania spółki, niezależnie od tego, czy w dniu wypłaty odsetek wierzyciel jest jeszcze podmiotem kwalifikowanym, czy też podmiotem takim już nie jest. Skoro zatem inicjowane przez taki podmiot przekształcenia nie powinny niweczyć celu regulacji, jakim jest eliminowanie negatywnych skutków fiskalnych finansowania spółki przez pożyczki, wykładnia idąca w tym kierunku odpowiada celowi unormowania. Skład orzekający aprobuje przy tym stanowisko prezentowane w przywołanym już wyroku NSA z dnia 11 września 2015 r., sygn. akt II FSK 1842/13, że wspomniane zbycie udziałów przed spłatą może rzutować na wielkość łącznego zadłużenia spółki wobec podmiotów kwalifikowanych w dacie spłaty odsetek, która to wielkość decyduje, czy oraz w jakiej części pożyczka przekracza krytyczną wielkość zadłużenia, a w konsekwencji - czy i jaka część spłaconych odsetek nie zostanie uznana za koszt uzyskania przychodów".

AD. 2

Dla oceny kwalifikowalności (i w jakiej wysokości) odsetek od pożyczek do podatkowych kosztów uzyskania przychodów na gruncie art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy CIT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2014 r., istotne pozostaje określenie wartości zadłużenia, o którym mowa w tym przepisie. W ocenie Wnioskodawcy na potrzeby określenia przedmiotowego zadłużenia należy uwzględnić wyłącznie zadłużenie pożyczkobiorcy wobec podmiotów posiadających na dzień spłaty odsetek co najmniej 25% udziałów pożyczkobiorcy i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takich wspólników pożyczkobiorcy oraz dodatkowo (w przypadku gdyby zastosowanie miał znaleźć pkt 61) wobec spółki udzielającej pożyczki.

W rezultacie w przypadku wypłaty lub kapitalizacji przez pożyczkobiorcę odsetek na rzecz pożyczkodawcy z tytułu pożyczki, do zadłużenia kalkulowanego na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61, nie należałoby zaliczać zadłużenia pożyczkobiorcy wobec pożyczkodawcy, jeżeli na dzień spłaty odsetek pożyczkodawca nie będzie podmiotem kwalifikowanym w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy CIT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2014 r. Mając na uwadze treść art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy CIT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2014 r., przepisy te znajdują zastosowanie do odsetek od pożyczek, udzielonych pożyczkobiorcy przez określonych pożyczkodawców ("pożyczkodawcy kwalifikowani"), jeżeli wartość zadłużenia pożyczkobiorcy z jakiegokolwiek tytułu prawnego wobec grona "znaczących wspólników" osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego pożyczkobiorcy.

Z przytoczonych powyżej przepisów dotyczących niedostatecznej kapitalizacji wynika, iż znajdują one zastosowanie, pod warunkiem łącznego wystąpienia poniższych przesłanek:

* przesłanka 1: pożyczka, od której płacone są odsetki, musiałaby być udzielona przez "kwalifikowanego pożyczkodawcę" (czyli bezpośredniego wspólnika lub grupę wspólników posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów spółki lub inną spółkę, jeżeli spółka ta i pożyczkobiorca miałyby tego samego wspólnika posiadającego nie mniej niż po 25% udziałów w każdej z nich); oraz

* przesłanka 2: całkowita wartość zadłużenia określona na dzień zapłaty odsetek pożyczkobiorcy wobec wybranych podmiotów - "znaczących udziałowców" (tj. wspólników posiadających 25% udziałów spółki i innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego wspólnika oraz dodatkowo (w przypadku gdyby zastosowanie miał znaleźć pkt 61) wobec spółki udzielającej pożyczki) musi osiągnąć trzykrotność wartości kapitału zakładowego Spółki.

Zatem w sytuacji gdy w przypadku umów pożyczek zastosowanie znalazłyby ograniczenia wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy CIT w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2014 r., to uwzględniając powyższe, status wierzyciela ("znaczącego udziałowca") w rozumieniu tego przepisu należałoby również oceniać na dzień spłaty odsetek, i w sytuacji gdy na moment wypłaty lub kapitalizacji odsetek pożyczkodawca nie będzie udziałowcem pożyczkobiorcy, a więc nie będzie posiadać przymiotu znaczącego udziałowca, to powyższy przepis w ogóle go nie będzie dotyczyć. Zdaniem Wnioskodawcy, w takim przypadku pożyczkobiorca powinien brać pod uwagę całkowitą wartość zadłużenia jedynie w stosunku do podmiotów będących znaczącymi udziałowcami (w świetle z art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy CIT) oraz dodatkowo - w przypadku gdyby zastosowanie miał znaleźć pkt 61 - wobec spółki udzielającej pożyczki, na dzień spłaty odsetek. W rezultacie, w przypadku gdy pożyczkodawca na moment spłaty odsetek (jak również na żaden inny moment, w tym na moment udzielenia pożyczki) nie będzie bezpośrednim wspólnikiem pożyczkobiorcy, ani też wspólnikiem bezpośredniego wspólnika pożyczkobiorcy, jak również pożyczkodawca i pożyczkobiorca nie będą mieć tego samego wspólnika posiadającego nie mniej niż po 25% udziałów w każdym z nich, zatem nie będzie stanowił znaczącego udziałowca na dzień spłaty odsetek, wówczas do obliczania wartości zadłużenia nie należałoby uwzględniać zadłużenia wobec takiego pożyczkodawcy.

Stanowisko zgodne z prezentowanym przez Wnioskodawcę zaprezentował m.in. MF w interpretacji z dnia 2 maja 2016 r. o nr ILPB3/4510-1-56/16-2/EK, gdzie wskazał, że "zgadza się z Wnioskodawcą, że dla celów określenia wartości zadłużenia, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2015 r., nie uwzględnia się zadłużenia wobec Pożyczkodawcy, jeśli Pożyczkodawca na moment spłaty odsetek nie będzie podmiotem, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2015 r. W konsekwencji, w przypadku, kiedy wartość zadłużenia Spółki na dzień spłaty odsetek wobec wspólnika Spółki, posiadającego ponad 25% udziałów w jej kapitale oraz wobec podmiotu posiadającego ponad 25% udziałów w kapitale takiego wspólnika, nie przekroczy trzykrotności wartości kapitału zakładowego Spółki, wówczas zapłacone odsetki od pożyczki udzielonej przez byłego wspólnika będącego kwalifikowanym pożyczkodawcą na dzień udzielenia pożyczki, ale nie posiadającego przymiotu "znaczącego udziałowca" w dniu zapłaty odsetek, stanowią w całości koszt uzyskania przychodów".

Stanowisko Spółki znajduje również potwierdzenie w interpretacji MF z dnia 28 października 2015 r. ILPB3/4510-1-360/15-2/EK, gdzie MF wskazał, że "Zmiana struktury udziałów, posiadanych w kapitale zakładowym pożyczkobiorcy ma jednak znaczenie dla oceny wystąpienia drugiej z przesłanek zastosowania przepisów o niedostatecznej kapitalizacji, tj. określenia wartości zadłużenia Spółki wobec "wybranych podmiotów" do wartości jej kapitału zakładowego".

Pogląd zbieżny ze stanowiskiem Wnioskodawcy, MF wyraził również w interpretacji indywidualnej z dnia 13 maja 2016 r. o nr IPPB6/4510-156/16-2/AM.

Wnioski zbieżne z wnioskami Wnioskodawcy wynikają również z przywołanego już powyżej wyroku NSA z dnia 19 maja 2016 r., o sygn. II FSK 1223/14.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się w zakresie:

* ustalenia czy do odsetek, które w związku z pożyczką będą przez Wnioskodawcę wypłacane i/lub kapitalizowane, i to zarówno naliczonych do dnia 1 stycznia 2015 r. jak i po tym dniu zastosowanie znajdą wyłącznie przepisy o tzw. niedostatecznej kapitalizacji w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2014 r. za nieprawidłowe;

* zaliczenia odsetek od pożyczki udzielonej na mocy Umowy Pożyczki do kosztów uzyskania przychodów za prawidłowe;

* określenia wartości zadłużenia za prawidłowe.

Ad. 1

Zgodnie z art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121), przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Umowa pożyczki - oprócz skutków w prawie cywilnym - powoduje również określone konsekwencje w prawie podatkowym. Należy jednak zauważyć, że o ile udzielenie pożyczki jest neutralne podatkowo dla stron umowy, o tyle odsetki z nią związane, do poniesienia których jest zobowiązany pożyczkobiorca (tu: Spółka), po spełnieniu określonych warunków mogą stanowić koszty uzyskania przychodów.

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określają przepisy art. 15 i 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 851, z późn. zm.; dalej: u.p.d.o.p.).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 powołanej ustawy kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (...).

Konstrukcja przepisu dotyczącego kosztów uzyskania przychodów daje podatnikowi możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów (nie wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), pod warunkiem, że wykaże ich bezpośredni bądź pośredni związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Tak więc, kosztami uzyskania przychodów są wszelkie, racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1 ww. ustawy.

Należy przy tym zauważyć, że definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach, należy zaś zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Wnioskodawca wskazuje, że zaciągnął pożyczkę wynikającą z Umowy Pożyczki na cele finansowania, prowadzenia i rozwijania działalności gospodarczej. Wydatek związany ze spłacanymi odsetkami będzie ponoszony w celu osiągnięcia przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Koszty pożyczki, tj. naliczone odsetki od pożyczki, mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w momencie ustalonym zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a lub art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a powołanej ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów) (...). W myśl art. 16 ust. 1 pkt 11 tej ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz nie zapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów).

Odsetki od pożyczki mogą więc zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów dopiero w momencie ich faktycznej zapłaty lub kapitalizacji, jednak pod warunkiem, że nie zachodzą m.in. okoliczności, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 oraz 61 u.p.d.o.p.

Przy czym zauważyć należy, że stosowanie przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych do odsetek od danej pożyczki oznacza rozstrzygnięcie, czy ograniczenia z nich wynikające mają zastosowanie do tych odsetek czy nie. W konsekwencji, jeżeli na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ww. ustawy odsetki od pożyczki nie podlegały ograniczeniom wynikającym z tych przepisów, to podatnik stosując tę regulację nie jest zobowiązany do wyłączenia ich z kosztów uzyskania przychodów.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wszelkie kwoty wynikające z Umowy Pożyczki zostały wypłacone w całości przed 1 stycznia 2015 r.

W związku z powyższym wskazać należy, że od 1 stycznia 2014 r. do 31 grudnia 2014 r. zmianie uległa treść art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a mianowicie zwrot "udziałowca (akcjonariusza)" w tych przepisach zastąpiono zwrotem "wspólnika". Jak wskazano w uzasadnieniu projektu ustawy nowelizującej, tj. ustawy z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku tonażowym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1387), zmiana ta miała na celu rozszerzenie zakresu regulacji na spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne, co wymagało ujednolicenia używanej w ustawie siatki terminologicznej w odniesieniu do pojęcia "wspólnik".

Należy również zwrócić uwagę na nowelizację powołanych powyżej przepisów dokonaną ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1328). Z dniem 1 stycznia 2015 r. zmianie uległa treść ww. art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wprowadzona ustawą zmieniającą nie dokonała zmiany regulacji o tzw. niedostatecznej kapitalizacji, a jedynie zmodyfikowała - w różnym stopniu - jej poszczególne elementy konstrukcyjne. Podatnik uzyskał także możliwość wyboru alternatywnej metody zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od pożyczek według zasad określonych w art. 15c znowelizowanej ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W kontekście powyższego wskazać należy na treść art. 7 ust. 1 ustawy zmieniającej z dnia 29 sierpnia 2014 r., w myśl którego do odsetek od pożyczek (kredytów), w przypadku których kwota udzielonej podatnikowi pożyczki (kredytu) została temu podatnikowi faktycznie przekazana przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 oraz ust. 6 ustawy wymienionej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2015 r.

W konsekwencji, w świetle przedstawionego problemu (tj. umowy pożyczki zawartej przed końcem 2014 r.) warunkiem stosowania w zakresie rozliczania odsetek od pożyczki regulacji w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2014 r. jest, co do zasady, faktyczne otrzymanie kwoty pożyczki przed dniem 1 stycznia 2015 r. (z zastrzeżeniem art. 12 ustawy zmieniającej dotyczącym podatników, których rok podatkowy nie jest tożsamy z rokiem kalendarzowym).

Wobec tego, do odsetek od pożyczki faktycznie otrzymanej do dnia 31 grudnia 2014 r. znajdą zastosowanie regulacje dot. niedostatecznej kapitalizacji w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2014 r., chyba że podatnik wybierze stosowanie metody alternatywnej, o której mowa w art. 15c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zawiadamiając w niniejszym zakresie właściwego naczelnika urzędu skarbowego.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2014 r. nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

* odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej wspólnika posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo wspólników posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec wspólników tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego wspólnika osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni (art. 16 ust. 1 pkt 60);

* odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam wspólnik posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec wspólników tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych wspólników oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni (art. 16 ust. 1 pkt 61).

Na gruncie art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2014 r. warunkiem wyłączenia części odsetek z kosztów uzyskania przychodów jest:

* udzielenie oprocentowanej pożyczki (kredytu);

* udzielenie tej pożyczki spółce (tj. podatnikowi podatku dochodowego od osób prawnych);

* udzielenie pożyczki (kredytu) przez tzw. kwalifikowanego pożyczkodawcę, tj. wspólnika spółki-pożyczkobiorcy, który posiada nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo wspólników spółki-pożyczkobiorcy, którzy posiadają łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki;

* osiągnięcie przez spółkę poziomu zadłużenia wobec określonych podmiotów, tj. wobec jej wspólników posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego wspólnika równego albo przekraczającego trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki.

Na gruncie art. 16 ust. 1 pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2014 r. warunkiem wyłączenia części odsetek z kosztów uzyskania przychodów jest:

* udzielenie oprocentowanej pożyczki (kredytu);

* udzielenie tej pożyczki spółce (tj. podatnikowi podatku dochodowego od osób prawnych);

* udzielenie pożyczki (kredytu) przez tzw. kwalifikowanego pożyczkodawcę, tj. spółkę, w której wspólnik spółki-pożyczkobiorcy posiadający nie mniej niż 25% jej udziałów (akcji) posiada nie mniej niż 25% udziałów (akcji);

* osiągnięcie przez spółkę poziomu zadłużenia wobec określonych podmiotów, tj. wobec jej wspólników posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych wspólników oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) równego albo przekraczającego trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki.

Należy ponadto podkreślić, na jakie momenty istotne jest badanie spełnienia warunków wskazanych w tych przepisach. I tak:

* warunek udzielenia spółce pożyczki (kredytu) przez tzw. kwalifikowanego pożyczkodawcę odnosi się do momentu udzielania pożyczki (kredytu); późniejsze zmiany dotyczące osoby pożyczkodawcy - zarówno związane ze zmianą statusu pożyczkodawcy w kontekście warunków bycia kwalifikowanym pożyczkodawcą (np. zostanie wspólnikiem spółki-pożyczkobiorcy, zwiększenie poziomu udziałów posiadanych w spółce-pożyczkobiorcy) jak i zmiana osoby pożyczkodawcy (np. w wyniku cesji wierzytelności pożyczkowej na inny podmiot) nie mają wpływu na ocenę spełnienia tego warunku;

* warunek poziomu zadłużenia wobec określonych podmiotów ("znaczących wspólników") odnosi się do momentu spłaty odsetek (jest badany każdorazowo w momencie spłaty kolejnych odsetek).

Z treści art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy wynika zatem, że "kwalifikowani pożyczkodawcy" zostali w ww. artykułach zdefiniowani jako:

* wspólnik spółki pożyczkobiorcy, posiadający co najmniej 25% udziałów (akcji) tej spółki. Może to być zarówno osoba fizyczna jak i osoba prawna;

* co najmniej dwaj wspólnicy, posiadający łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) w spółce pożyczkobiorcy;

* spółka, w której ten sam wspólnik posiada nie mniej 25% udziałów (akcji), jak i 25% udziałów (akcji) w kapitale spółki pożyczkobiorcy.

"Znaczący udziałowcy" zostali zdefiniowani jako:

* wspólnicy tej spółki posiadający co najmniej 25% udziałów (akcji),

* inne podmioty posiadające co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego wspólnika oraz wobec spółki udzielającej pożyczki.

Regulacje ograniczające niedostateczną kapitalizację znajdują zastosowanie wyłącznie w sytuacji, w której wartość zadłużenia spółki wobec grupy udziałowców (akcjonariuszy), zaliczonych do grona tzw. "znaczących udziałowców" osiągnie łącznie ustawowo określony wskaźnik, stanowiący równowartość trzykrotności wartości kapitału zakładowego (akcyjnego) (3:1), w dniu, w którym następuje wypłata odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez "kwalifikowanych pożyczkodawców". Zaznaczyć należy również, iż krąg podmiotów branych pod uwagę przy określaniu wartości zadłużenia ("znaczących udziałowców") nie pokrywa się z podmiotami zaliczonymi do grona "kwalifikowanych pożyczkodawców".

Z uwagi na fakt, iż art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 u.p.d.o.p. wprowadza ograniczenia w możliwości zaliczenia odsetek od pożyczek udzielonych przez kwalifikowanych pożyczkodawców do kosztów podatkowych, przepis ten należy interpretować ściśle, z zastosowaniem wykładni językowej.

Konsekwentnie, dla oceny wystąpienia skutków podatkowych wynikających z art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 u.p.d.o.p. w postaci braku możliwości zaliczania do kosztów podatkowych całej kwoty bądź części odsetek od pożyczek, należy w pierwszym rzędzie ocenić wystąpienie określonych powiązań kapitałowych pomiędzy pożyczkobiorcą a pożyczkodawcą na dzień udzielenia pożyczki.

Niewystąpienie tych powiązań powoduje, iż ograniczenia dotyczące tzw. cienkiej kapitalizacji nie znajdują zastosowania. Jeśli więc pożyczka została udzielona przez podmiot, który na dzień udzielenia pożyczki nie spełniał warunku uznania za tzw. podmiot kwalifikowany, wówczas powyższy warunek, nie zostaje spełniony i odsetki od takiej pożyczki nie będą podlegać ograniczeniom wynikającym z przepisów o tzw. niedostatecznej kapitalizacji.

Zmiana statusu wierzyciela (strony umowy) dokonana po dniu zawarcia umowy pożyczki, nie skutkuje ponowną weryfikacją wystąpienia ograniczeń wynikających z niedostatecznej kapitalizacji, w odniesieniu do określenia rodzaju pożyczek nimi objętych.

Zatem, o ustaleniu czy mamy do czynienia z "kwalifikowanym pożyczkodawcą", czy też nie, decyduje moment udzielenia pożyczki (kredytu).

Jak wskazał Wnioskodawca, pożyczka została Spółce udzielona przez Podmiot X, który w momencie jej udzielania, nie był wspólnikiem Wnioskodawcy, jak również Wnioskodawca i X nie mieli tego samego wspólnika. Tym samym, niezależnie od faktu, że w 2009 r. Podmiot X stał się większościowym udziałowcem Wnioskodawcy, jak również od późniejszych zmian po stronie wierzyciela z Umowy Pożyczki, należy stwierdzić że pożyczki, o której mowa w opisie zdarzenia przyszłego udzielił podmiot nieobjęty regulacją art. 16 ust. 1 pkt 60 czy pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2014 r.

Wskazać bowiem należy, że nawet późniejsze zmiany dotyczące osoby pożyczkodawcy - zarówno związane ze zmianą statusu pożyczkodawcy w kontekście warunków bycia kwalifikowanym pożyczkodawcą (np. zostanie wspólnikiem spółki-pożyczkobiorcy) jak i zmiana osoby pożyczkodawcy (np. w wyniku cesji wierzytelności pożyczkowej na inny podmiot) nie mają wpływu na ocenę spełnienia tego warunku. Kluczową jest ocena podmiotu pożyczkodawcy w dacie udzielenia pożyczki, a nie na dzień spłaty odsetek.

W tym miejscu zwrócić jednakże należy uwagę na fakt, że z wniosku Spółki wynika, że odsetki związane z opisaną pożyczką będą przez Wnioskodawcę wypłacane i/lub kapitalizowane, zarówno naliczone do dnia 1 stycznia 2015 r., jak i po tym dniu.

Mając powyższe na względzie wskazać należy, że ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych posługuje się pojęciem "kapitalizacji odsetek", jednak go nie definiuje. Na gruncie języka polskiego słowo "kapitalizacja" oznacza tyle co: "dopisywanie narosłych odsetek do kapitału; powiększenie kapitału o odsetki, które zostały przez ten kapitał wygenerowane" (Podgórska M., Klimkowska J.: Matematyka finansowa. Warszawa, PWN 2005). Ponadto, wskazuje się, że kapitalizacja odsetek następująca w sytuacji dopisania ich za zgodą wierzyciela do pierwotnej kwoty pożyczki, powoduje zadysponowanie naliczonych odsetek, w sposób czyniący zadość roszczeniu pożyczkodawcy o ich zwrot. Od tej daty pożyczkodawca uzyskuje korzyść ekonomiczną, w postaci zwiększenia kwoty, od której naliczane są dalsze odsetki. Innymi słowy operacja ta polega na przekształceniu zobowiązania z tytułu spłaty odsetek w zobowiązanie z tytułu spłaty części kapitałowej pożyczki w ten sposób, że powiększeniu uległa kwota główna pożyczki stanowiąca podstawę naliczania dalszych odsetek.

W poglądach doktryny utrwalił się pogląd, że wartość skapitalizowanych odsetek jest dla pożyczkodawcy przychodem, zaś dla pożyczkobiorcy kosztem uzyskania przychodów w dacie kapitalizacji. Skoro odsetki skapitalizowane stanowią przychód (i koszt) w dacie kapitalizacji, to w tej dacie następuje zapłata odsetek stanowiących przychód dla wierzyciela i koszt uzyskania przychodu dla dłużnika.

Wobec powyższego, w przypadku kiedy odsetki od pożyczki podlegają kapitalizacji, to z datą takiej kapitalizacji przyjąć należy, że zobowiązanie z tytułu należnych odsetek mające charakter uboczny w stosunku do zobowiązania głównego (zobowiązania odpowiadającego kwocie udzielonej pożyczki), przekształca się w zobowiązanie główne z tytułu pożyczki odpowiadającej kwocie skapitalizowanych odsetek. Zatem, dzień kapitalizacji odsetek należy uznać za dzień otrzymania kwoty pożyczki. Podobne stanowisko zostało wyrażone w wyroku NSA z 16 grudnia 2005 r., sygn. akt II FSK 34/2005, w którym wskazano, że: w momencie kapitalizacji odsetki zmieniły swój dotychczasowy charakter, powiększając kwotę kapitału, co oznaczało, że stworzyły nową wierzytelność (...).

Kapitalizację odsetek traktuje się jako spłatę odsetek oraz zwiększenie kwoty głównej pożyczki. Tym samym należy uznać, iż w momencie kapitalizacji dochodzi do "udzielenia" nowej kwoty pożyczki w wysokości wartości kapitalizowanych odsetek.

Z datą kapitalizacji dochodzi bowiem - za zgodą stron - do uregulowania jednego zobowiązania (zobowiązania odsetkowego) i do powstania nowego zobowiązania (zobowiązania z tytułu zwiększenia/udzielenia kwoty pożyczki). W przeciwieństwie do pierwszego z tych zobowiązań (zobowiązania odsetkowego), z którym nie wiąże się obowiązek zapłaty odsetek od kwoty tego zobowiązania (zapłaty odsetek od odsetek), drugie z nich ten obowiązek będzie rodziło. Zatem w sensie ekonomicznym i cywilistycznym efekt kapitalizacji odsetek jest analogiczny jak w sytuacji, w której dłużnik spłaca wierzycielowi kwotę należnych odsetek, zaś wierzyciel kwotę tę przekazuje "zwrotnie" dłużnikowi tytułem pożyczki.

Z uwagi na fakt, że umowa pożyczki ma charakter konsensualny, w treści art. 7 ust. 1 ustawy zmieniającej ustawodawca zawarł postanowienie, iż przepisy w brzmieniu zmienionym ustawą nie znajdą zastosowania w przypadku tych umów pożyczek, w których świadczenie wierzyciela (pożyczkodawcy) "w sposób realny" zostało przez ten podmiot wykonane przed 1 stycznia 2015 r. Nie oznacza to jednak, że dla celów przepisów o niedostatecznej kapitalizacji ustawodawca definiuje umowę pożyczki wyłącznie jako umowę, w przypadku której dochodzi do faktycznego przekazania po dniu 31 grudnia 2014 r. przez wierzyciela na rzecz dłużnika środków pieniężnych (gotówki).

Zatem do odsetek od kwoty głównej Umowy Pożyczki, faktycznie przekazanej Wnioskodawcy przed 1 stycznia 2015 r., wypłacanych przez Wnioskodawcę na rzecz Z (ewentualnie kapitalizowanych) nie znajdą zastosowania ograniczenia w możliwości zaliczenia przedmiotowych odsetek do kosztów uzyskania przychodów wynikające z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2016 r. Tym samym, wartość wypłaconych odsetek, w przypadku ich zapłaty lub kapitalizacji będzie mogła być zaliczona przez Spółkę do kosztów uzyskania przychodów.

Natomiast w odniesieniu do odsetek (naliczonych i zapłaconych lub skapitalizowanych) od kwot skapitalizowanych po dniu 31 grudnia 2014 r. i doliczonych do kwoty głównej finansowania udzielonego i przekazanego przed 1 stycznia 2015 r. w świetle art. 7 ust. 1 ustawy zmieniającej zastosowanie znajdą przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r.

Zgodnie z przepisami art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych obowiązującymi od dnia 1 stycznia 2015 r., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

Z kolei zgodnie z art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz art. 15c, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy, przez pożyczkę tę rozumie się także kredyt, emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę, pochodnych instrumentów finansowych nie uważa się za pożyczkę w rozumieniu tego przepisu.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego Wnioskodawca planuje dokonywać spłaty zobowiązania wynikającego z Umowy Pożyczki na rzecz Z. Na dzień podpisania Umowy Pożyczki jak również na moment spłaty odsetek wynikających z Umowy Pożyczki (zatem również na moment kapitalizacji odsetek) zarówno X jak i Z nie byli i nie będą wspólnikami Wnioskodawcy. Na dzień podpisania Umowy Pożyczki jak również na moment spłaty odsetek (lub na moment kapitalizacji odsetek) wynikających z Umowy Pożyczki, Wnioskodawca i X oraz Wnioskodawca i Z nie mieli i nie będą mieli tego samego wspólnika.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że podmiot Z nie był i nie będzie na moment kapitalizacji odsetek od pożyczki tzw. kwalifikowanym pożyczkodawcą w rozumieniu przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r., a zatem nie wystąpią ograniczenia w możliwości zaliczenia odsetek (naliczonych i zapłaconych lub skapitalizowanych) od kwot skapitalizowanych po dniu 31 grudnia 2014 r. i doliczonych do kwoty głównej pożyczki wynikającej z Umowy Pożyczki do kosztów uzyskania przychodów.

Tym samym wartość tych odsetek będzie mogła być zaliczona przez Spółkę do kosztów uzyskania przychodów w przypadku ich zapłaty lub kapitalizacji.

Ad. 2

Organ podziela w pełni stanowisko Wnioskodawcy w świetle przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego w zakresie ustalania wartości zadłużenia dla oceny kwalifikowalności (i w jakiej wysokości) odsetek od pożyczek do podatkowych kosztów uzyskania przychodów na gruncie art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2016 r.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy (tj. w zakresie pytania nr 2 wniosku).

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.