1462-IPPB4.4511.1185.2016.1.GF - Określenie skutków podatkowych zwolnienia z długu związanego ze zniesieniem współwłasności nieruchomości.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 15 października 2016 r. (data wpływu 19 października 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zwolnienia z długu związanego ze zniesieniem współwłasności nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 19 października 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zwolnienia z długu związanego ze zniesieniem współwłasności nieruchomości.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni oraz osoba trzecia (dalej: Nabywca) w dniu 16 lutego 2011 r. nabyli jako współwłaściciele własność - w częściach wynoszących po 1/2 - lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość (wraz z prawami związanymi z jego własnością).

Lokal został nabyty za cenę 539.000,00 zł. Cena ta została sfinansowana ze środków z uzyskanych z kredytu bankowego, zaciągniętego przez Wnioskodawczynię wspólnie z Nabywcą. Zgodnie z umową kredytową, Wnioskodawczyni oraz Nabywca odpowiadają za spłatę kredytu jako dłużnicy solidarni.

Wnioskodawczyni oraz Nabywca nie zawarli pisemnej umowy regulującej sposób rozliczenia pomiędzy nimi zaciągniętego kredytu; kwestii tych nie określa również umowa kredytowa. Intencją Wnioskodawcy oraz Nabywcy było jednak, aby każde z nich było zobowiązane do spłaty połowy kwoty kredytu.

Spłata kredytu została zabezpieczona hipoteką na przedmiotowym lokalu.

Obecnie wartość rynkowa lokalu wynosi 500.000 zł, natomiast kwota kredytu pozostała do spłaty na chwilę obecną przewyższa wartość rynkową lokalu oraz cenę jego nabycia i obecnie wynosi ok. 560.000 zł.

Od pewnego czasu Nabywca samodzielnie spłaca raty kredytu zaciągniętego na zakup lokalu z uwagi na fakt, że zamieszkuje on samodzielnie w tym lokalu.

Wnioskodawczyni oraz Nabywca zawarli w formie aktu notarialnego umowę przedwstępną zniesienia współwłasności (dalej: Umowa Przedwstępna), zgodnie z którą zobowiązali się zawrzeć umowę zniesienia współwłasności (dalej: Umowa Przyrzeczona), mocą której - bez spłat i dopłat-cały przysługujący Wnioskodawczyni udział we współwłasności lokalu wraz z prawami związanymi z jego własnością nabędzie Nabywca, a warunkami zawarcia Umowy Przyrzeczonej będą:

Wnioskodawczyni i Nabywca planują zawrzeć Umowę Przyrzeczoną po dniu 31 grudnia 2016 r. Wnioskodawczyni nie prowadziła i nie prowadzi działalności gospodarczej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w związku z zawarciem Umowy Przyrzeczonej na Wnioskodawczyni będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni:

Zdaniem Wnioskodawczyni, w związku zawarciem Umowy Przyrzeczonej nie będzie ona zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 Ustawy PIT - źródłem przychodu jest - z zastrzeżeniem ust. 2 -odpłatne zbycie m.in.:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Ustawa PIT ani inne akty prawne nie zawierają definicji "odpłatnego zbycia" rzeczy lub praw. W celu ustalenia znaczenia tych terminów, należy więc posłużyć się wykładnią językową. Do stwierdzenia powstania przychodu warunkiem koniecznym jest uzyskanie przysporzenia majątkowego. Wskazać tu należy na definicję przywołaną w komentarzu do Ustawy PIT, a wywiedzioną przez Adama Bartosiewicza, który definiuje odpłatne zbycie jako "przeniesienie prawa własności rzeczy lub praw, o których mowa, na inną osobę za wynagrodzeniem. Podstawową formą odpłatnego zbycia będzie sprzedaż oraz zamiana. Zgodnie z zasadą swobody umów, odpłatne zbycie może nastąpić także w innej formie.", po czym dodaje: "cena odpłatnego zbycia wyrażona w umowie nie musi być wyrażona w pieniądzu (wartościach pieniężnych). Nie jest bowiem wykluczone, że zapłatą za przeniesienie własności rzeczy lub przeniesienie praw będzie inna forma przysporzenia majątkowego". (A. Bartosiewicz, R. Kubacki, Podatek dochodowy od osób fizycznych. Komentarz, Lex, 2010, wyd. II). Tym samym wynagrodzenie można określić nie tylko w pieniądzu, ale także poprzez inne określenie jego wartości, np. zwolnienie z długu czy potrącenie wzajemnych wymagalnych wierzytelności. Potwierdzeniem powyższych spostrzeżeń jest wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 28 czerwca 2000 r., sygn. akt SA/Gd 2258/95 w którym wywiedziono, że zapłatę ceny sprzedaży można wyrazić nie tylko w pieniądzu, lecz również poprzez inne określenie jej wartości, w tym m.in. przez zwolnienie z długu, czy też potrącenie wymagalnych wierzytelności. Taki sposób rozliczenia się sprzedającego i kupującego nie pozbawia zawartej umowy tego elementu, jakim jest określenie ceny sprzedaży. Podobnie stwierdził również Wojewódzki Sąd Administracyjny z Bydgoszczy w wyroku z 11 sierpnia 2009 r., I SA/Bd 133/09, który orzekł, że odpłatnością może być także zwolnienie nabywcy z długu.

Osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony (przejęcie długu) - art. 519 § 1 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z § 2 tego przepisu, przejęcie długu może nastąpić:

Zgodnie z art. 521 § 1 Kodeksu cywilnego - jeżeli skuteczność umowy o przejęcie długu zależy od zgody dłużnika, a dłużnik zgody odmówił, umowę uważa się za nie zawartą. Jeżeli skuteczność umowy o przejęcie długu zależy od zgody wierzyciela, a wierzyciel zgody odmówił, strona, która według umowy miała przejąć dług, jest odpowiedzialna względem dłużnika za to, że wierzyciel nie będzie od niego żądał spełnienia świadczenia (art. 521 § 2 Kodeksu cywilnego).

Zatem, w ocenie Wnioskodawczyni, na skutek zawarcia przez nią z Nabywcą Umowy Przyrzeczonej dojdzie do odpłatnego zbycia przysługującego Wnioskodawczyni udziału w lokalu, a odpłatnością otrzymaną przez Wnioskodawczynię będzie w tym przypadku przejęcie przez Nabywcę długu Wnioskodawczyni wobec banku.

Prawidłowość powyższej wykładni potwierdzają m.in.: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 25 października 2011 r. sygn. akt I SA/GI 697/11; interpretacje indywidualne: Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 9 października 2014 r., IBPBII/2/415-651/14/MMa, Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 23 stycznia 2015 r., IPPB4/415-817/14-4/MS oraz z dnia 1 lipca 2015 r., IPPB1/4511-616/15-2/KS.

Ponieważ jednak nabycie przez Wnioskodawczynię udziału w lokalu nastąpiło w 2011 r., a zawarcie Umowy Przyrzeczonej nastąpi po 31 grudnia 2016 r. - nie powstanie podatek do zapłaty z tytułu odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości z uwagi na upływ pięciu lat, liczonych od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie tego udziału. Tym samym Wnioskodawczyni nie będzie także zobowiązana do wykazania odpłatnego zbycia w zeznaniu podatkowym. Wnioskodawczyni zwraca także uwagę, że w Umowie Przyrzeczonej Nabywca złoży oświadczenie, że nie będzie on występował do Wnioskodawczyni z żądaniem zwrotu połowy już spłaconej części kredytu. W ocenie Wnioskodawczyni, takie zobowiązanie Nabywcy nie spowoduje powstania po stronie Wnioskodawczyni przychodu do opodatkowania. Dojdzie bowiem do zawarcia pactum de non petendo, będącego specyficzną umową zawieraną pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem, w której wierzyciel zobowiązuje się do niedochodzenia roszczenia wobec dłużnika przez czas oznaczony lub nawet trwale. Umowa taka nie powoduje jednak wygaśnięcia zobowiązania. Przedmiotowa umowa charakteryzuje się tym, że w przypadku, gdy dłużnik spełni świadczenie, nie może już żądać jego zwrotu jako świadczenia nienależnego. Z kolei, gdy wierzyciel - wbrew umownemu zobowiązaniu - wystąpi o zapłatę przeciwko dłużnikowi, naraża się jedynie na odpowiedzialność odszkodowawczą. Zarzut z umowy pactum de non petendo nie spowoduje oddalenia powództwa (tak: P. Drapała, Zwolnienie z długu, PS 2002, Nr 7-8). Zachodzi zatem istotna różnica pomiędzy pactum de non petendo a zwolnienie z długu - ta druga umowa wyłącza możliwość dochodzenia roszczenia, ponieważ zobowiązanie będące źródłem roszczenia wygasa z chwilą zawarcia przedmiotowej umowy.

Stanowisko Wnioskodawczyni potwierdza m.in. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 22 marca 2016 r., IBPB-2-2/4511-57/16/MZM.

Wnioskodawczyni pragnie także podkreślić, że przyczyną (causa) pactum de non petendo będzie causa obligandi vel acąurendi, a nie casusa donandi, a to dlatego, że Nabywca zobowiąże się nie dochodzić długu w zamian za konkretne świadczenie ze strony Wnioskodawczyni, tj. przeniesienie na Nabywcę udziału w nieruchomości.

Z tego względu, jeżeli pactum de non petendo miałoby być rozpatrywane z punktu widzenia powstania przychodu, to jedynie w tym sensie, że zobowiązanie Nabywcy do niedochodzenia zwrotu połowy spłaconej kwoty kredytu mogłoby co najwyżej zostać potraktowane również - obok przejęcia przez Nabywcę długu Wnioskodawczyni wobec banku - jako zapłata za przeniesienie udziału w lokalu. Niemniej z uwagi na upływ 5-letniego okresu liczonego od końca roku, w którym nastąpiło nabycie udziału, przychód po stronie Wnioskodawczyni i tak nie powstanie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawczyni.

Jednocześnie tutejszy organ informuje, że przywołane przez Wnioskodawczynię rozstrzygnięcia organów podatkowych dotyczą konkretnej spraw podatników osądzonych w określonym stanie faktycznym i w tych sprawach rozstrzygnięcie w nich zawarte jest wiążące.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu

na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Administracji Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09 - 402 Płock.