1462-IPPB2.4514.537.2016.2.MM - Skutki podatkowe zawarcia umowy cash poolingu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 3 listopada 2016 r. (data wpływu 21 listopada 2016 r.) uzupełnionym pismem z dnia 22 grudnia 2016 r. (data wpływu 29 grudnia 2016 r.) na wezwanie z dnia 12 grudnia nr 1462-IPPB2.4514.537.2016.1.MM o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 21 listopada 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie cash poolingu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

V. Sp. z o.o. (dalej: Spółka, Wnioskodawca) jest polską spółką z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka wchodzi w skład międzynarodowej grupy I. (dalej: Grupa).Wnioskodawca planuje przystąpienie do oferowanej dla Grupy przez bank (dalej: Bank) usługi tzw. cash poolingu, czyli kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową, która obecnie stosowana jest przez wiele innych podmiotów z Grupy. Spółka będzie przy tym pełnić rolę regularnego uczestnika systemu, w szczególności nie będzie tzw. Agentem rozliczeniowym, zwanym potocznie Pool Leader'em.

Cash pooling istniejący w Grupie jest formą zarządzania finansami w ramach usługi świadczonej przez Bank na rzecz uczestników. Struktura ta umożliwia scentralizowanie zarządzania finansami oraz optymalizację przepływów finansowych. Pozwala ponadto na obniżenie zadłużenia zewnętrznego podmiotów należących do struktury cash poolingu, jak również na zminimalizowanie kosztów oraz zmaksymalizowanie przychodów odsetkowych dzięki stosowaniu konsolidacji sald na jednym rachunku. Podstawę funkcjonowania cash poolingu stanowią rachunki bankowe, otwarte dla poszczególnych uczestników oraz konto rozliczeniowe prowadzone przez Pool Leader'a, którego rolę w grupie pełni spółka - F. S.A. z siedzibą w Luksemburgu.

System cash poolingu, do którego zamierza dołączyć Wnioskodawca jest prowadzony w tzw. formule zero balancing, co oznacza, iż na koniec każdego dnia salda na rachunkach poszczególnych uczestników są zerowane, poprzez dokonanie stosownych transferów pieniężnych pomiędzy rachunkami - jak opisano poniżej. W przypadku przystąpienia przez Wnioskodawcę do umowy, Bank każdego dnia roboczego będzie dokonywał transferów sald / środków pieniężnych pomiędzy rachunkami bankowymi Spółki (otwartymi w Polsce oraz Luksemburgu, dalej: Rachunki Spółki) oraz rachunkiem bankowym Pool Leadera (dalej: Rachunek Pool Leadera) w następujący sposób:

Kwestie wzajemnych rozliczeń pomiędzy Bankiem, Wnioskodawcą oraz pozostałymi uczestnikami systemu (w tym w zakresie kwestii poziomu opłat za ujemne / dodatnie salda) regulowane są umową cash poolingu. Umowa ta jest umową typu cash poolingu rzeczywistego co oznacza, iż przewiduje rzeczywiste transfery środków pieniężnych pomiędzy rachunkami bankowymi uczestników systemu a Rachunkiem Pool Leadera.

Należy zaznaczyć, iż transfery pieniężne, o których mowa powyżej są wykonywane przez Bank w ramach świadczonej usługi cash poolingu na podstawie odpowiednich zgód wyrażonych przez uczestników, bez konieczności udzielania takich zgód w odniesieniu do każdej transakcji z osobna oraz na podstawie udzielonych przez poszczególnych uczestników (w tym przyszłościowo Spółkę) pełnomocnictw na rzecz Banku.

Bank pobiera od uczestników wynagrodzenie za świadczenie na ich rzecz usług w ustalonej między stronami wysokości.

Ponieważ złożony wniosek zawierał braki formalne, tutejszy organ podatkowy pismem z dnia 12 grudnia 2016 r. Nr 1462-IPPB2.4514.537.2016.1.MM wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku poprzez wskazanie:

* czy czynności dokonywane w ramach usługi zarządzania płynnością finansową (cash poolingu) przybiorą postać którejkolwiek z czynności wymienionej w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (w tym pożyczek i depozytu nieprawidłowego)?

Braki uzupełniono w wyznaczonym terminie (data nadania 27 grudnia 2016 r.). W kwestii doprecyzowania wyjaśniono, że:

Wskazane we wniosku czynności dokonywane w ramach usługi zarządzania płynnością finansową (cash poolingu rzeczywistego) nie przybiorą w rozumieniu cywilnoprawnym postaci którejkolwiek z czynności wymienionej w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (w tym pożyczek i depozytu nieprawidłowego).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

1. Czy opisana w zdarzeniu przyszłym usługa cash poolingu świadczona przez Bank, której usługobiorcą będzie Wnioskodawca oraz przepływy pieniężne realizowane w ramach cash poolingu będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

2. Czy w świetle opisanego powyżej zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca z tytułu uczestnictwa w strukturze cash poolingu będzie podatnikiem VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT?

Niniejsza interpretacja dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych. W zakresie podatku od towarów i usług zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stanowisko Wnioskodawcy.

Zdaniem Wnioskodawcy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, usługa cash poolingu świadczona przez Bank, której usługobiorcą będzie Wnioskodawca oraz przepływy pieniężne realizowane w ramach niej nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ad.1

Zgodnie z przepisami art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej: Ustawa p.c.c.) do czynności podlegających p.c.c. należą m.in.:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Należy stwierdzić, że umowa cash poolingu pozostaje umową nienazwaną. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - w szczególności - w księdze trzeciej zobowiązania nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa cash poolingu jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki wymienionej w katalogu określonym w art. 1 ust. 1 pkt 1 Ustawy p.c.c. Jednakże nie jest taką umową, bowiem w myśl art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash poolingu, jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupie kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków podmiotów należących do danej grupy nadwyżkami innych podmiotów należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków.

W przypadku cash poolingu mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika zostaną wykorzystane. Tak samo uczestnik, który posiada niedobory nie wie, środkami którego podmiotu zostaną one zniwelowane. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy na którym gromadzone są wolne środki.

Przedstawiona we wniosku konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników niewątpliwie zawiera w sobie pewne elementy kredytowania jednych podmiotów przez drugie. Nie sposób jednak uznać, że wyczerpuje ona wszystkie elementy przedmiotowo istotne dla umowy pożyczki. Czynności tego typu nie można zatem uznać za umowę pożyczki.

Podsumowując, skoro zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających p.c.c., a czynności tego typu nie można zakwalifikować, np. jako umowy pożyczki czy też innej czynności z tego katalogu, tym samym czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu dotyczące zarządzania płynnością finansową nie podlegają p.c.c. Zatem umowa cash poolingu, jako kompleksowa usługa zarządzania płynnością, do której przystąpi. Wnioskodawca oraz świadczone w jej ramach czynności nie będą podlegać p.c.c. Takie stanowisko jest generalnie spójnie prezentowane przez organy podatkowe. Jako przykład należy wymienić:

* interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 23 lutego 2016 r. (sygn. IPPB2/4514-536/15-4/MM);

* interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 11 marca 2016 r. (sygn. IPPB2/4514-12/16-3/KW1);

* interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 14 kwietnia 2016 r. (sygn. IPPB2/4514-82/16-2/LS);

* interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 17 czerwca 2016 r. (sygn. IPPB2/4514-293/16-2/JG1);

* interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 17 czerwca 2016 r. (sygn. IPPB2/4514-293/16-2/JG1);

* interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 30 czerwca 2016 r. (sygn. IBPB-2-1/4514-260/16/BJ);

* interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 10 czerwca 2016 r. (sygn. IBPB-2-1/4514-277/16/BJ);

* interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 3 czerwca 2016 r. (sygn. IBPB-2-1/4514-186/16/BJ).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 223 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b i lit. j ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku oraz umowy depozytu nieprawidłowego.

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380 z późn. zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Depozyt nieprawidłowy został natomiast uregulowany w art. 845 Kodeksu cywilnego. Uznaje się również, że depozyt nieprawidłowy (przechowanie nieprawidłowe) jest umową szczególnego rodzaju, zawierającą elementy przechowania i pożyczki. Przedmiotem depozytu nieprawidłowego mogą być wyłącznie pieniądze lub rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Osoba biorąca pieniądze (rzecz) do depozytu nieprawidłowego, analogicznie do umowy pożyczki, ma obowiązek zwrócić tę sama ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, że umowa cash pooling pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy. Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash pooling, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. "Cash pooling" polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku "Cash poolingu" mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Uczestnik "cash poolingu" posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników "cash poolingu".

Należy stwierdzić, że zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową "cash pooling" nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy pożyczki. Tym samym wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Reasumując należy stwierdzić, że umowa cash poolingu jako nie wymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wobec tego przystąpienie w ramach umowy cash poolingu jak i czynności realizowane w jego ramach nie podlegają opodatkowaniu.

Końcowo, odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych wskazać należy, że rozstrzygnięcia w nich zawarte nie są wiążące dla tutejszego Organu. Interpretacje organów podatkowych dotyczą tylko konkretnych, indywidualnych spraw podatników, osadzonych w określonym stanie faktycznym lub zdarzeniu przyszłym i tylko w tych sprawach rozstrzygnięcia w każdej z nich zawarte są wiążące. Nie wywołują one zatem żadnych skutków prawnych w odniesieniu do innych podatników.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.