1462-IPPB2.4514.474.2016.1.JG1

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 4 października 2016 r. (data wpływu 6 października 2016 r.) uzupełnionym pismem z dnia 28 listopada 2016 r. (data nadania 28 listopada 2016 r., data wpływu 30 listopada 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia Umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 6 października 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych zawarcia Umowy cash poolingu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (dalej jako: "Wnioskodawca" lub "Spółka") będąca irlandzkim rezydentem dla celów podatkowych, należy do X Group (dalej jako: "Grupa X"). Grupa X, notowana na giełdzie FTSE w Londynie, zajmuje się produkcją żywności, pasz oraz półproduktów dla przemysłu spożywczego, tekstylnego i papierniczego. Spółka operuje w sektorze żywnościowym.

W ramach prowadzonej działalności, Grupa X korzysta z rozwiązań zarządzania płynnością finansową, tzw. cash pooling. Cash pooling jest rozwiązaniem pozwalającym podmiotom z jednej grupy kapitałowej na optymalizacje zarządzania środkami finansowymi, przy jednoczesnym zredukowaniu potrzeby pozyskiwania zewnętrznego finansowania. Obecnie Grupa X (w tym Wnioskodawca) planuje przystąpić do cash poolingu rzeczywistego.

W ramach planowanego cash poolingu, każdego dnia dochodzić będzie do konsolidacji sald rachunków bankowych, tak aby salda rachunków bankowych były równe zeru na koniec każdego dnia.

Struktura cash poolingu będzie prowadzona przez bank (dalej jako: "Bank Główny"), nie będący podmiotem powiązanym zgodnie z definicją podmiotu powiązanego zawartą w art. 11 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851). Bank Główny będzie dostarczać struktury IT niezbędne do funkcjonowania systemu cash pooling. Podstawą funkcjonowania cash poolingu będą rachunki bankowe prowadzone przez Bank Główny dla spółek z Grupy X.

Spółka, będzie w ramach cash poolingu pełnić funkcje koordynatora, tzw. pool leadera (dalej jako: "pool leader"). Dla pool leadera Bank Główny prowadzić będzie rachunek bankowy (dalej jako: "Rachunek Główny"). Pool leader nie będzie posiadał w Polsce ani zakładu, ani stałej placówki.

Oprócz Wnioskodawcy w cash poolingu będą uczestniczyć inne spółki z Grupy X, posiadające rezydencje podatkową w państwach Unii Europejskiej - w tym dwie spółki będące polskimi rezydentami podatkowymi (dalej jako: "Uczestnicy").

Salda rachunków Uczestników (zarówno dodatnie jak i ujemne) będą codziennie konsolidowane poprzez fizyczny transfer środków pieniężnych na Rachunek Główny. W przypadku, gdy saldo na rachunku Uczestnika będzie dodatnie, Bank Główny dokona transferu środków pieniężnych z rachunku Uczestnika na Rachunek Główny. W przypadku, gdy saldo na rachunku Uczestnika będzie ujemne, Bank Główny dokona transferu środków pieniężnych z Rachunku Głównego na rachunek Uczestnika. W wyniku powyższych transferów salda rachunków Uczestników będą równe zeru na koniec każdego dnia.

W wyniku powyższych transferów pomiędzy Uczestnikami i Spółką powstawać będą zobowiązania, od których będą naliczane odsetki. Wszystkie odsetki będą naliczane na zasadach rynkowych. Z tytułu udostępnienia struktury cash poolingu Bank Główny będzie otrzymywać wynagrodzenie od Uczestników oraz Wnioskodawcy. Oprócz odsetek, Spółka nie będzie otrzymywać żadnego wynagrodzenia z tytułu pełnionej przez nią funkcji.

Pismem z dnia 28 listopada 2016 r. (data wpływu 30 listopada 2016 r.) Wnioskodawca uzupełnił opis przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego o następującą informację: "Spółka podkreśla, że transfery środków pieniężnych dokonywane w ramach opisanej struktury cash-poolingu nie spełniają przesłanek do uznania ich za jakiekolwiek czynności wymienione w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 223 z późn. zm.)".

Wnioskodawca przedłożył również dodatkowe dokumenty potwierdzające umocowanie osób działających w imieniu Spółki do udzielenia pełnomocnictwa (uwierzytelniony notarialnie oraz opatrzony klauzulą apostille wydruk informacji o Spółce irlandzkiego rejestru przedsiębiorców wraz z jego tłumaczeniem przysięgłym).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy zgodnie z treścią opisanego powyżej zdarzenia przyszłego, w świetle art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.c.c. fizyczne transfery środków pieniężnych dokonywane w ramach cash poolingu podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.c.c. fizyczne transfery środków pieniężnych dokonywane w ramach cash poolingu nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

UZASADNIENIE stanowiska Wnioskodawcy

Zdaniem Wnioskodawcy, przedmiotowe transfery środków pieniężnych dokonywane w ramach cash poolingu nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jako że nie mieszczą się one w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem, zdefiniowanym w art. 1 ustawy o p.c.c.

Spółka wskazuje, że art. 1 ustawy o p.c.c. zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Oznacza to, że jakakolwiek inna czynność prawna niewymieniona w tym wyliczeniu pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.c.c., podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie następujące czynności cywilnoprawne:

Umowy, których przedmiotem jest zarządzanie płynnością finansową (tj. umowy typu cash-pooling), nie zostały wymienione w powyższym katalogu.

Równocześnie, ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji podleganiu opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

W opinii Wnioskodawcy, operacje wykonywane przez Bank Główny - transfery środków pieniężnych - w ramach świadczenia usługi cash pooling nie stanowią czynności, wymienionych w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że czynności wykonywane w ramach cash poolingu nie spełniają w szczególności definicji pożyczki, uregulowanej w art. 720 ustawy z dnia z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380, z późn. zm., dalej: "Kodeks cywilny").

W myśl art. 720 Kodeksu cywilnego, dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestników tego systemu, nie wyczerpuje istotnych znamion pożyczki. W przedmiotowej strukturze cash poolingu, niektórzy Uczestnicy mogą posiadać chwilowo wolne środki finansowe, podczas gdy inni Uczestnicy mogą posiadać niedobór tych środków. Z tytułu uczestnictwa w powyższych transakcjach dla wszystkich Uczestników powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

W związku z powyższym, w opinii Spółki, brak jest podstaw do zakwalifikowania transakcji typu cash pooling jako umów pożyczek, a tym samym brak jest podstaw do objęcia takich transakcji obowiązkiem podatkowym wynikającym z przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Spółka zwraca uwagę, że brak konieczności opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowy nienazwanej typu cash pooling, z powodu jej pominięcia przez ustawodawcę w katalogu czynności opodatkowanych tym podatkiem, potwierdzają organy podatkowe. Przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia 14 grudnia 2009 r. (sygn. ILPB2/436-184/09-3/MK), Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, odnosząc się do umowy typu cash pooling, wskazał:

"Reasumując, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy opisanej we wniosku dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową "cash pooling" nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy pożyczki lub depozytu nieprawidłowego wymienionych w tym katalogu. Tym samym z tytułu zawarcia umowy cash poolingu Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych."

Podobnie wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 3 stycznia 2013 r. (sygn. IPTPB2/436-162/12-2/k.k.):

"Należy stwierdzić, iż zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową cash pooling nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy sprzedaży lub depozytu nieprawidłowego. Tym samym, wszelkie czynności dokonywane w ramach umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych."

Wnioskodawca wskazuje, że powyższy pogląd został potwierdzony również w:

* interpretacjach indywidualnych z dnia 13 czerwca 2016 r. (nr IBPB-2-1/4514 -188/16/HK), z dnia 10 czerwca 2016 r. (nr 1BPB-2-1/4514-219/16/BJ), z dnia 3 czerwca 2016 r. (nr BPB-2-1/4514-191/16/DP), z dnia 1 czerwca 2016 r. (nr IBPB-2 -1/4514-212/16/DP) oraz z dnia 25 maja 2016 r. (nr IBPB-2-1/4514-181/16/AD) wydanych przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach,

* interpretacjach indywidualnych z dnia 9 maja 2016 r. (nr IPPB2/4514-221/16-2/JG1) oraz z dnia 14 kwietnia 2016 r. (nr IPPB2/4514-82/16-2/LS) wydanych przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie,

* interpretacji indywidualnej z dnia 7 kwietnia 2016 r. (nr IBPB-2-1/4514-37/16/DP) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach,

* interpretacji indywidualnej z dnia 6 kwietnia 2016 r. (nr IPPB2/4514-23/16-4/KW1) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie,

* interpretacjach indywidualnych z dnia 5 kwietnia 2016 r. (nr IBPB-2-1/4514 -31/16/DP) oraz z dnia 30 marca 2016 r. (nr IBPB-2-1/4514-62/16/HK) wydanych przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach

* interpretacji indywidualnej z dnia 25 marca 2016 r. (nr IPPB2/4514-41/16-2/LS) wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, czynności dokonywane w ramach cash poolingu nie zostały enumeratywnie wymienione w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Nie można też tego typu czynności zakwalifikować jako umowy pożyczki, wymienionej w tym katalogu. Tym samym, czynności dokonywane w ramach cash poolingu opisanego w zdarzeniu przyszłym nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 223 z późn. zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, w których to umowach, w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380 z późn. zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zgodnie z art. 4 pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych ciąży, przy umowie pożyczki - na biorącym pożyczkę.

Należy podkreślić, że umowa cash poolingu pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy. Przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy cash pooling, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. "Cash pooling" polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku "Cash poolingu" mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu. Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Uczestnik "cash poolingu" posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej podmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników "cash poolingu". Należy stwierdzić, że zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową "cash pooling" nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Przyjmując za Wnioskodawcą, że transfery środków pieniężnych dokonywane w ramach opisanej struktury cash poolingu nie przybiorą formy którejkolwiek czynności wymienionej w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, należy stwierdzić, że czynności wykonywane w ramach cash poolingu nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Odnosząc się do argumentacji Wnioskodawcy opartej na wskazanych interpretacjach indywidualnych w uzasadnieniu własnego stanowiska, należy stwierdzić, że interpretacje te co do zasady wiążą w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Tym samym nie stanowią podstawy prawnej przy wydawaniu interpretacji.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.