1401/VO/4407/14-98/05/PP - Możliwość udzielenia pełnomocnictwa do podpisywania deklaracji podatkowych

Pytanie podatnika dot. możliwości udzielenia pełnomocnictwa do podpisywania deklaracji podatkowych.

Decyzja

Na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 w zw. z art. 233 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.) po rozpatrzeniu zażalenia Strony z dnia 25.07.2005 r. na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa - Mokotów z dnia 14.07.2005 r., nr 1433/NG/GV/443-172/2005/RW uznającego za nieprawidłowe stanowisko Strony przedstawione we wniosku z dnia 02.07.2005 r., Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

postanawia

odmówić zmiany skarżonego postanowienia.

Uzasadnienie

Wnioskiem z dnia 02.07.2005 r. Strona zwróciła się do Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa - Mokotów o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego Z uzasadnienia wniosku wynika, że podatnik prowadzi kilka różnych działalności gospodarczych, rozliczając się z urzędem skarbowym za pośrednictwem deklaracji podatkowych dla podatku od towarów i usług. Z uwagi na rozmiar prowadzonej działalności za prowadzenie księgowości jest odpowiedzialna osoba posiadająca notarialne pełnomocnictwo do reprezentowania w sprawach podatkowych, pełnomocnictwa zostały złożone do Urzędu Skarbowego. W ocenie wnioskodawcy analiza przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa nie udziela jednoznacznej odpowiedzi na pytanie czy podatnik powinien osobiście podpisywać deklaracje podatkowe. Wskazówki wynikają z art. 26 statuującego odpowiedzialność podatnika oraz art. 31 ustawy nakazującego osobom prawnym i jednostkom organizacyjnym wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot. W ocenie podatnika rozważenia wymaga kwestia czy analogicznie osoba fizyczna może udzielić pełnomocnictwa do podpisywania deklaracji podatkowych. Według wnioskodawcy przepisy ustawy - Ordynacja podatkowa w powiązaniu z przepisami Kodeksu cywilnego oraz Kodeksu postępowania administracyjnego pozwalają na dokonanie czynności prawnej za pośrednictwem pełnomocnika. Zdaniem podatnika brak zastrzeżenia ustawowego, iż to Podatnik musi osobiście podpisać deklarację w przypadku gdy nie stoi temu na przeszkodzie właściwość czynności prawnej potwierdza stanowisko o braku konieczności osobistego podpisywania deklaracji przez pełnomocnika. Ponadto za stanowiskiem o możliwości podpisywania deklaracji przez pełnomocnika przemawia to, że w określonych dniach podatnik musi przebywać w siedzibie firmy (miejscu prowadzenia ksiąg rachunkowych). Taka sytuacja stanowiłaby niedopuszczalne ograniczenie wolności osobistych zagwarantowanych Konstytucją RP przede wszystkim swobody do przemieszczania się oraz wpływałaby na możliwość organizowania spotkań biznesowych czy też wypoczynku. Przyjęcie takiego stanowiska mogłoby powodować podpisywanie deklaracji podatkowych in blanco, co byłoby niedopuszczalne. W związku z tym podatnik stanął na stanowisku, że możliwe jest sporządzanie i podpisywanie deklaracji podatkowych przez osobę upoważnioną.

Naczelnik Urzędu Skarbowego po rozpatrzeniu argumentów podniesionych przez Podatnika w przedstawionym stanie faktycznym postanowieniem z dnia 14.07.2005 r., nr 1433/NG/GV/443-172/2005/RW uznał za nieprawidłowe stanowisko prezentowane przez wnioskodawcę. Organ podatkowy powołał przepis art. 137 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna mająca zdolność do czynności prawnych. Organ podatkowy uznał, że nie ma w szeroko rozumianym materialnym prawie podatkowym regulacji, która upoważniałaby pełnomocnika do takiego działania. Przeniesienie publicznoprawnego obowiązku bez szczególnej normy zezwalającej w tym zakresie nie może być zastąpione zobowiązaniem prywatnoprawnym. Charakter oświadczenia składanego przez podatnika w deklaracji podatkowej ma charakter oświadczenia wiedzy a nie woli, Naczelnik Urzędu Skarbowego zauważył przy tym, że podobne stanowisko zostało zajęte przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13.02.1998 r., Sygn. akt SA/Gd 1071/96. Organ podatkowy powołał także wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, Sygn akt VI SA/Wa 1245/04, dotyczącego możliwości podpisywania deklaracji podatkowych przez doradców podatkowych.

Od rozstrzygnięcia organu pierwszej instancji Strona - reprezentowana przez radcę prawnego - wniosła zażalenie. W ocenie Skarżącego w prawie podatkowym brak jest przepisu, który nakładałby na Podatnika obowiązek osobistego podpisania zeznania podatkowego. Strona powołała przepis art. 26a § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1996 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 z późn. zm.), zgodnie z którym deklaracja lub zeznanie podatkowe złożone przez podatnika stanowi również podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego przepis ten stanowi zatem o zeznaniu osobiście podpisanym przez podatnika. Ponadto pogląd, iż charakter oświadczenia składanego przez podatnika ma charakter oświadczenia woli a nie wiedzy - w ocenie pełnomocnika - nie jest trafny z następujących powodów:

- nie można składać oświadczenia woli nie dysponując odpowiednią wiedzą,

- wyroki sądów wiążą jedynie organy podatkowe w konkretnej sprawie,

- wyrok NSA w Gdańsku został wydany przed nowelizacją ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji wprowadzającą wymieniony przepis,

- pełnomocnictwo stanowi o przyjęciu przez pełnomocnika odpowiedzialności za czynności dokonane przez pełnomocnika w imieniu podatnika w zakresie udzielonego pełnomocnictwa,

- swoboda osoby fizycznej co do wyboru zakresu i charakteru pełnomocnictwa należy do podstawowych praw obywatela, orzeczenie administracyjne, które ingeruje w tę sferę narusza Konstytucję RP i Konwencję o Ochronie Praw Człowieka.

W związku z tym - w ocenie Skarżącego - interpretacja powinna zostać zmieniona.

Dyrektor Izby Skarbowej, po analizie stanu faktycznego przedstawionego przez Stronę oraz przepisów prawa podatkowego mających zastosowanie w niniejszej sprawie, argumentów podnoszonych przez Stronę zważył co następuje.

Przede wszystkim należy zauważyć, iż w przedmiotowej sprawie nie znajdzie zastosowania przepis art. 137 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Przepis ten ma zastosowanie jedynie do postępowania podatkowego oraz - w związku z treścią art. 280 Ordynacji podatkowej - odpowiednie zastosowanie do czynności sprawdzających. Nie może zatem ten przepis stanowić podstawy do udzielenia pełnomocnictwa do podpisywania deklaracji, złożenie zeznania podatkowego nie wszczyna bowiem ani postępowania podatkowego ani też czynności sprawdzających.

Ogólne przepisy prawa cywilnego dotyczące pełnomocnictwa nie mają w tym przypadku również zastosowania. Zgodzić należy się również z twierdzeniem że oświadczenie składane przez podatnika w zeznaniu podatkowym to oświadczenie wiedzy a nie woli, co wyklucza złożenie tego oświadczenia przez pełnomocnika. Taki pogląd został zawarty w powołanym przez organ podatkowy orzeczeniu NSA z dnia 13.02.1998 r., Sygn. akt I SA/Gd 1071/96 stanowisko to zostało podzielone w wyroku z dnia 03.11.2005 r. WSA I SA/Gd 489/04 LEX, nr 163991 oraz w wyroku z dnia 18.04.2005 r., Sygn. akt VI SA/Wa 1245/04. Aktualnie obowiązujące przepisy nie pozwalają na zwolnienie podatnika z podpisywania deklaracji podatkowej, zwrócić należy uwagę, że wyrok z dnia 18.04.2005 r. dotyczył podpisywania deklaracji przez doradcę podatkowego w zastępstwie podatnika, Sąd uznał, że przepisy dotyczące doradztwa podatkowego również nie uprawniają do podpisywania deklaracji podatkowych. Pomimo tego, że pytanie Podatnika nie dotyczy tego problemu to jednak należy podkreślić, że w powołanym wyroku WSA stwierdził, iż nawet posiadanie uprawnień do wykonywanie czynności doradztwa podatkowego nie stanowi wystarczającej podstawy do podpisywania deklaracji. Dyrektor Izby Skarbowej podziela pogląd, że w obecnym stanie prawnym nie jest możliwe zwolnienie podatnika z podpisywania deklaracji.

Odnośnie braku związania organów podatkowych wyrokami sądów administracyjnych zapadłych w innych sprawach należy zauważyć, iż oczywiście takie wyroki nie stanowią powszechnie obowiązujących źródeł prawa i powstają w wyniku stosowania prawa to jednak oddziaływają - podobnie jak doktryna prawa podatkowego - swoim autorytetem na podejmowane rozstrzygnięcia przez organy podatkowe. W tym miejscu warto zacytować pogląd wyrażony w literaturze, zgodnie z którym "Rola orzecznictwa podatkowego dla praktyki stosowania prawa jest znaczna. Wiele orzeczeń sądowych wpływa de facto na inne orzeczenia". Ponadto w procesie tworzenia prawa organy ustawodawcze powinny uwzględniać dorobek orzecznictwa, gdyż "Prymat ustawy w procesie stosowania prawa podatkowego nie wyklucza (...) wpływu orzecznictwa na źródła tego prawa" (R. Mastalski "Prawo podatkowe" Warszawa 2006 str. 98-99).

Ustosunkowując się do zarzutu dotyczącego stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji należy podkreślić, iż ten argument nie może przesądzać o konieczności podpisania deklaracji przez podatnika. Należy zauważyć, że w cytowanym orzeczeniu z dnia 18.04.2005 r. WSA uznał, że pojęcie podpisania zeznania podatkowego mieści się w pojęciu złożenia zeznania podatkowego na przykład na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm). Analogiczne wnioski dotyczą powołanego przez pełnomocnika przepisu ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, przyjęcie odmiennego stanowiska tj. rozdzielenie czynności złożenia i podpisania, doprowadzają do stwierdzenia, że podstawą do prowadzenia egzekucji wystarczającym jest złożona a przy tym nie podpisana deklaracja. Argumenty dotyczące ograniczenia swobody wolności osobistej podatnika wydają się nie być uzasadnione podkreślić jednak należy, iż w procesie stosowania prawa podatkowego organy podatkowe nie mają uprawnień do oceny zgodności danych regulacji ustawowych z Konstytucją RP. Jak wyżej zaznaczono obowiązujący stan prawny nie pozwala na przyjęcie stanowiska wyrażonego przez Podatnika w złożonym wniosku.

W związku z powyższym Dyrektor Izby Skarbowej postanowił jak na wstępie.