1401/BF-II/415-46/07/JO - Odszkodowanie otrzymane na podstawie ugody sądowej z tytułu zrzeczenia się roszczeń o ustanowienie prawa użytkowania wieczystego nieruchomości - zwolnienie od podatku.

Na podstawie art. 14b § 5 w związku z art. 233 § 1 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) po rozpatrzeniu zażalenia z 20 kwietnia 2007 r. (data wpływu do Urzędu Skarbowego 24 kwietnia 2007 r.) na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa Bielany z dnia 13 kwietnia 2007 r. Nr 1432/IPdg2/415/429/45/07 Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

- zmienić postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa Bielany z dnia 13 kwietnia 2007 r. Nr 1432/IPdg2/415/429/45/07 w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego w Pani indywidualnej sprawie.

Jak wynika z akt sprawy, należy Pani do grupy spadkobierców byłych właścicieli nieruchomości położonej w Warszawie pochodzącej z dawnej księgi wieczystej pod nazwą "Nieruchomości Warszawskie", stanowiącej działki nr 37 i nr 1. Spadkobiercom byłych właścicieli nieruchomości przysługiwało na podstawie art. 7 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279 z późn. zm.) - roszczenie o ustanowienie na ich rzecz prawa użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości.

W przeszłości organy administracyjne odmawiały ustanowienia tego prawa, jednakże spadkobiercy byłych właścicieli wystąpili z wnioskami o stwierdzenie nieważności niekorzystnych dla nich decyzji odmawiających przyznania im prawa użytkowania wieczystego nieruchomości. Opisane powyżej nieruchomości wchodzą obecnie w skład nieruchomości stanowiącej działkę ewidencyjną nr 17 z obrębu 6-07-07 o powierzchni 16.311 m² uregulowanej w księdze wieczystej KW prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa Wydział X Ksiąg Wieczystych.

Na podstawie decyzji administracyjnej z dnia 10 marca 1997 r. nr 155/97 Wojewody Warszawskiego użytkownikiem wieczystym nieruchomości stały się Zakłady Mechaniczne z siedzibą w Warszawie. Przedmiotowa decyzja została wydana na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z 29 września 1990 r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. Nr 79, poz. 464 z późn. zm.).

Ponieważ decyzja ta została wydana zdaniem spadkobierców byłych właścicieli nieruchomości z naruszeniem praw osób trzecich, wystąpili oni wraz z Panią do Sądu o odszkodowanie od obecnego użytkownika wieczystego nieruchomości. Ugodą z dnia 19 grudnia 2006 r. zawartą przed Sądem Rejonowym dla Warszawy-Woli Wydziałem I Cywilnym (sygn. akt I Co 2791/06) strony ustaliły wysokości odszkodowania z powyższego tytułu, w zamian za co spadkobiercy byłych właścicieli zrzekli się roszczeń umożliwiających dochodzenie przysługujących im praw. W wyniku zawarcia ugody otrzymała Pani wraz z grupą innych osób stosowne odszkodowanie.

Pismem z dnia 8 stycznia 2007 r. (data wpływu do Urzędu Skarbowego 16 stycznia 2007 r.) zwróciła się Pani w trybie art. 14a Ordynacji podatkowej do Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa Bielany w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego w Pani indywidualnej sprawie. W powyższym wniosku przedstawiła Pani swoje stanowisko w przedmiotowej sprawie, zgodnie z którym otrzymane na podstawie ugody sądowej z dnia 19 grudnia 2006 r. odszkodowanie stanowi odszkodowanie, o którym mowa w art. 21 ust. 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Po rozpatrzeniu Pani wniosku oraz analizie dołączonych do akt sprawy dokumentów Naczelnik Urzędu Skarbowego Warszawa Bielany postanowieniem z dnia 13 kwietnia 2007 r. Nr 1432/IPdg2/415/429/45/07 uznał Pani stanowisko za nieprawidłowe. Organ podatkowy I instancji zajął stanowisko, zgodnie z którym otrzymane przez Panią odszkodowanie mieści się w kategorii odszkodowania za uszczerbek majątkowy (lucrum cessans) czyli utraty korzyści jakiej poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie uwzględniono.

Na ww. postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa Bielany złożyła Pani zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie po analizie sprawy w postępowaniu odwoławczym nie podzielił stanowiska Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa Bielany przedstawionego w postanowieniu z dnia 13 kwietnia 2007 r. Nr 1432/IPdg2/415/429/45/07 i zajmuje w przedmiotowej sprawie następujące stanowisko.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) wolne od podatku dochodowego są: otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

oraz stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b) ustawy - inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

Ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy została więc wyłączona (poza odszkodowaniami otrzymanymi w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą) kategoria odszkodowań dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Stosownie do art. 361 § 1 kodeksu cywilnego, zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 § 2 k.c.). Szkodą jest więc uszczerbek majątkowy powstały wskutek pewnego zdarzenia - z wyłączeniem przypadków, gdy zmniejszenie się majątku następuje wskutek woli właściciela tego majątku (darowizna, zbycie rzeczy). Uszczerbek w majątku może polegać na:

Zasadą jest, że w razie niewykonania ważnego zobowiązania z przyczyny, za którą dłużnik odpowiada, odszkodowanie ma przywrócić sytuację majątkową wierzyciela do takiej, w jakiej znajdowałby się gdyby mu szkody nie wyrządzono, tj. gdyby zobowiązanie wykonano a zatem obejmuje wszystko to, co wierzyciel uzyskałby wskutek wykonania zobowiązania. (tzw. pozytywny interes wierzyciela).

Treść cyt. wyżej przepisu art. 361 § 2 k.c. oznacza, że naprawienie szkody mieszczącej się w ramach normalnego związku przyczynowego obejmuje zarówno straty, które poszkodowany poniósł (damnum emergens) jak i korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (lucrum cessans), tj. że odszkodowanie ma być pełne czyli naprawiona powinna zostać cała szkoda.

Biorąc pod uwagę w szczególności normę przepisu art. 233 i nast. kodeksu cywilnego, (zgodnie z którą w granicach, określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków w użytkowanie wieczyste, użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób; w tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać) - brak jest zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie podstaw do przyjęcia, że otrzymane przez Panią odszkodowanie na mocy ugody sądowej dotyczy jedynie korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b) lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. A zatem w przedmiotowej sprawie nie zachodzi przesłanka przewidziana w art. 21 ust. 1 pkt 3b) lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyłączająca ze zwolnienia od opodatkowania uzyskanego przez Panią odszkodowania na mocy ugody sądowej.

W tym stanie faktycznym i prawnym Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie postanowił zmienić postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego Warszawa Bielany z dnia 13 kwietnia 2007 r. Nr 1432/IPdg2/415/429/45/07 i uznać stanowisko Pani wyrażone we wniosku o interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie za prawidłowe.

Funkcja społeczno-gospodarcza odszkodowania polega przy tym na wyrównaniu a nie na polepszeniu pozycji majątkowej poszkodowanego. Stratą (damnum emergens) jest zmniejszenie się aktywów lub zwiększenie pasywów majątku, utraconym zaś zyskiem (lucrum cessans) - udaremnienie zwiększenia się majątku. Prawidłowe wydaje się w świetle powyższego rozumowanie, że uzyskane przez Panią odszkodowanie stanowi substrat prawa do ustanowienia użytkowania wieczystego nieruchomości, którego zrzekła się Pani zawierając ugodę. Można zatem przyjąć, że odszkodowanie obejmuje stratę (damnum emergens), którą poniósł Pani poprzednik prawny na skutek przejęcia nieruchomości przez Skarb Państwa.