12623/2017 - Uregulowanie przepisów związanych z organizacją zgrupowań sportowych dzieci i młodzieży

Wypoczynek dzieci i młodzieży organizowany jest na zasadach określonych w przepisach ustawy o systemie oświaty 1 oraz w przepisach rozporządzenia w sprawie wypoczynku dzieci i młodzieży 2 ^. Został w nich określony zestaw cech, których spełnienie wyznacza granice definicji wypoczynku dzieci i młodzieży. Zatem wypoczynek to:

* beneficjenci: dzieci i młodzież,

* cele: rekreacyjne lub regeneracja sił fizycznych i psychicznych,

* elementy: szkolenie lub pogłębianie wiedzy, rozwijanie zainteresowań, uzdolnień lub kompetencji społecznych;

* czas: trwający nieprzerwanie co najmniej 2 dni,

* termin: ferie letnie i zimowe oraz wiosenna i zimowa przerwa świąteczna,

* miejsce: kraj lub zagranica,

* przykładowe formy: kolonie, półkolonie, zimowisko, obóz i biwak.

Celem zmiany przepisów w 2015 i 2016 r. było przede wszystkim zwiększenie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży podczas wypoczynku przez wzmocnienie nadzoru nad nim, określenie warunków sanitarnych i przeciwpożarowych, zapewnienie właściwej i wykwalifikowanej opieki uczestnikom wypoczynku oraz szerszego dostępu rodziców dzieci do informacji o organizatorze. Należy zwrócić uwagę na fakt, że organizatorem wypoczynku obok szkół i placówek mogły być również osoby fizyczne i prawne. Zatem określenie definicji wypoczynku było konieczne z uwagi na wprowadzenie do przepisów sankcji karnych dla tych organizatorów, którzy dotychczas omijali obowiązek informowania kuratora oświaty o organizacji wypoczynku.

Główną regułą, która obowiązuje podmioty organizujące wypoczynek według powyższych przepisów, jest podleganie obowiązkowi jego zgłoszenia do właściwego kuratora oświaty przez zmodyfikowaną bazę wypoczynku (www.wypoczynek.men.gov.pl).

Wyjątek stanowią wyjazdy rodzinne ze znajomymi oraz obozy szkoleniowe realizowane w ramach programów szkolenia sportowego w oddziałach sportowych, szkołach sportowych oraz szkołach mistrzostwa sportowego 3 ^. Zadaniem tych szkół jest stworzenie uczniom optymalnych warunków umożliwiających godzenie zajęć sportowych z zajęciami edukacyjnymi. Jednym z rozwiązań jest możliwość organizowania ferii letnich i zimowych w ciągu całego roku szkolnego z dostosowaniem ich terminów do terminów zawodów sportowych, przy zachowaniu liczby dni wolnych od zajęć dydaktyczno-wychowawczych określonych w przepisach w sprawie organizacji roku szkolnego.

Program powyższego szkolenia sportowego, w tym obozy szkoleniowe, które w opisanym przypadku nie są wypoczynkiem, szkoła może realizować na podstawie zawartej umowy we współpracy z polskimi związkami sportowymi, klubami sportowymi, stowarzyszeniami prowadzącymi działalność statutową w zakresie kultury fizycznej lub uczelniami prowadzącymi studia wyższe na kierunku związanym z dziedziną nauk o kulturze fizycznej.

Natomiast kluby sportowe (osoby prawne) jeżeli organizują obozy sportowe, które spełniają definicję wypoczynku, podlegają przepisom ustawy o systemie oświaty w zakresie organizacji wypoczynku i powinny być zgłaszane do bazy wypoczynku.

W trakcie nawiązanej współpracy z Ministerstwem Sportu i Turystyki (MSiT) nad wypracowaniem wspólnej wykładni na powyższy temat określono grupę, która ze względu na przewagę działalności szkoleniowo-sportowej mogłaby ewentualnie zostać wyłączona z przepisów dotyczących wypoczynku. Rozmowy w 2017 r. dotyczyły obozów szkoleniowo-sportowych prowadzonych przez związki sportowe lub na zlecenie MSiT i organizowanych dla zawodników - członków kadr wojewódzkich i kadr narodowych w kategoriach wiekowych młodzika, juniora młodszego i juniora (tzw. zgrupowania).

Obecnie omawiane są kwestie właściwego zabezpieczenia i odpowiedzialności podmiotów, które w przypadku wyłączenia spod nadzoru kuratora oświaty, w opinii Ministra Edukacji Narodowej powinny podlegać standardom opieki i zachowania bezpieczeństwa porównywalnym z regulacjami dotyczącymi dzieci i młodzieży w czasie wypoczynku. Należy wskazać na fakt, że po 23 sierpnia 2013 r. (tzw. ustawa deregulacyjna) osoby mogą uzyskiwać tytuł trenera i instruktora sportu na innych zasadach niż wcześniej. Obniżono wymóg wykształcenia z wyższego na średni, a stopnie zawodowe zamieniono na warunek posiadania wiedzy, doświadczenia i umiejętności niezbędnych do wykonywania zadań trenera lub instruktora sportu.

W opinii Ministra Edukacji Narodowej dzieci i młodzież uczestnicząca w czasie wolnym od zajęć szkolnych w zgrupowaniach sportowych nie powinna być pozbawiona także nadzoru nad zdrowym żywieniem, opieką medyczną, profilaktyką zachowań ryzykownych, czy ciekawym programem poza godzinami szkolenia. Natomiast kadra trenerska poza umiejętnościami specjalistycznymi, które ukierunkowane są na konkretną kategorię sportową, powinna posiadać także kompetencje pedagogiczne, psychologiczne czy wychowawcze.

Obecnie trwają w Ministerstwie Edukacji Narodowej prace nad ostatecznym stanowiskiem, które po akceptacji kierownictwa Ministerstwa Edukacji Narodowej zostanie przedstawione do akceptacji Ministerstwa Sportu i Turystyki, a następnie zamieszczone na stronach obu Ministerstw, celem podania do publicznej wiadomości i stosowania w praktyce.