11202/2017 - Zwiększenie środków finansowych na wyposażenia szkół, remonty oraz modernizacje
Pismo z dnia 3 kwietnia 2017 r. Ministerstwo Edukacji Narodowej 11202/2017 Zwiększenie środków finansowych na wyposażenia szkół, remonty oraz modernizacje
Utrzymywanie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki w szkołach i placówkach jest jednym z podstawowych standardów obowiązujących w systemie oświaty 1 .
Za działalność szkoły (placówki) odpowiada jej organ prowadzący, którego zadaniem jest w szczególności zapewnienie warunków działania szkoły (placówki), w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki, a także wykonywanie remontów obiektów szkolnych oraz zadań inwestycyjnych w tym zakresie 2 . Bezpośrednią odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w szkole (placówce) ponosi jej dyrektor, z mocy ustawy obowiązany wykonywać zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę (placówkę) 3 . Zadania dyrektora szkoły (placówki) w tym zakresie wynikają wprost z art. 207 Kodeksu pracy 4 oraz rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach. 5 Przestrzeganie obowiązujących przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników i uczniów podlega nadzorowi ze strony organu prowadzącego szkołę (placówkę) 6 . Zagadnienia obejmujące zapewnienie uczniom bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki są także przedmiotem nadzoru pedagogicznego 7 .
Ze względu na wskazane powyżej uwarunkowania prawne, uwagi i wnioski Najwyższej Izby Kontroli sformułowane w wyniku kontroli pod nazwą "Bezpieczeństwo i higiena nauczania w szkołach publicznych" 8 zostały skierowane - nie pod adresem Ministra Edukacji Narodowej, lecz dyrektorów szkół i placówek oraz organów nadzorujących ich działalność. Zdaniem Najwyższej Izby Kontroli, przyczyną większości nieprawidłowości były zaniedbania dyrektorów szkół. Podkreślono przy tym, że wyeliminowanie wszystkich lub niektórych nieprawidłowości bądź ograniczenie zagrożenia możliwe było jeszcze w toku kontroli, w ramach działań własnych szkół bez ponoszenia znaczących nakładów finansowych 9 .
Niezależnie od powyższego - ustalenia, uwagi i wnioski sformułowane przez Najwyższą Izbę Kontroli zostały wnikliwie przeanalizowane pod kątem zidentyfikowania możliwości podjęcia przez Ministerstwo Edukacji Narodowej działań wspomagających szkoły i organy nadzorujące w eliminowaniu stwierdzonych nieprawidłowości, w szczególności w aspekcie podjęcia ewentualnych systemowych działań legislacyjnych.
Obowiązek prowadzenia szkół i placówek publicznych jest zadaniem własnym jednostek samorządu terytorialnego. W związku z tym-w myśl art. 5a ust. 3 ustawy o systemie oświaty środki niezbędne na realizację zadań oświatowych JST, w tym na wynagrodzenia nauczycieli oraz utrzymanie szkół i placówek, zagwarantowane są w dochodach jednostek samorządu terytorialnego.
Owa gwarancja nie oznacza jednak pełnego pokrycia kosztów realizacji zadań oświatowych przez budżet państwa, gdyż dochodami jednostek samorządu terytorialnego są zarówno subwencje ogólne, dotacje celowe z budżetu państwa, jak również dochody własne, którymi w rozumieniu ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego są m.in. udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz z podatku dochodowego od osób prawnych.
Art. 1 pkt 10 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r. poz. 1943, z późn. zm.) oraz art. 1 pkt 14 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59).
Art. 5 ust. 7 pkt 1 i 2 ustawy o systemie oświaty oraz art. 10 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy - Prawo oświatowe.
Art. 39 ust. 1 pkt 5a ustawy o systemie oświaty oraz art. 68 ust. 1 pkt 6 ustawy - Prawo oświatowe.
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666, z późn. zm.).
Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69, z późn. zm.
Art. 34a ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie oświaty oraz art. 57 ust. 2 pkt 2 ustawy - Prawo oświatowe.
Art. 33 ust. 2 pkt 7 ustawy o systemie oświaty oraz art. 55 ust. 2 pkt 6 ustawy - Prawo oświatowe.
Informacja o wynikach kontroli "Bezpieczeństwo i higiena nauczania w szkołach publicznych" nr 175/2016/P/16/099/LZG, NIK, Warszawa, 2017.
Komunikat "NIK o bezpieczeństwie i higienie nauczania w szkołach publicznych" z 3 marca 2017 r. www.nik.gov.pl/aktualnosci/nik-o-bezpieczenstwie-i-higienie-nauczania-w-szkolach-publicznych.