11123/2017 - Wydłużenie przerw obiadowych oraz potrzeba przeciwdziałania marnotrawstwu żywności w szkołach

Szkoła jest pierwszym po środowisku rodzinnym miejscem kształtowania nawyków żywieniowych i postaw prozdrowotnych dzieci i młodzieży. Resort edukacji prowadzi systematyczne działania z zakresu promocji zdrowia, w tym kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych uczniów. Jednym z jej elementów jest zwracanie uwagi nie tylko na racjonalne żywienie (liczba posiłków, zapotrzebowanie kaloryczne, jakość żywności), ale także na higienę i kulturę spożywania posiłków.

Zdrowe, racjonalne żywienie jest jedną z podstawowych potrzeb człowieka i warunkiem prawidłowego rozwoju, dobrego samopoczucia oraz dobrych predyspozycji do uczenia się, natomiast nieprawidłowości w żywieniu mogą być przyczyną wielu chorób i zaburzeń.

Zgodnie z art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty 1 dyrektor szkoły kieruje działalnością szkoły, sprawuje opiekę nad uczniami oraz stwarza warunki harmonijnego rozwoju psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne, w tym m.in. decyduje o długości tzw. przerwy obiadowej, umożliwiając higieniczne spożycie posiłków przez uczniów.

W związku z powyższym zagwarantowanie dobrych warunków, uwzględniających miejsce i czas potrzebny na prawidłową konsumpcję uczniom, powinno być istotnym zadaniem dla każdego dyrektora szkoły i wychowawcy.

Szczegółowe zasady korzystania ze stołówki szkolnej, w tym godzinę wydawania posiłków, czas przeznaczony na zjedzenie posiłku, kolejność korzystania ze stołówki przez uczniów poszczególnych klas, zasady zachowania bezpieczeństwa i higieny osób przebywających w stołówce może zawierać statut szkoły lub inne wewnętrzne dokumenty szkoły, np. wytyczne, regulamin, zasady ustalone przez dyrektora, radę szkoły lub samorząd uczniowski.

Jednocześnie, Ministerstwo Edukacji Narodowej nie ma narzędzi prawnych do bezpośredniej ingerencji w organizację pracy szkoły, w tym również w organizację stołówek szkolnych i przerw obiadowych. Zgodnie z art. 67a ust. 1 ww. ustawy szkoła może prowadzić stołówkę w celu zapewnienia prawidłowej realizacji zadań opiekuńczych, w szczególności wspierania prawidłowego rozwoju uczniów. Jednocześnie stołówka nie jest jedyną formą organizacyjną żywienia uczniów. Rozstrzygnięcia w tych kwestiach należą do organu prowadzącego szkołę lub placówkę, dyrektora oraz mogą uwzględniać opinię rady rodziców.

Ministerstwo Edukacji Narodowej promuje wszelkie działania dotyczące kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych dzieci i młodzieży, w tym:

* rozwija w ramach programu Szkoła Promująca Zdrowie sieć szkół promujących zdrowie, których w Polsce jest ponad 3000. Każda szkoła promująca zdrowie regularnie przeprowadza diagnozę potrzeb zdrowotnych uczniów, rodziców, nauczycieli, pracowników niepedagogicznych.

Na podstawie jej wyników formułuje problemy priorytetowe oraz planuje swoje działania. Szkoły promujące zdrowie dbają o spożywanie posiłków przez wszystkich uczniów w szkole, organizują wspólne drugie śniadania uczniów i nauczycieli.

* upowszechnia program Ruch i zdrowe żywienie (HEPS - Healthy Eating and Physical Activity in Schools). Jest to międzynarodowy projekt oparty na koncepcji i strategii tworzenia szkoły promującej zdrowie oraz kilkunastoletnich doświadczeniach wielu krajów w tym zakresie. Istotą projektu jest całościowe podejście do zdrowia w szkole, budowanie polityki szkoły w zakresie promocji zdrowia z naciskiem na zdrowe żywienie i aktywność fizyczną.

* w ramach Rządowego programu na lata 2014-2016 "Bezpieczna i przyjazna szkoła" na poziomie wojewódzkim upowszechniano w formie warsztatów zasady prawidłowego żywienia uczniów i wychowanków.

Problem skali marnowania żywności na świecie ma charakter globalny. Szczególnie w sytuacji istnienia regionów dotkniętych głodem oraz próby wprowadzania przez kraje rozwinięte zrównoważonego rozwoju gospodarczego wprowadzanie działań zmierzających do ograniczania marnowania żywności, staje się priorytetem wielu państw, w tym Polski.

W nowym podejściu gospodarczym wartość produktów i surowców jest zachowana tak długo, jak jest to możliwe przy jednoczesnej minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów.

W czerwcu 2016 r. opublikowane zostało Zarządzenie Ministra Rozwoju w sprawie utworzenia Zespołu do spraw Gospodarki o Obiegu Zamkniętym.

Do prac w Zespole zaproszono przedstawicieli resortów: środowiska, edukacji narodowej, energii, infrastruktury i budownictwa, nauki i szkolnictwa wyższego, rodziny, pracy i polityki społecznej, rolnictwa i rozwoju wsi oraz zdrowa.

Celem prac Zespołu jest:

* określenie szans i zagrożeń oraz mocnych i słabych stron w kontekście transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym,

* wypracowywanie stanowiska do inicjatyw Unii Europejskiej dotyczących transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym,

* opracowanie Mapy Drogowej w zakresie wdrożenia gospodarki o obiegu zamkniętym w Polsce określającej w szczególności cele i priorytety działania wraz z ich horyzontem czasowym i instytucjami odpowiedzialnymi za ich realizację.

W styczniu 2017 r. odbyło się spotkanie, na którym zdecydowano o utworzeniu tematycznych grup roboczych, w których będą także uczestniczyć zaproszeni partnerzy społeczno-gospodarczy. Kwestie zagospodarowania odpadów spożywczych zostały przyporządkowane grupie roboczej do spraw biogospodarki, w której bierze udział przedstawiciel Ministerstwa Edukacji Narodowej.