1061-IPTPP3.4512.78.2016.2.ALN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 22 lutego 2016 r. (data wpływu 24 lutego 2016 r.) uzupełnionym pismem z dnia 11 kwietnia 2016 r. (data wpływu 12 kwietnia 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym - jest nieprawidłowe.

W dniu 24 lutego 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

* ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym;

* ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu od kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym;

* obowiązku rejestracji na kasie rejestrującej sprzedaży usług dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej;

oraz podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wniosek uzupełniono pismem z dnia 11 kwietnia 2016 r. (data wpływu 12 kwietnia 2016 r.) o doprecyzowanie opisu sprawy oraz opłatę.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

(ostatecznie doprecyzowany w uzupełnieniu wniosku)

Wnioskodawca jest adwokatem, który prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Wnioskodawca świadczy stałą obsługę prawną Powiatu na mocy umowy na okres 2 lat. Zarząd Powiatu, na rzecz którego są świadczone usługi, zadecydował, że przez okres od września do końca października 2014 r. oddeleguje Wnioskodawcę do świadczenia usług na rzecz jego Spółki, której jest 100% udziałowcem, gdyż właśnie przejęła zakład na 23 (1) k.p. liczący 200 pracowników. Ich nowy pracodawca, podpisał z Wnioskodawcą umowę na świadczenie usług zastępstwa procesowego w postepowaniu sądowym, a następnie egzekucyjnym w imieniu jego nowych 197 pracowników, których wykaz był załączony do umowy. Za powyższe czynności strony ustaliły wynagrodzenie w wysokości 11.900 zł netto, powiększony o należny podatek VAT. Wynagrodzenie to zostało wypłacone przez Spółkę w momencie zlecenia usługi w całości. Na przełomie września i października 2014 r. zgłaszali się do Zainteresowanego pracownicy Spółki..., wskazani w wykazie do umowy o świadczenie usług prawnych, w celu udzielenia Wnioskodawcy pełnomocnictwa do działania w ich imieniu w postępowaniu sądowym, a następnie postępowaniu egzekucyjnym p-ko "..." - Lekarze Specjaliści Sp. z o.o. z siedzibą w... (ich byłemu pracodawcy) w celu odzyskania zaległych wynagrodzeń i innych pochodnych należnych pracownikom, zgodnie z obowiązującymi u poprzedniego pracodawcy Regulaminami wynagradzania oraz pracy. Osoby zgłaszające się do Wnioskodawcy podpisywały jedynie dokument pełnomocnictwa. Zgodnie z ustnymi umowami zawartymi z 197 mocodawcami (pracownikami...), przyjęto że wynagrodzenie obecnie pokrywa w ich imieniu. Sp. z o.o.w..., a w wypadku odzyskania należności od dłużnika (po ich wyegzekwowaniu przez Komornika lub dobrowolnej zapłacie przez dłużnika) i tylko pod warunkiem ich odzyskania, zasądzone kwoty przez Sąd na ich rzecz tytułem pokrycia kosztów zastępstwa procesowego, jak również przyznane przez Komornika z tytułem pokrycia kosztów zastępstwa przez pełnomocnika w postępowaniu egzekucyjnym, stanowić będzie dodatkowe wynagrodzenie adwokata. Minimalna wysokość tych należności, wynika z § 12 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 (postępowania sadowe) oraz § 11 ust. 1 pkt 7 (postępowania egzekucyjne) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 461, z późn. zm.). Natomiast w wypadku całkowitej bezskuteczności egzekucji wynagrodzeniem Wnioskodawcy pozostanie jedynie kwota wypłacona przez ich obecnego pracodawcę. Sp. z o.o., zgodnie z zawartą z nim umową o świadczenie pomocy prawnej z dnia 22 września 2014 r. w wysokości 11.900 zł netto. Natomiast z Prezesem Zarządu Spółki... ustalono, że w wypadku, gdy należne Wnioskodawcy wynagrodzenie zostanie uiszczone przez 197 pracowników, Zainteresowany niezwłocznie o tym powiadomi oraz po wystawieniu faktury przez Spółkę zwróci należność w wysokości 11.900 zł netto.

Od końca października 2014 r. do połowy listopada 2014 r. zostały złożone w imieniu 197 pracowników pozwy o zapłatę zaległego wynagrodzenia do Sądu Rejonowego. W miesiącu lutym zostały wydane przez Sąd nakazy zapłaty w postępowaniu upominawczym, od których sprzeciw złożył pozwany "..." - Lekarze Specjaliści Sp. z o.o. z siedzibą w... z uchybieniem terminu do ich złożenia. Sąd wydał postanowienie o odrzuceniem sprzeciwów na przełomie czerwca i lipca 2015 r. Następnie pozwany składał wnioski o przywrócenie terminów do złożenia sprzeciwów. Ostatecznie nakazy zapłaty uprawomocniły się na przełomie września i października 2015 r. Niezwłocznie po ich uprawomocnieniu się zostały złożone przez Wnioskodawcę wnioski o wydanie nakazów zapłaty opatrzonych klauzulą wykonalności. Następnego dnia po odbiorze nakazów opatrzonych klauzulą, były kierowane przez Wnioskodawcę wnioski o wszczęcie postępowania egzekucyjnego do Komornika Sądowego. Pierwszy plan podziału na 97 pracowników, których wnioski egzekucyjne wpłynęły do połowy listopada 2015 r., został wydany przez Komornika w dniu 17 listopada 2015 r., uprawomocnił się w dniu 7 grudnia 2015 r.

Komornik wypłacił należne Wnioskodawcy wynagrodzenie za postępowanie sądowe i egzekucyjne za 97 osób, bezpośrednio na rachunek bankowy Zainteresowanego w dniu 16 grudnia 2015 r., zgodnie z ustnymi umowami z mocodawcami. Przychód, został on zgłoszony do opodatkowania w miesiącu grudniu 2015 r. oraz został opłacony podatek VAT. Ponadto na rzecz. Sp. z o.o., została również zwrócona w grudniu należność w wysokości 11.900 zł netto, na podstawie faktury przez nią wystawionej. Po uprawomocnieniu się drugiego planu podziału Komornik rozpoczął wypłatę za pozostałych pracowników, z tytułu wynagrodzenia za postępowanie sądowe i egzekucyjne bezpośrednio również na konto pełnomocnika, w styczniu 2016 r., przychód z tych czynności został zgłoszony do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz został zapłacony podatek VAT w miesiącu styczniu 2016 r. Przychód z tytułu powyższego wynagrodzenia w miesiącu grudniu 2015 r. oraz styczniu 2016 r., ze względu, że mocodawcy byli osobami fizycznymi został zewidencjonowany za pomocą kasy fiskalnej przez Wnioskodawcę. Kwoty zasądzone przez sąd w wyrokach oraz przyznane przez Komornika, były uznane przez Wnioskodawcę za kwotę brutto.

Wnioskodawca posiada status czynnego podatnika podatku od towarów i usług.

W piśmie uzupełniającym Wnioskodawca podał następujące informacje:

Na pytanie, "czy pytanie nr 5 (wniosku) dotyczy prawidłowości danych, które znajdują się na paragonie fiskalnym za zastępstwo procesowe", Wnioskodawca odpowiedział, że: "nie. Dotyczy on kwestii czy paragon powinien zostać wystawiony na rzecz osoby fizycznej czy winna być wystawiona faktura na rzecz Komornika Sądowego".

Na pytanie, "czy pytanie nr 5 (wniosku) dotyczy obowiązku wystawienia paragonu fiskalnego z tytułu otrzymanego wynagrodzenia za zastępstwo procesowe w postępowaniu sądowym i egzekucyjnym od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej", Wnioskodawca wskazał, że: "tak dotyczy obowiązku wystawienia paragonu fiskalnego z tytułu otrzymanego wynagrodzenia za zastępstwo procesowe w postępowaniu sądowym i egzekucyjnym od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej."

Na pytanie, "czy kwota 11.900 zł stanowiła wynagrodzenie podstawowe dla Wnioskodawcy za zastępstwo procesowe w postępowaniu sądowym i egzekucyjnym" Wnioskodawca odpowiedział, że: "tak stanowiła wynagrodzenie podstawowe za postępowanie sądowe i egzekucyjne."

Na pytanie, "czy w umowie ze Spółką zawarto informację, kiedy nastąpi zwrot kwoty 11.900 zł, czy po uprawomocnieniu się wyroku sądowego, czy po uprawomocnieniu się wniosków egzekucyjnych, czy po odzyskaniu kwot zasądzonych od dłużnika", Wnioskodawca wskazał, że: "po odzyskaniu kwot zasądzonych od dłużnika".

Na pytanie, "kiedy uprawomocniły się orzeczenia sądu w postępowaniu sądowym, dla których ustalenie momentu powstania obowiązku podatkowego jest przedmiotem pytań", Wnioskodawca wskazał, że: "sąd ustalił datę uprawomocnienia się na czerwiec 2015 r., przy czym nadał im dopiero klauzulę wykonalności w październiku 2015 r., ze względu na wnioski dłużnika o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu. Wnioski te musiały być oddalone przez Sąd, a ostatni został oddalony w sierpniu 2015 r. Po doręczeniu ich stronom, we wrześniu ponownie został złożony wniosek o nadanie klauzuli wykonalności (pierwszy złożony w czerwcu 2015 r.) i sąd doręczył je dopiero w październiku 2015 r. Wówczas dopiero stało się możliwe skierowanie sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego".

Na pytanie, "czy kwoty "przyznane przez Komornika tytułem pokrycia kosztów postępowania przez pełnomocnika w postępowaniu egzekucyjnym" stanowią inne kwoty dla Wnioskodawcy niż zasądzone prawomocnym wyrokiem w postępowaniu sądowym", Wnioskodawca odpowiedział, że: "tak stanowiły inne kwoty. Komornik oprócz kwot zasądzonych przez sąd za zastępstwo procesowe w postępowaniu sądowym, dodatkowo przyznał kwotę tytułem zastępstwa w postępowaniu egzekucyjnym. Minimalna wysokości tych należności, wynika z § 12 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 (postępowania sądowe) oraz § 11 ust. 1 pkt 7 (postępowanie egzekucyjne) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 461, z późn. zm.). Zarówno sąd, jak i Komornik przyznał zwrot kosztów w minimalnej wysokości i tak dla przykładu dla kwoty 4.000 zł - kwota za zastępstwo w postępowaniu sądowym to kwota 450 zł, a za postępowania egzekucyjne 150 zł. Na paragonie zatem istniały dwie pozycje pierwsza za postępowanie sądowe, a druga za postępowania egzekucyjne. Obydwie te kwoty były ściągane przez Komornika i przelane bezpośrednio na rachunek bankowy pełnomocnika."

Na pytanie o datę, kiedy usługa zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym została przez Wnioskodawcę wykonana, Wnioskodawca podał, że: "zdaniem Wnioskodawcy z dniem uzyskania klauzuli wykonalności zatem w październiku 2015 r., wówczas kończy się etap sądowy i można przejść do etapu egzekucji. Samo uprawomocnienie się wyroku nie zezwala na skierowanie go na drogę postępowania egzekucyjnego, gdyż musi być tytułem egzekucyjnym, a takim dopiero jest po nadaniu mu postanowieniem sądu klauzuli wykonalności (art. 776 k.p.c., art. 777 § 1 pkt 1 k.p.c. oraz 781 § 1 k.p.c., art. 782 § 1 k.p.c.)."

Na prośbę o wskazanie daty kiedy usługa zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym została przez Wnioskodawcę wykonana, Wnioskodawca odpowiedział, że usługa została wykonana z dniem wydania postanowienia o zakończeniu egzekucji, czyli w lutym 2016 r., natomiast ze względu, że środki za prowadzenie postępowania pierwsze wpłynęły już w grudniu 2015 r., a następne w 2016 r., z dniem wpływu zostały ewidencjonowane na kasie fiskalnej.

Na pytanie, "czy Wnioskodawca ewidencjonuje sprzedaż na kasie rejestrującej", Wnioskodawca odpowiedział, że: "tak od kwietnia 2015 r."

Na pytanie, "czy pytanie Nr 5 we wniosku ORD-IN dotyczy wystawienia paragonu fiskalnego dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej lub rolników ryczałtowych", Wnioskodawca odpowiedział, że tak. Na pytanie, czy zapłata za wykonaną usługę jest dokonywana w całości za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), Wnioskodawca odpowiedział: "całość za pośrednictwem rachunku bankowego".

Na pytanie, "czy z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie usługi dotyczy zapłata", Wnioskodawca odpowiedział, że: "tak wynikało. W przelewie dokonywanym przez Komornika, było wskazane, że dotyczy to zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu ze wskazaniem sygnatury sprawy, pod jaką Komornik toczył postępowanie egzekucyjne."

Na pytanie o wskazanie do jakiego grupowania Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWIU) z 2008 r. należą świadczone usługi o których mowa w opisie sprawy Wnioskodawca odpowiedział: 69.10.13 usługi doradztwa prawnego i reprezentacji w dziedzinie prawa pracy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

(oznaczone we wniosku nr 3)

Moment powstania obowiązku zapłacenia podatku VAT od kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym.

Zdaniem Wnioskodawcy,

(oznaczone we wniosku nr 3)

Ze względu, że zgodnie z umową ustną z mocodawcami, wynagrodzenie miało być wynagrodzeniem dodatkowym, za moment powstania obowiązku podatkowego VAT, uznaje się moment wpływu środków od Komornika na konto pełnomocnika.

Zgodnie z art. 19a ust. 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi. Otrzymane wynagrodzenie miało być wynagrodzeniem za sukces, tj. odzyskanie należności od dłużnika, które miało być należne jedynie w takiej sytuacji. W wypadku nie odzyskania należności wynagrodzeniem miała pozostać kwota wypłacona przez pracodawcę mocodawców. Momentem odzyskania przez nich należności jest moment wypłaty zaległych wynagrodzeń przez Komornika na konto pełnomocnika.

W ocenie Wnioskodawcy odzyskanie należności od dłużnika jest efektem działania zleceniobiorcy, a w związku z tym zdaniem Wnioskodawcy należy traktować je jako świadczenie w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT odrębne w stosunku do usługi prowadzenia postępowania sądowego i egzekucyjnego. W chwili wykonania głównej usługi przez zleceniobiorcę, która to chwila rodzi obowiązek podatkowy, brak pewności co do tego, czy owa dodatkowa korzyść, którą ewentualnie odniesie zleceniodawca, od której wystąpienia umowa uzależnia powstanie prawa do żądania dodatkowego wynagrodzenia (success fee), w ogóle istnieje. Dopiero upływ czasu w połączeniu z działalnością zleceniobiorcy i/lub zleceniodawcy pozwoli stwierdzić, czy tak się stanie. Brak dodatkowych korzyści, zdaniem Wnioskodawcy, oznaczać będzie brak zdarzenia podatkowego a więc i brak obowiązku podatkowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą", opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Przez świadczenie usług - w świetle art. 8 ust. 1 ustawy - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Istotą stosunku świadczenia jest każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Świadczenie jest zatem dwustronnym stosunkiem prawnym i wymaga podmiotu pełniącego rolę odbiorcy (konsumenta świadczenia, nabywcy usługi) oraz podmiotu świadczącego (wykonującego czynności, świadczącego usługę). Tak więc określone ustawą o podatku od towarów i usług "świadczenie na rzecz" obejmuje świadczenie na rzecz skonkretyzowanych, a nawet zindywidualizowanych podmiotów (ostatecznych konsumentów).

W powyższym przepisie przyjęto zatem generalną zasadę, że usługami są wszelkie odpłatne świadczenia, niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, iż definicja "świadczenia usług" ma charakter dopełniający definicję "dostawy towarów" i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług, transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Określeniem "usługi" w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług objęto obszerny krąg czynności, obejmujący swym zakresem zarówno czynności określone przez stosowne klasyfikacje statystyczne, jak i cały szereg innych świadczeń, które nie są ujęte w tych klasyfikacjach.

Zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Zgodnie z zasadą ogólną, zawartą w art. 19a ust. 1 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

W myśl ust. 2 powołanego przepisu, w odniesieniu do przyjmowanych częściowo usług, usługę uznaje się również za wykonaną, w przypadku wykonania części usługi, dla której to części określono zapłatę.

Generalna zasada wynikająca z brzmienia powołanego powyżej art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, wskazuje, że obowiązek podatkowy powstawać będzie z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Zgodnie z tą regulacją podatek stanie się wymagalny w miesiącu dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi i co do zasady zostanie rozliczony za ten okres rozliczeniowy. Ustawa nie definiuje tego momentu, ani w żaden sposób nie precyzuje jakimi kryteriami należy posługiwać się dla jego określenia. Wskazać jednak należy, że o faktycznym wykonaniu usługi decyduje jej charakter. Dla celów powstania obowiązku podatkowego dokonanie czynności następuje z chwilą faktycznego jej dokonania, za wyjątkiem przypadków, w których przepisy ustawy określają wprost ten moment.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest adwokatem, który prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku do towarów i usług. Wnioskodawca świadczy stałą obsługę prawną Powiatu na mocy umowy na okres 2 lat. Zarząd Powiatu, na rzecz którego są świadczone usługi, zadecydował, że przez okres od września do końca października 2014 r. oddeleguje Wnioskodawcę do świadczenia usług na rzecz jego Spółki, której jest 100% udziałowcem, gdyż właśnie przejęła zakład na 23 (1) k.p. liczący 200 pracowników. Ich nowy pracodawca, podpisał z Wnioskodawcą umowę na świadczenie usług zastępstwa procesowego w postepowaniu sądowym, a następnie egzekucyjnym w imieniu jego nowych 197 pracowników, których wykaz był załączony do umowy. Na przełomie września i października 2014 r. zgłaszali się do Zainteresowanego pracownicy Spółki..., wskazani w wykazie do umowy o świadczenie usług prawnych, w celu udzielenia Wnioskodawcy pełnomocnictwa do działania w ich imieniu w postępowaniu sądowym, a następnie postępowaniu egzekucyjnym. Zgodnie z ustnymi umowami zawartymi z 197 mocodawcami (pracownikami..), przyjęto że wynagrodzenie obecnie pokrywa w ich imieniu. Sp. z o.o.w..., a w wypadku odzyskania należności od dłużnika (po ich wyegzekwowaniu przez Komornika lub dobrowolnej zapłacie przez dłużnika) i tylko pod warunkiem ich odzyskania, zasądzone kwoty przez Sąd na ich rzecz tytułem pokrycia kosztów zastępstwa procesowego, jak również przyznane przez Komornika z tytułem pokrycia kosztów zastępstwa przez pełnomocnika w postępowaniu egzekucyjnym, stanowić będzie dodatkowe wynagrodzenie adwokata. Natomiast z Prezesem Zarządu Spółki... ustalono, że w wypadku, gdy należne Wnioskodawcy wynagrodzenie zostanie uiszczone przez 197 pracowników, Zainteresowany niezwłocznie o tym powiadomi oraz po wystawieniu faktury przez Spółkę zwróci należność w wysokości 11.900 zł netto.

Wnioskodawca wskazał, że sąd ustalił datę uprawomocnienia się orzeczeń sądu w postępowaniu sądowym na czerwiec 2015 r.

Przystępując do rozstrzygnięcia w analizowanej sprawie należy odnieść się do treści przepisów ustawy z dnia 26 maja 1982 r. prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2015 r. poz. 615).

Zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy prawo o adwokaturze, Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej i Krajowej Rady Radców Prawnych, określi, w drodze rozporządzenia, wysokość opłat za czynności adwokackie przed organami wymiaru sprawiedliwości, stanowiących podstawę do zasądzenia przez sądy kosztów zastępstwa prawnego i kosztów adwokackich, mając na względzie, że ustalenie opłaty wyższej niż stawka minimalna, o której mowa w ust. 3, lecz nieprzekraczającej sześciokrotności tej stawki, może być uzasadnione rodzajem i zawiłością sprawy oraz niezbędnym nakładem pracy adwokata.

W § 1 rozporządzenia z dnia 22 października 2015 r. Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800) określa:

W myśl art. 734 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, późn. z późn. zm.) przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.

W art. 734 § 2 Kodeksu cywilnego w braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa.

Z powyższych przepisów wynika, że umowa zawierana pomiędzy klientem, a prawnikiem jest umową zlecenia, na podstawie której klient zleca prawnikowi wykonanie określonych czynności w jego imieniu i na jego rzecz, czego wyraz zazwyczaj stanowi udzielenie prawnikowi pełnomocnictwa do reprezentowania klienta.

W art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, z późn. zm.) strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

W art. 98 § 3 Kodeksu postępowania cywilnego, do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy (art. 98 § 4 Kodeks postępowania cywilnego).

Zgodnie z art. 108 § 1 Kodeks postępowania cywilnego sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji.

Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego sąd ma obowiązek objęcia orzeczeniem końcowym wszystkich kosztów. Koszty postępowania sądowego są definitywnie rozliczane w tym postępowaniu i nie mogą być dochodzone w odrębnym procesie.

Obowiązek zwrotu kosztów procesu zależy od ostatecznego wyniku "sprawy", a nie od wyniku postępowania w poszczególnych instancjach.

O tym, czy stronie przysługuje od przeciwnika zwrot wynagrodzenia za prowadzenie sprawy, nie decydują przepisy prawa materialnego regulujące jej stosunek do pełnomocnika ani też fakt wypłacania mu wynagrodzenia, lecz przepisy prawa procesowego, te zaś zapewniają zwrot kosztów za prowadzenie sprawy tylko ze względu na zastępstwo przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego.

Koszty związane z działaniem pełnomocnika obejmują wynagrodzenie i wydatki pełnomocnika będącego adwokatem.

Dla prawidłowego określenia momentu powstania obowiązku podatkowego istotne jest zatem zdefiniowanie momentu, w którym usługa została wykonana. Z powodu braku stosownych regulacji tego zagadnienia w ustawie, przyjąć należy, że momentem wykonania usługi jest moment faktycznego wykonania wszystkich działań i czynności składających się na daną usługę.

"Wykonanie usługi" następuje w momencie faktycznego zakończenia wszystkich czynności, do których zobowiązany był świadczący usługę prawną. Ustalenie zakresu świadczonej usługi i w konsekwencji momentu jej wykonania powinno następować w sposób obiektywny.

W tym miejscu należy podkreślić, że w analizowanej sprawie, dla ustalenia powstania obowiązku podatkowego istotne jest wykonanie usługi, bez znaczenia natomiast pozostaje okoliczność późniejszego otrzymania zapłaty za wykonaną usługę, a więc w okolicznościach tej sprawy - wyegzekwowanie należnych Klientowi zasądzonych już prawomocnym orzeczeniem sądu kosztów zastępstwa procesowego (stanowiących wynagrodzenie Wnioskodawcy - adwokata).

Postępowanie egzekucyjne, które prowadzi komornik, na wniosek Wnioskodawcy, w tej sytuacji jest jedynie konsekwencją wykonanej już usługi zastępstwa procesowego, zatem czynności związane z wyegzekwowaniem zasądzonych prawomocnym wyrokiem sądu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym, następują już po wykonaniu usługi zastępstwa procesowego.

Mając na uwadze powyższe oraz okoliczności sprawy, należy stwierdzić, że w przypadku, gdy sprawy, w których Wnioskodawca świadczy usługi zastępstwa procesowego zakończyły się prawomocnym orzeczeniem sądu zasądzającym dla Klienta Wnioskodawcy zwrot kosztów zastępstwa procesowego, stanowiących dla Wnioskodawcy, należne wynagrodzenie, obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, z chwilą wykonania usługi, za którą należy uznać dzień uprawomocnienia orzeczenia sądu zasądzającego zwrot kosztów zastępstwa procesowego. Bez znaczenia pozostaje fakt, że zgodnie z umową ustną z mocodawcami, wynagrodzenie miało być wynagrodzeniem dodatkowym.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, że za moment powstania obowiązku podatkowego z tytułu świadczenia usługi zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym, uznaje się moment wpływu środków od komornika na konto pełnomocnika należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Tut. Organ informuje, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 oraz art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Tut. Organ informuje, że niniejszą interpretacją został załatwiony wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym.

Natomiast w podatku od towarów i usług w zakresie:

* ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu egzekucyjnym;

* obowiązku rejestracji na kasie rejestrującej sprzedaży usług dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej;

oraz w części dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie załatwiony odrębnym rozstrzygnięciem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.