1061-IPTPB3.4511.677.2016.2.RR - PIT w zakresie obowiązków płatnika w związku z umorzeniem należności pieniężnych lokatorom lokali komunalnych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 8 lipca 2016 r. (data wpływu 25 lipca 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 11 października 2016 r. (data wpływu dnia 14 października 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z umorzeniem należności pieniężnych lokatorom lokali komunalnych - jest prawidłowe.

W dniu 25 lipca 2016 r. do Izby Skarbowej w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej został złożony ww. wniosek z dnia 8 lipca 2016 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z umorzeniem należności lokatorom lokali komunalnych.

Przy piśmie z dnia 29 lipca 2016 r., nr IBPB-2-1/4511-331/16/JWe Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach przekazał powyższy wniosek celem załatwienia zgodnie z właściwością, do Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim. Przedmiotowy wniosek wpłynął do tutejszego Organu w dniu 3 sierpnia 2016 r.

Z uwagi na braki wniosku, tutejszy Organ, na podstawie art. 169 § 1 w związku z art. 14h ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), pismem z dnia 30 września 2016 r., nr 1061- -IPTPB3.4511.677.2016.1.RR (doręczonym w dniu 5 października 2016 r.) wezwał Wnioskodawcę do jego uzupełnienia, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

W odpowiedzi na ww. wezwanie w dniu 14 października 2016 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku (nadane w dniu 12 października 2016 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny (po uzupełnieniu wniosku)

Zgodnie z art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Wnioskodawca co roku w terminie do końca lutego roku następnego po roku podatkowym sporządza informację PIT-8C odrębnie dla każdego lokatora lokalu komunalnego, któremu udzielono ulgę w postaci umorzenia.

Wnioskodawca jako jednostka budżetowa podlega nadzorowi sprawowanemu przez Prezydenta Miasta...., wobec tego działając w jego imieniu posiada kompetencje w zakresie udzielania zadłużonym lokatorom mieszkań komunalnych ulg w zakresie umorzenia zaległości głównych, odsetkowych, zaległości z tytułu opłat za media, powstałych z tytułu braku opłat czynszowych bądź odszkodowań naliczanych z tytułu bezumownego korzystania z lokali. Przedmiotowe ulgi udzielane są na podstawie uchwały w sprawie umarzania, odraczania terminów płatności, rozkładania na raty należności pieniężnych o charakterze cywilnoprawnym przypadających Miastu... oraz jego jednostkom podległym, warunków dopuszczalności pomocy publicznej w przypadkach, w których ulga będzie stanowić pomoc publiczną oraz wskazania organów uprawnionych do udzielania ulg (Uchwała nr.... Rady Miejskiej.... z dnia 8 maja 2014 r.). Wnioskodawca jako jednostka budżetowa nieposiadająca osobowości prawnej, której przedstawicielem jest Dyrektor Zakładu posiada uprawnienia do podejmowania czynności cywilnoprawnych (m.in. udzielania ulg) w imieniu Miasta..... Gmina jako wierzyciel dokonuje umorzenia należności lokatorom zobowiązanym do regulowania płatności na podstawie ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 150, z późn. zm.). Po umorzeniu tych należności lokatorzy nie są zobowiązani do ich uregulowania i należności te nie są już nigdy dochodzone.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podlegają wszystkie dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowi zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłami przychodów są m.in. inne źródła.

Artykuł 20 ust. 1 ww. ustawy wyłącznie przykładowo wymienia przychody zaliczane do przychodów z innych źródeł:

W związku z powyższym, zgodnie z art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45 ust. 4, przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania. Decyzje w sprawie umorzenia zaległości podejmowane są w wypadku gdy dłużnicy porzucili lokal lub po zgonie użytkownika wówczas z wnioskiem występuje zarządca, gdy egzekucja jest bezskuteczna, po zdaniu lokalu za protokołem zdawczo- -odbiorczym bądź, gdy dłużnik jest w trudnej sytuacji materialnej. Mając powyższe na uwadze oraz biorąc wszelkie inne okoliczności istnieje możliwość pozytywnego rozpatrzenia konkretnego wniosku osoby ubiegającej się o udzielenie ulgi. Dłużnicy, którzy przez długie okresy zamieszkiwania nie wnoszą opłat z tego tytułu oraz nie ponoszą opłat z tytułu należnych opłat za media mogą wykorzystać niezapłacone środki finansowe na inny dowolny cel. Wobec tego zasadnym jest zobowiązanie osoby korzystającej z ulgi do złożenia formularza PIT-8C. Wnioskodawca stoi na stanowisku, że skoro większość użytkowników lokali mieszkalnych i użytkowych regularnie co miesiąc wnosi należne opłaty z tytułu ich użytkowania to z pewnością po stronie osób niedokonujących wpłat, które skorzystają z ulgi w postaci umorzenia zaległości dokona się przysporzenie majątkowe. Według Wnioskodawcy, z pewnością będzie to dla tych dłużników przychód, który należy ujawnić w informacji PIT-8C.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy zwolnienie lokatorów lokali komunalnych z długu w formie umorzenia zaległego czynszu lub odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu i odsetek, stanowi przychód z innych źródeł i co tym idzie podlega rozliczeniu, którego obowiązek wynika z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy też Wnioskodawca nie ma obowiązku sporządzania PIT-8C w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, w którym dokonano umorzenia?

Zdaniem Wnioskodawcy (ostatecznie sformułowanym w uzupełnieniu wniosku), Gmina...., w której imieniu działa Wnioskodawca, udziela lokatorom mieszkań komunalnych ulg w zakresie umorzenia zaległości wraz z odsetkami (lub samych odsetek) z tytułu opłat czynszowych, zaległości w opłatach za media oraz odszkodowań za bezumowne korzystanie z lokalu. Przedmiotowe ulgi udzielane są na podstawie uchwały w sprawie umarzania, odraczania terminów płatności, rozkładania na raty należności pieniężnych o charakterze cywilnoprawnym przypadających Miastu... oraz jego jednostkom podległym, warunków dopuszczalności pomocy publicznej w przypadkach, w których ulga będzie stanowić pomoc publiczną oraz wskazania organów uprawnionych do udzielania ulg (Uchwała nr.... Rady Miejskiej.... z dnia 8 maja 2014 r.).

Zdaniem Wnioskodawcy, zwolnienie lokatorów lokali komunalnych z długu w formie umorzenia zaległego czynszu lub odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu oraz od naliczonych odsetek, stanowi przychód z innych źródeł. Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychód ten podlega rozliczeniu i Wnioskodawca jako jednostka działająca w imieniu Gminy.... zobowiązana jest do sporządzania PIT-8C w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, w którym dokonano umorzenia.

Wnioskodawca kierując się obowiązującymi przepisami wynikającymi z ustawy o podatku od osób fizycznych bądź działając zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa miejscowego, tj. uchwałą w sprawie umarzania, odraczania terminów płatności, rozkładania na raty należności pieniężnych o charakterze cywilnoprawnym przypadających Miastu.... oraz jego jednostkom podległym, warunków dopuszczalności pomocy publicznej w przypadkach, w których ulga będzie stanowić pomoc publiczną oraz wskazania organów uprawnionych do udzielania ulg (Uchwała nr.... Rady Miejskiej.... z dnia 8 maja 2014 r.) lub też w oparciu o ustawę z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 150, z późn. zm.) w zakresie udzielania ulg stanowić będą dla osób, którym umorzono zaległości pomoc w uregulowaniu spraw związanych z użytkowaniem lokalu mieszkaniowego lub użytkowego. Z pewnością pomoc ta dotyczy części osób korzystających z lokali, gdyż pozostali użytkownicy regulują wymagane opłaty na bieżąco. Zwłoka w zapłacie powoduje powstanie zaległości oraz naliczanie odsetek od tej zaległości, wobec tego umorzenie części lub całości zaległości z pewnością jest przychodem dla tej grupy mieszkańców. Ta część mieszkańców, która wystąpi z wnioskiem i uzyska zgodę po spełnieniu wszelkich wymogów wynikających z przepisów będzie zobowiązana do ujawnienia uzyskanej pomocy składając PIT-8C. Zapłata tego rodzaju podatku z tytułu uzyskania dochodu z "innych źródeł" wydaje się częściową rekompensatą dochodu jakiego mogłaby domagać się Gmina od dłużników. Jednak mając na uwadze fakt, że umarzane należności dotyczą wypadków, kiedy brak jest jakichkolwiek możliwości odzyskania należnej kwoty, tj. w wypadku zgonu, porzucenia lokalu itp. Gmina jako wierzyciel w ostatecznej sytuacji wyraża zgodę na umorzenie zaległości, kiedy zachodzi pewność o braku możliwości odzyskania wymaganych należności. W 2015 r. wyrażono na umorzenie zaległości zgodę tylko w 115 przypadkach.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, źródłem przychodu są tzw. "inne źródła".

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania "w szczególności", wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, gdy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji nieodpłatnych świadczeń. Rozumienie tego pojęcia zostało jednak wypracowane w orzecznictwie.

W uchwale z dnia 18 listopada 2002 r., sygn. akt FPS 9/02 oraz z dnia 16 października 2006 r., sygn. akt FPS 1/06 Naczelny Sąd Administracyjny ustalił znaczenie tego terminu w oparciu o przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że na gruncie tej ustawy, termin "nieodpłatne świadczenie" ma "szerszy zakres niż w prawie cywilnym, obejmuje bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy".

W uchwale z dnia 24 maja 2010 r., sygn. akt II FPS 1/10, NSA potwierdził powyższe stanowisko uznając, że ma ono również zastosowanie do podatku dochodowego od osób fizycznych, w stosunku do sytuacji wynikających z art. 11 ust. 1 w związku z art. 12 ust. 1 i 3 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca jako jednostka budżetowa podlegająca nadzorowi sprawowanemu przez Prezydenta Miasta...., działając w jego imieniu posiada kompetencje w zakresie udzielania zadłużonym lokatorom mieszkań komunalnych ulg w zakresie umorzenia zaległości głównych, odsetkowych, zaległości z tytułu opłat za media, powstałych z tytułu braku opłat czynszowych bądź odszkodowań naliczanych z tytułu bezumownego korzystania z lokali. Przedmiotowe ulgi udzielane są na podstawie stosownej uchwały. Wnioskodawca co roku w terminie do końca lutego roku następnego po roku podatkowym sporządza informację PIT-8C odrębnie dla każdego lokatora lokalu komunalnego, któremu udzielono ulgi w postaci umorzenia. Po umorzeniu przedmiotowych należności lokatorzy nie są zobowiązani do ich uregulowania i należności te nie są już nigdy dochodzone.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że w opisanej sytuacji umorzenie wymagalnych należności ciążących na lokatorach lokali komunalnych z tytułu zawartych przez nich z Miastem umów, stanowi dla tych osób przysporzenie skutkujące powstaniem dochodu podlegającego opodatkowaniu.

Przysporzenie powyższe jest realne i wymierne, bowiem dzięki takiemu umorzeniu osoba będąca jego beneficjentem zwolniona zostaje z obowiązku świadczenia kosztem swojego majątku, a więc konieczności jego uszczuplenia. Umorzenie wymagalnych należności wiąże się z przyznaniem korzyści majątkowej innym podmiotom bez ekwiwalentu, stanowi zatem dla tych podmiotów przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Poprzez umorzenie następuje bowiem uzyskanie korzyści majątkowej przez dany podmiot kosztem innego podmiotu, poprzez uzyskanie nieekwiwalentnego przysporzenia majątkowego, poprzez umorzenie należnych Miastu należności cywilnoprawnych. Przychodem są natomiast nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów (wyroki NSA z dnia 8 czerwca 1994 r., sygn. akt SA/Kr 1239/93 i z dnia 6 kwietnia 1994 r., sygn. akt SA/Wr 1101/03).

Na podstawie art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4, przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania, tj. "Informację o wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych"; dalej: informacja PIT-8C.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku stan faktyczny, powołane przepisy prawa podatkowego oraz orzecznictwo sądowe, należy stwierdzić, że wartość umorzonych należności pieniężnych stanowi dla lokatorów lokali komunalnych przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ stanowi przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia, w myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Wobec powyższego, stosownie do treści art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, na Wnioskodawcy jako płatniku ciąży obowiązek sporządzenia lokatorom, wobec których dokonano umorzenia należności pieniężnych, informacji na druku PIT-8C i przesłania ich w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego podatnikom oraz właściwym urzędom skarbowym.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego....., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.