1061-IPTPB3.4511.426.2016.3.AC - Skutki podatkowe przedawnienia zobowiązania.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 20 kwietnia 2016 r. (data wpływu 25 kwietnia 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 30 czerwca 2016 r. (data wpływu 6 lipca 2016 r.) oraz pismem z dnia 15 lipca 2016 r. (data wpływu 18 lipca 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania - jest nieprawidłowe.

W dniu 25 kwietnia 2016 r. do Izby Skarbowej w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej wpłynął ww. wniosek dotyczący skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania. Przy piśmie z dnia 2 maja 2016 r., nr IBPB-2-1/4511-266/16/MD, stosownie do art. 170 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), w związku z § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), powyższy wniosek został przekazany, celem załatwienia zgodnie z właściwością, do Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim (data wpływu 5 maja 2015 r.).

Wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, w związku z czym pismem z dnia 14 czerwca 2016 r., nr 1061-IPTPB3.4511.426.2016.1.AC oraz pismem z dnia 8 lipca 2016 r., nr 1061-IPTPB3.4511.426.2016.2.AC, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 w związku z art. 14h ww. ustawy, wystąpił do Wnioskodawczyni o usunięcie braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwania skutecznie doręczono w dniu 27 czerwca 2016 r. oraz w dniu 12 lipca 2016 r., natomiast w dniu 6 lipca 2016 r. oraz w dniu 18 lipca 2016 r. przesłano uzupełnienia ww. wniosku (data nadania 4 lipca 2016 r. oraz 15 lipca 2016 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni w dniu 20 listopada 1999 r. zawarła umowę kredytu na zakup urządzenia. Suma umowy to 3 563 zł 39 gr. Kredyt miał zostać spłacony w 24 miesięcznych ratach, czyli do dnia 1 grudnia 2001 r. Kredyt nie został przez Wnioskodawczynię w całości spłacony. Bank wypowiedział umowę dnia 19 lutego 2001 r., podając jako sumę zadłużenia kwotę 2 610 zł 88 gr. Zgodnie z obowiązującymi przepisami zobowiązanie z tytułu kredytu przedawniło się z upływem trzech lat, tj. w grudniu 2004 r.

W 2014 r. Wnioskodawczyni została pozwana o zapłatę przedmiotowej należności przez.... S.A...... (firmę skupującą należności), a w 2015 r. sąd oddalił powództwo jako przedawnione.

W marcu 2016 r. Wnioskodawczyni otrzymała z firmy.... S.A. informację PIT-8C, w której jako dochód wykazana jest przedawniona wierzytelność (wraz z odsetkami).

W uzupełnieniach wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że:

c..... S.A. nabyła wierzytelność od banku. Roszczenie o zapłatę zostało skierowane na drogę postępowania sądowego, w którym w 2015 r. zapadł wyrok oddalający powództwo z powodu przedawnienia roszczenia. Wyrok jest prawomocny,

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy kwota przedawnionej wierzytelności stanowi przychód Wnioskodawczyni?

2. Czy przychód stanowi przedawniona kwota należności głównej (tj. 2 610 zł 88 gr), czy też należność główna wraz z odsetkami?

3. W jakiej dacie Wnioskodawczyni uzyskała przychód z tytułu przedawnienia? W dacie przedawnienia zobowiązania, czy też w dacie wydania wyroku przez sąd oddalającego powództwo wierzyciela z powodu przedawnienia?

Zdaniem Wnioskodawczyni, (przedstawionym ostatecznie w uzupełnieniu wniosku) kwota przedawnionej wierzytelności stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie, zdaniem Wnioskodawczyni, kwotę przychodu stanowić może wyłącznie kwota należności głównej. Brak jest jakichkolwiek podstaw, aby za przychód uznać odsetki jakie narosły od kwoty przedawnionej należności. Nie daje ku temu podstaw żaden przepis ustawy.

Zdaniem Wnioskodawczyni, przychód z tytułu przedawnienia zobowiązania nastąpił w dacie przedawnienia zobowiązania. Takie stanowisko uzasadnia treść art. 11 ust. 1 ustawy, według którego decydujące znaczenie dla momentu uzyskania przychodu ma otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika świadczenie. W przypadku przedawnienia wierzytelności, zdaniem Wnioskodawczyni, skutek ten (przysporzenia) następuje z chwilą, gdy wierzyciel traci możliwość skutecznego dochodzenia wierzytelności przed sądem, tj. w dacie przedawnienia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że pojęcie nieodpłatnego świadczenia ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Przysporzeniem majątkowym i przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 9 ust. 1 ww. ustawy) są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.

Równocześnie przepis art. 20 ust. 1 przytoczonej ustawy stanowi, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Sformułowanie "w szczególności" dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i zasadnym jest, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na gruncie prawa podatkowego przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest każda forma przysporzenia majątkowego (korzyść) tzn. zarówno pieniężna jak i niepieniężna.

Jak wynika z zaistniałego stanu faktycznego, w dniu 20 listopada 1999 r. Wnioskodawczyni zawarła umowę kredytu. Kredyt miał zostać spłacony w 24 miesięcznych ratach, czyli do dnia 1 grudnia 2001 r. Kredyt nie został przez Wnioskodawczynię w całości spłacony. Bank wypowiedział umowę dnia 19 lutego 2001 r., podając jako sumę zadłużenia kwotę 2 610 zł 88 gr. Zgodnie z obowiązującymi przepisami zobowiązanie z tytułu kredytu przedawniło się z upływem trzech lat, tj. w grudniu 2004 r. W 2014 r. Wnioskodawczyni została pozwana o zapłatę przedmiotowej należności przez.... S.A...... (firmę skupującą należności), a w 2015 r. sąd oddalił powództwo jako przedawnione. W marcu 2016 r. Wnioskodawczyni otrzymała z firmy..... S.A. informację PIT-8C, w której jako dochód wykazana jest przedawniona wierzytelność (wraz z odsetkami).

Instytucja przedawnienia uregulowana została w art. 117-125 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380, z późn. zm.). Zgodnie z art. 117 § 1 ww. Kodeksu, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu, przy czym po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne (§ 2).

Przedawnienie zobowiązania jest zdarzeniem prawnym, powodującym określone skutki w zakresie możliwości dochodzenia zobowiązań. Istota przedawnienia polega zatem na tym, że po upływie określonego w ustawie terminu, ten przeciwko komu kieruje się roszczenie (dłużnik) może uchylić się od jego zaspokojenia. Skutkiem tego roszczenie przedawnione nie gaśnie, a jedynie nie będzie mogło być przymusowo zrealizowane; sąd bowiem oddali powództwo uprawnionego w razie upływu terminu przedawnienia i gdy dłużnik podniesie zarzut przedawnienia. Nadto roszczenie takie nie korzysta wprawdzie z pełnej ochrony państwa, ale nadal uznawane jest za prawnie istniejące. Znajduje to przede wszystkim wyraz w tym, że dłużnik, który po upływie terminu przedawnienia spełnił świadczenie, nie może następnie żądać jego zwrotu, chociażby nie był świadomy upływu terminu przedawnienia i związanych z tym skutków prawnych. Spełnił on bowiem należne w świetle prawa zobowiązanie. Roszczenia przedawnione mogą być także przedmiotem potrącenia (art. 502 Kodeksu cywilnego) oraz - wedle panującego poglądu - odnowienia (art. 506) i ugody (art. 917).

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny należy stwierdzić, że w związku z przedawnieniem zobowiązania kredytowego, nie nastąpiło po stronie Wnioskodawczyni trwałe przysporzenie majątkowe i nie powstał przychód podlegający opodatkowaniu, tak jak to występuje w przypadku umorzenia wierzytelności. Pomimo przedawnienia zobowiązanie nadal istnieje i dłużnik ma obowiązek wykonać ciążące na nim zobowiązanie, natomiast wierzyciel nie może już dochodzić przymusowego jego wykonania. Z uwagi więc na fakt, że dłużnik mimo przedawnienia zobowiązania, może to zobowiązanie wypełnić, jego korzyść majątkowa nie ma jeszcze charakteru trwałego w momencie przedawnienia. W sytuacji, gdy wierzyciel nie umorzył należności, samo przedawnienie zobowiązania nie wywołuje zmiany charakteru zobowiązania na zobowiązanie bezzwrotne i nie powoduje powstania przychodu z nieodpłatnego świadczenia w świetle art. 11 ust. 1 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie wystąpił obowiązek wystawienia informacji PIT-8C przez płatnika, a Wnioskodawczyni nie uzyskała przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni jest nieprawidłowe.

Z uwagi na zajęte stanowisko w przedmiotowej sprawie, pytania nr 2 i 3 stały się bezprzedmiotowe.

Należy wskazać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku - nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różnić się będzie od zaistniałego w rzeczywistości, wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego....., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.