1061-IPTPB2.4511.87.2016.2.SR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 26 stycznia 2016 r. (data wpływu 1 lutego 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 26 kwietnia 2016 r. (data wpływu 29 kwietnia 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przeniesienie udziałów w lokalu mieszkalnym w zamian za dożywotnią rentę - jest nieprawidłowe.

W dniu 1 lutego 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przeniesienie udziałów w lokalu mieszkalnym w zamian za dożywotnią rentę.

Wniosek nie spełniał wymogów, określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), w związku z powyższym, pismem z dnia 14 kwietnia 2016 r., Nr 1061-IPTPB2.4511.87.2016.1.SR, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h ustawy - Ordynacja podatkowa, wezwał Wnioskodawczynię do usunięcia braków wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 25 kwietnia 2016 r., natomiast w dniu 29 kwietnia 2016 r. wpłynęło uzupełnienie ww. wniosku (data nadania 28 kwietnia 2016 r.).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe (ostatecznie doprecyzowane w uzupełnieniu wniosku):

W dniu 14 listopada 2007 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem, w trybie art. 12 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, przekształcili lokatorskie spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego w prawo odrębnej własności. Nabycie nastąpiło do majątku wspólnego, gdyż nigdy Wnioskodawczyni nie ustanawiała z mężem rozdzielności oraz nie był składany wniosek o separację. Z dniem przekształcenia lokalu mieszkalnego został złożony wniosek o wyodrębnienie udziałów oraz założenie i wpisanie w nowozałożonej księdze wieczystej Wnioskodawczyni i Jej męża jako właścicieli we współwłasności ustawowej małżeńskiej (data wpisu do księgi wieczystej - 8 maja 2008 r.). Nieruchomość będąca przedmiotem interpretacji położona jest....

Cztery lata później, w dniu 2 listopada 2011 r., zmarł mąż Wnioskodawczyni. Postępowanie spadkowe zakończyło się w dniu 29 kwietnia 2015 r. Mąż Wnioskodawczyni nie pozostawił testamentu, wprost po nim dziedziczyła Wnioskodawczyni oraz córka męża Wnioskodawczyni z pierwszego małżeństwa. W związku z powyższym Wnioskodawczyni posiada udział 2/4 nabyty w 2007 r. oraz udział 1/4 nabyty w spadku.

Wnioskodawczyni chciałaby dokonać zbycia ww. udziałów poprzez umowę przeniesienia własności w zamian za dożywotnią rentę (sprzedaż z ustanowieniem renty za wynagrodzeniem z prawem użytkowania nieruchomości). Renta-wynagrodzenie miałoby być płatne w miesięcznych ratach dożywotnio, na podstawie umowy renty uregulowanej w przepisach art. 903-907 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 380, z późn. zm.). Nabywca będzie płacił comiesięczną rentę bez obowiązku utrzymania, pielęgnacji, dostarczania lekarstw, jedzenia, pomocy i pielęgnacji, a Wnioskodawczyni będzie mogła dożywotnio mieszkać w przedmiotowej nieruchomości.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku):

Czy Wnioskodawczyni od udziału 1/4 nabytego w drodze spadku musi zapłacić podatek dochodowy... W jaki sposób będzie on naliczony. Czy również w miesięcznych ratach czy od przyjętej wartości w akcie.

Zdaniem Wnioskodawczyni, jeśli zbędzie posiadane udziały w nieruchomości w bieżącym roku, to nie powinien zostać naliczony podatek dochodowy przy zbyciu przed upływem 5 lat, gdy nabycie pochodziło ze spadku. Pojawiło się wiele wyroków Sądów Administracyjnych, uchylających naliczanie podatku dochodowego przy zbyciu nieruchomości przed upływem 5 lat, gdy nabycie pochodziło ze spadku. W myśl wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 6 maja 2015 r., sygn. akt I SA/Bd 228/15, nie stanowi "nabycia" w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nabycie w drodze spadku po współmałżonku, nieruchomości zakupionej w ramach ustawowej wspólności małżeńskiej do majątku wspólnego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W myśl art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.

Zgodnie natomiast z art. 19 ust. 3 powyższej ustawy, wartość rynkową, o której mowa w ust. 1, rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że w dniu 14 listopada 2007 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem, w trybie art. 12 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, przekształcili lokatorskie spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego w prawo odrębnej własności. Nabycie nastąpiło do majątku wspólnego, gdyż nigdy Wnioskodawczyni nie ustanawiała z mężem rozdzielności oraz nie był składany wniosek o separację. Z dniem przekształcenia lokalu mieszkalnego został złożony wniosek o wyodrębnienie udziałów oraz założenie i wpisanie w nowozałożonej księdze wieczystej Wnioskodawczyni i Jej męża jako właścicieli we współwłasności ustawowej małżeńskiej. W dniu 2 listopada 2011 r., zmarł mąż Wnioskodawczyni. Mąż Wnioskodawczyni nie pozostawił testamentu, wprost po nim dziedziczyła Wnioskodawczyni oraz córka męża Wnioskodawczyni z pierwszego małżeństwa. W związku z powyższym Wnioskodawczyni posiada udział 2/4 nabyty w 2007 r. oraz udział 1/4 nabyty w spadku. Wnioskodawczyni chciałaby dokonać zbycia ww. udziałów poprzez umowę przeniesienia własności w zamian za dożywotnią rentę (sprzedaż z ustanowieniem renty za wynagrodzeniem z prawem użytkowania nieruchomości). Renta-wynagrodzenie miałoby być płatne w miesięcznych ratach dożywotnio. Umowa renty uregulowana w przepisach art. 903-907 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 380, z późn. zm.). Nabywca będzie płacił comiesięczną rentę bez obowiązku utrzymania, pielęgnacji, dostarczania lekarstw, jedzenia, pomocy i pielęgnacji, a Wnioskodawczyni będzie mogła dożywotnio mieszkać w przedmiotowej nieruchomości.

W związku z powyższym dla określenia skutków podatkowych planowanej przez Wnioskodawczynię transakcji konieczne jest stwierdzenie, czy zbycie udziału w lokalu mieszkalnym na podstawie umowy renty dożywotniej stanowi odpłatne zbycie, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a jeżeli tak, to czy w opisanej sytuacji Wnioskodawczyni będzie zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego z tytułu takiego zbycia.

Wskazać więc należy, że renta jest instytucją prawną uregulowaną przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380, z późn. zm.). Zgodnie z treścią art. 903 Kodeksu cywilnego, przez umowę renty jedna ze stron zobowiązuje się względem drugiej do określonych świadczeń okresowych w pieniądzu lub w rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku.

Umowę renty zalicza się do kategorii umów nazwanych, stanowiących samoistne źródło zobowiązania (tytuł prawny do spełniania świadczeń). Co więcej omawiana umowa jest umową konsensualną, o charakterze losowym, która może być ukształtowana jako umowa terminowa lub bezterminowa, odpłatna lub pod tytułem darmym. Z kolei ustanowienie renty za wynagrodzeniem zwykle łączy się z przeniesieniem własności rzeczy albo zapłatą określonej sumy. W przypadku umowy odpłatnej renty dożywotniej niewątpliwie mamy do czynienia z ekwiwalentnością świadczeń stron tej umowy. Sprawia to, że tego rodzaju umowy zaliczane są do odpłatnych czynności prawnych, które charakteryzują się tym, iż każda ze stron uzyskuje jakąś korzyść majątkową (niekoniecznie w postaci pieniężnej).

Niemniej jednak podkreślić należy, że w przypadku umowy renty dożywotniej, ustawodawca w żadnym razie nie mówi, że uprawnienia osoby uprawnionej do otrzymywania renty, będące świadczeniami otrzymywanymi od zobowiązanego z tej umowy, są ceną za przeniesienie własności nieruchomości lub innej rzeczy. Ponadto czas trwania takiej umowy, a przez to i wysokość świadczeń, do których zobowiązany jest podmiot nabywający nieruchomość lub inną rzecz nie są możliwe do określenia w chwili jej zawierania. W takim przypadku nie jest możliwe więc ustalenie wysokości przychodu uzyskiwanego przez osobę zbywającą nieruchomość lub inną rzecz. Z uwagi natomiast na brak stosownej regulacji w tym zakresie w takiej sytuacji nie mogą znaleźć zastosowania zasady ustalania przychodu, o których mowa w art. 19 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Powyższe prowadzi do wniosku, że jakkolwiek zbycie nieruchomości lub innej rzeczy na podstawie umowy renty dożywotniej stanowi odpłatne zbycie, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to niemniej jednak nie jest możliwe ustalenie wysokości przychodu uzyskiwanego przez zbywcę.

W świetle przedstawionych we wniosku okoliczności faktycznych wyjaśnić również należy, że spadek jest instytucją regulowaną przepisami ustawy - Kodeks cywilny. W myśl art. 922 § 1 powyższej ustawy spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego).

Jak natomiast stanowi art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Wskazać również należy, że stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r. poz. 2082, z późn. zm). W myśl art. 31 § 1 ww. ustawy, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub jednego z nich (majątek wspólny).

Wspólność ustawowa jest wspólnością łączną. Wspólność ta - co do zasady - trwa tak długo, jak trwa małżeństwo, a więc ustaje z chwilą ustania małżeństwa (np. w wyniku śmierci jednego ze współmałżonków). Z tą chwilą współwłasność łączna przekształca się we współwłasność w częściach ułamkowych. Jak wynika z art. 43 § 1 Kodeksu, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Powyższe oznacza, że z chwilą śmierci jednego z małżonków posiadane przez niego udziały w majątku wspólnym wchodzą w skład masy spadkowej po tym małżonku i podlegają dziedziczeniu.

W rezultacie stwierdzić należy, że do nabycia przez Wnioskodawczynię udziałów w lokalu mieszkalnym doszło zarówno w 2007 r., tj. w chwili nabycia ich do majątku wspólnego, jak również w 2011 r., tj. w dacie śmierci męża.

Powyższe sprawia, że zbycie przez Wnioskodawczynię udziału w nieruchomości nabytego w 2007 r. nie będzie stanowiło źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dojdzie do niego bowiem po upływie okresu 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jego nabycie. Tym samym Wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego z tego tytułu.

Do zapłaty podatku dochodowego Wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana również w przypadku zbycia udziału nabytego w 2011 r. W tym przypadku, jakkolwiek następuje odpłatne zbycie dokonane przed upływem terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy, to jednak nie jest możliwe określenie podstawy opodatkowania na podstawie obowiązujących przepisów. Z tego względu nie można również określić podatku należnego z tego tytułu, ponieważ zgodnie z art. 217 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) #61485; nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. W rezultacie uznać należy, że dochód uzyskany z tego rodzaju odpłatnego zbycia udziałów w lokalu mieszkalnym pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem, Wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do obliczenia i zapłaty podatku dochodowego z ww. tytułu, jednak z innych powodów niż przedstawione w Jej stanowisku w sprawie oceny prawnej zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Podkreślić należy, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy z dnia z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego....., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.