1061-IPTPB2.4511.782.2016.2.SR - Zwolnienie z opodatkowania otrzymanych odszkodowań i zadośćuczynienia.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 5 października 2016 r. (data wpływu 13 października 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 13 grudnia 2016 r. (data wpływu 16 grudnia 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania otrzymanych odszkodowań i zadośćuczynienia (pytanie Nr 1) - jest prawidłowe.

W dniu 13 października 2016 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania otrzymanych odszkodowań i zadośćuczynienia oraz odsetek od ww. świadczeń.

Wniosek nie spełniał wymogów, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 5 grudnia 2016 r., Nr 1061-IPTPB2.4511.782.2016.1.SR, Organ podatkowy na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w związku z art. 14h ww. ustawy, wystąpił do Wnioskodawczyni o usunięcie braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 12 grudnia 2016 r., natomiast w dniu 16 grudnia 2016 r. wpłynęło uzupełnienie ww. wniosku (data nadania 15 grudnia 2016 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 17 lutego 2012 r. Wnioskodawczyni odbywała podróż służbową jako pasażer w samochodzie należącym do Jej pracodawcy i ubezpieczonym przez pracodawcę w..... S.A. (dalej: "...."). Kierowca wyżej wymienionego pojazdu spowodował wypadek, skutkiem czego Wnioskodawczyni doznała poważnych obrażeń ciała.

Roszczenia o naprawienie szkód spowodowanych ww. wypadkiem Wnioskodawczyni skierowała do...., w rezultacie czego ubezpieczyciel wypłacił bezsporną część roszczeń na etapie likwidacji szkody, a resztę po zakończeniu postępowania sądowego, tj. na podstawie prawomocnego wyroku sądu, wraz z zasądzonymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Wypłaty (w zakresie należności głównych) nastąpiły pod następującymi tytułami prawnymi:

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że wyrok w sprawie zasądzenia zadośćuczynienia i odszkodowań wraz z odsetkami został wydany w dniu 4 lutego 2016 r. Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 4 kwietnia 2016 r.

Odsetki zostały zasądzone od następujących dat: 19 marca 2013 r., 28 maja 2013 r., 15 sierpnia 2013 r., 3 lutego 2014 r., 21 grudnia 2015 r.

Wnioskodawczyni przytacza treść wyroku Sądu Okręgowego.... I Wydział Cywilny z dnia 11 lutego 2016 r. po rozpoznaniu w dniu 4 lutego 2016 r. sprawy z powództwa Wnioskodawczyni przeciwko.... S.A..... o zapłatę, w którym to Sąd:

Termin, w którym wypłata powinna być zrealizowana, nie został sprecyzowany w wyroku. Wypłata świadczeń zasądzonych przez Sąd wraz z odsetkami nastąpiła w dniu 6 kwietnia 2016 r. Podstawa odpowiedzialności.... to polisa OC sprawcy wypadku. Stronami polisy są:.... i.... Sp. z o.o. (sprawca wypadku).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy ww. odszkodowania i zadośćuczynienie wypłacone Wnioskodawczyni przez....stanowią przychód Wnioskodawczyni podlegający opodatkowaniu na podstawie ustawy o podatku dochodowym osób fizycznych, czy też jest on zwolniony spod tego opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, ewentualnie na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lub art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy?

2. Czy odsetki za opóźnienie w wypłacie ww. odszkodowań i zadośćuczynienia stanowią przychód Wnioskodawczyni podlegający opodatkowaniu na podstawie ustawy o podatku dochodowym osób fizycznych, czy też jest on zwolniony spod tego opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, ewentualnie na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lub art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy?

Przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej jest odpowiedź na pytanie Nr 1, natomiast w pozostałym zakresie zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawczyni (w odniesieniu do pytania Nr 1), kwoty otrzymane od...., tytułem ww. odszkodowań i zadośćuczynienia są zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym osób fizycznych (dalej: "ustawa"), ewentualnie na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lub art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy. Są to bowiem kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, które nie spełniają warunków wyłączeń określonych w art. 21 ust. 1 pkt 4 lit. a-b) ustawy. Należy podkreślić, że w wyroku z dnia 26 listopada 2015 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny.... wskazał, że kwoty odszkodowań i zadośćuczynień, czy też rent uzyskanych od ubezpieczyciela w związku z zapadłym wyrokiem sądowym podlegają zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy, a nie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy (wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 26 listopada 2015 r., sygn. akt I SA/Rz 964/15, LEX nr 1948198). W tym świetle należy wskazać, że kwoty wypłacone poszkodowanemu z ubezpieczenia OC pojazdów mechanicznych są również kwotami otrzymanymi z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych. Mimo, że wypłata następuje na rzecz osoby trzeciej (poszkodowanego) tj. osoby, która nie jest stroną umowy ubezpieczenia, to nie ma wątpliwości, że podstawą prawną wypłaty jest odpowiedzialność cywilna zakładu ubezpieczeń, powstała w rezultacie zawarcia umowy ubezpieczenia majątkowego. Przesłanka z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy jest zatem spełniona. Jedynie więc z ostrożności, Wnioskodawczyni twierdzi, że nawet gdyby przyjąć, że art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy nie może być podstawą zwolnienia (czemu Wnioskodawczyni, co do zasady przeczy), to jest nią art. 21 ust. 1 pkt 3 lub art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy. Wszystkie przesłanki wskazane w tym podstawach są bowiem spełnione.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie natomiast do treści art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy wszelkie przychody, których nie można zakwalifikować do źródeł przychodów wymienionych w tym artykule kwalifikuje się do przychodów z innego źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 tej ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania "w szczególności", wskazuje, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych, wolne od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), z wyjątkiem:

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

Jak wynika z wniosku, w dniu 17 lutego 2012 r. Wnioskodawczyni odbywała podróż służbową jako pasażer w samochodzie należącym do Jej pracodawcy i ubezpieczonym przez pracodawcę w..... Kierowca wyżej wymienionego pojazdu spowodował wypadek, skutkiem czego Wnioskodawczyni doznała poważnych obrażeń ciała. Roszczenia o naprawienie szkód spowodowanych ww. wypadkiem Wnioskodawczyni skierowała do...., w rezultacie czego ubezpieczyciel wypłacił bezsporną część roszczeń na etapie likwidacji szkody, a resztę po zakończeniu postępowania sądowego tj. na podstawie prawomocnego wyroku sądu, wraz z zasądzonymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Wypłaty (w zakresie należności głównych) nastąpiły pod następującymi tytułami prawnymi: zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, odszkodowanie za poniesione koszty leczenia, odszkodowanie za utracony zarobek. Wyrok w sprawie zasądzenia zadośćuczynienia i odszkodowań wraz z odsetkami został wydany w dniu 4 lutego 2016 r., natomiast uprawomocnił się z dniem 4 kwietnia 2016 r. Termin, w którym wypłata powinna być zrealizowana, nie został sprecyzowany w wyroku. Wypłata świadczeń zasądzonych przez Sąd wraz z odsetkami nastąpiła w dniu 6 kwietnia 2016 r. Podstawa odpowiedzialności.... to polisa OC sprawcy wypadku. Stronami polisy są:.... i pracodawca Wnioskodawczyni (sprawca wypadku).

Ogólne warunki, zasady podejmowania i prowadzenia działalności w zakresie ubezpieczeń majątkowych i osobowych określa ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 2013 r. Nr 11, poz. 950 z późn. zm.). Natomiast zasady zawierania i wykonywania umów obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych określa ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 392, z późn. zm.).

Zgodnie z ww. ustawą, ubezpieczeniem obowiązkowym jest m.in. ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, zwane dalej "ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych" (art. 4 pkt 1 ustawy).

Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje odpowiedzialność cywilną podmiotu objętego obowiązkiem ubezpieczenia za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym oraz wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, o ile nie sprzeciwia się to ustawie lub właściwości (naturze) danego rodzaju stosunków (art. 9 ust. 1 ww. ustawy).

Zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie z tytułu ubezpieczenia obowiązkowego na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy ubezpieczenia w wyniku ustaleń, zawartej z nim ugody, prawomocnego orzeczenia sądu lub w sposób określony w przepisach ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2012 r. poz. 159 i 742) - art. 13 ust. 1 powyższej ustawy.

Z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia (art. 34 ust. 1 ww. ustawy).

Na podstawie art. 805 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.) przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Stosownie do art. 805 § 2 ww. ustawy świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:

Zgodnie z art. 822 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej jest rodzajem ubezpieczenia majątkowego, o którym mowa w art. 822 ustawy - Kodeks cywilny. Świadczenie należne od ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia OC ma wyrównywać uszczerbek majątkowy powstały już w wyniku wystąpienia zdarzenia wyrządzającego szkodę osobie trzeciej.

Stosownie do art. 444 § 1 ustawy - Kodeks cywilny w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

W myśl natomiast art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że świadczenia w postaci odszkodowań oraz zadośćuczynienia, wypłacone przez ubezpieczyciela Wnioskodawczyni z tytułu ubezpieczenia majątkowego, korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji ww. świadczenia nie będą objęte zwolnieniami od podatku wynikającymi z art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Końcowo, odnosząc się do treści stanowiska Wnioskodawczyni zawartego we wniosku, w którym odnosi się do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, tutejszy Organ zaznacza, że przeanalizował rozstrzygnięcie w nim zawarte. Należy jednak stwierdzić, że w świetle art. 87 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.), wyroki nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i tym samym nie mogą być wiążące dla Organu wydającego przedmiotową interpretację, nawet jeżeli kształtują określoną linię orzeczniczą. Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.), ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego....., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.