1061-IPTPB2.4511.416.2016.2.MK - PIT w zakresie obowiązku podatkowego z tytułu otrzymania spłaty w wyniku działu spadku.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 21 marca 2016 r. (data wpływu 10 maja 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 20 czerwca 2016 r. (data wpływu 23 czerwca 2016 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku podatkowego z tytułu otrzymania spłaty w wyniku działu spadku - jest prawidłowe.

W dniu 10 maja 2016 r. do Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku podatkowego z tytułu otrzymania spłaty w wyniku działu spadku.

Przy piśmie z dnia 13 maja 2016 r., nr IBPB-2-2/4511-545/16/MZa, stosownie do art. 170 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), powyższy wniosek został przekazany, celem załatwienia zgodnie z właściwością, do Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim (data wpływu 18 maja 2016 r.).

Wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, w związku z tym pismem z dnia 10 czerwca 2016 r., Nr 1061-IPTPB2.4511.416.2016.1.MK, wezwano Wnioskodawcę, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h ustawy - Ordynacja podatkowa, do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłane zostało w dniu 10 czerwca 2016 r. (skutecznie doręczone w dniu 14 czerwca 2016 r.). W dniu 23 czerwca 2016 r. (data nadania 20 czerwca 2016 r.) wpłynęło uzupełnienie wniosku.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

W dniu 20 października 2015 r. zmarł ojciec Wnioskodawcy,... W dniu śmierci był żonaty z drugą żoną,... W małżeństwie obowiązywała wspólność majątkowa. Zmarły nie pozostawił testamentu. W związku z tym ustawowymi spadkobiercami są żona... córka z drugiego małżeństwa... oraz syn z pierwszego małżeństwa (Wnioskodawca).

Do wspólnego majątku ojca Wnioskodawcy i jego żony należy mieszkanie o wartości 140 tys. zł. W dniu 21 marca 2016 r., wyrokiem Sądu Rejonowego w..., nastąpiło nabycie spadku po ojcu Wnioskodawcy według następującego podziału:

* 1/3 żona.

* 1/3 córka.

* 1/3 syn (Wnioskodawca).

Spadkobiercy chcą przeprowadzić zgodny dział spadku. Żona ojca Wnioskodawcy jest zainteresowana 1/6 mieszkania, należącą do Wnioskodawcy. W związku z tym Wnioskodawca chce dokonać odpłatnego zniesienia 1/6 mieszkania na jej rzecz, która dokona spłaty w 30 ratach po 777 zł 77 gr każda. W sumie kwota spłaty wyniesie 23 333 zł 33 gr, co odpowiada rynkowej wartości 1/6 mieszkania. Spłaty będą dokonywane od momentu uprawomocnienia się wyroku dotyczącego zgodnego działu spadku.

W uzupełnieniu Wnioskodawca dodał, że w skład masy spadkowej po ojcu wchodziło mieszkanie, położone w..., o pow. 60,32 m². W wyniku działu spadku Wnioskodawca nie uzyska przysporzenia majątkowego wskutek nabycia udziałów w składnikach majątkowych o wartości przekraczającej udział Mu przysługujący. Postanowienie sądu dotyczące nabycia spadku uprawomocniło się w dniu 12 kwietnia 2016 r. Dokonane odpłatne zbycie udziału w nieruchomości nie nastąpi w wykonywaniu działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy przy odpłatnym zniesieniu współwłasności 1/6 części nieruchomości (mieszkania), Wnioskodawca będzie zobowiązany do zapłacenia podatku dochodowego od osób fizycznych, jeśli tak, to czy w każdym z lat, czy przy ostatniej spłacie.

Zdaniem Wnioskodawcy, opierając się na przepisach dotyczących ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odpłatne zniesienie współwłasności 1/6 nieruchomości (mieszkania) nie powoduje konieczności zapłacenia przez Wnioskodawcę należności z tytułu podatku dochodowego. Odpłatne zbycie udziałów jest konsekwencją nabytych praw w wyniku otrzymania spadku, zwłaszcza rzeczy, której nie da się podzielić. W sytuacji, w której nikt ze spadkobierców nie uzyska korzyści majątkowej, a jedynie zostanie unormowana sytuacja prawna - zniesienie współwłasności na skutek braku możliwości podziału mieszkania, z obowiązkiem spłaty Wnioskodawcy. Dział spadku, który nastąpi, jest konsekwencją postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.

Według Wnioskodawcy, otrzymanej w wyniku działu spadku kwoty, nie przekraczającej wartości posiadanego udziału w spadku, nie należy traktować jako przychodu. Według Wnioskodawcy nie powinien płacić podatku dochodowego od wspomnianej kwoty. Istotne znaczenie ma tutaj fakt, że spłata nie przekroczy wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego, a zgodny dział spadku nastąpi wyłącznie między spadkobiercami.

Słuszność swojego toku rozumowania Wnioskodawca potwierdza analogią sprawy, przedstawionej w interpretacji indywidualnej z dnia 17 kwietnia 2015 r., wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, nr IBPBII/2/4511-85/15/ŁCz, w której stwierdzono, że wnioskodawca nie musi płacić podatku dochodowego w przypadku odpłatnego zniesienia współwłasności, jeżeli spłata nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego. Nie powstaje wówczas przychód z odpłatnego zbycia, o którym jest mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez wnioskodawcę udziału w spadku, wnioskodawca nie uzyskuje w związku z czynnością działku spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej, a więc brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ekwiwalentnej kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku. Podobne stanowisko zostało przedstawione w interpretacji indywidualnej z dnia 25 lutego 2014 r., wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, nr IBPBII/2/415-1191/13/JG.

Wnioskodawca dodaje, że podczas telefonicznej rozmowy z pracownikiem Krajowej Informacji Podatkowej uzyskał słowne potwierdzenie słuszności swego stanowiska, jednak prosi o pisemne stanowisko w sprawie.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że w świetle obowiązujących przepisów odpłatne zniesienie współwłasności jest naturalną konsekwencją nabytych praw w wyniku otrzymania spadku. Spłata nie przekroczy wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego, a zgodny dział spadku nastąpi wyłącznie między spadkobiercami. Wobec powyższego Wnioskodawca uważa, że cyt. "odpłatne zniesienie współwłasności nie powoduje powstania zapłacenia przeze mnie podatku dochodowego (ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.)". Zgodnie z art. 22 ust. 6d ww. ustawy, za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a - c) ww. ustawy, nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodu jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przytoczony przepis definiuje generalną zasadę, zgodnie z którą nie płaci się podatku dochodowego, jeśli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub ich części, udziału w nieruchomości oraz prawa użytkowania wieczystego gruntów, upłynęło 5 lat. Zatem, jeśli od końca roku, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub ich części, udziału w nieruchomości oraz prawa użytkowania wieczystego upłynęło 5 lat, sprzedaż tej nieruchomości oraz prawa użytkowania wieczystego nie podlega w ogóle opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto, przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazuje, że dotyczy przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw, które nie następuje w ramach wykonywania działalności gospodarczej.

W przypadku sprzedaży nieruchomości decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma moment jej nabycia.

Z treści wniosku wynika, że ojciec Wnioskodawcy był żonaty (z drugą żoną), a w małżeństwie tym obowiązywała wspólność majątkowa. Do majątku wspólnego ojca Wnioskodawcy i jego drugiej żony należało mieszkanie o wartości 140 000 zł.

W dniu 20 października 2015 r. ojciec Wnioskodawcy zmarł. Spadkodawca (ojciec Wnioskodawcy) nie pozostawił testamentu. W związku z tym, ustawowymi spadkobiercami są żona, córka z drugiego małżeństwa oraz Wnioskodawca (syn z pierwszego małżeństwa). W skład masy spadkowej po zmarłym ojcu Wnioskodawcy wchodziło mieszkanie o pow. 60,32 m². W dniu 21 marca 2016 r., Sąd Rejonowy wydał postanowienie dotyczące nabycia spadku po ojcu Wnioskodawcy według następującego podziału: 1/3 żona, 1/3 córka, 1/3 Wnioskodawca (co stanowi 1/6 udziału w ww. mieszkaniu). Spadkobiercy chcą przeprowadzić zgodny dział spadku. Żona ojca Wnioskodawcy jest zainteresowana udziałem 1/6 mieszkania, należącym do Wnioskodawcy. W związku z tym Wnioskodawca chce dokonać odpłatnego zniesienia 1/3 udziału nabytego w spadku (1/6 mieszkania) na rzecz żony spadkodawcy, a ona dokona spłaty na rzecz Wnioskodawcy w 30 ratach. Kwota dokonanej spłaty w sumie będzie odpowiadała rynkowej wartości 1/6 mieszkania. Kwota jaką Wnioskodawca uzyska z tytułu zniesienia współwłasności nie przekroczy wartości udziału Wnioskodawcy w składnikach majątkowych wchodzących w skład spadku po ojcu.

Stosownie do art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380, z późn. zm.), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z art. 1035 ustawy - Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

Stosownie do art. 1037 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Zgodnie z art. 195 ustawy - Kodeks cywilny, współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom.

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej (art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego). Natomiast w myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia sądu.

W myśl art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Mając powyższe na względzie wyjaśnić należy, że dział spadku, którego przedmiotem jest nieruchomość (mieszkanie), następujący ze spłatą na rzecz Wnioskodawcy, powoduje, że umowa ta ma charakter odpłatny. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu takiego zbycia udziału w nieruchomości. Jeżeli suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym w sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna lub niższa do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz opisane zdarzenie przyszłe stwierdzić należy, że skoro - jak wskazano we wniosku - dział spadku po zmarłym w 2015 r. ojcu i odpłatne zniesienie współwłasności (tekst jedn.: udziału w mieszkaniu) nastąpi z obowiązkiem spłaty na rzecz Wnioskodawcy, a wartość spłaty otrzymanej od żony spadkodawcy będzie odpowiadała wartości udziału jaki przysługiwał Wnioskodawcy w spadku, to otrzymanie spłaty nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Podkreślić należy, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym. Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku stanu faktycznego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku.

W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

W związku z załączeniem przez Wnioskodawcę do wniosku dokumentów należy zaznaczyć, że Organ wydając interpretację w trybie art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie dokonuje analizy i oceny załączonych do wniosku dokumentów, a jedynie opiera się na przedstawionym we wniosku opisie zdarzenia przyszłego. Należy wskazać również, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku - nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.