1061-IPTPB2.4511.303.2016.1.DA - PIT w zakresie otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 11 kwietnia 2016 r. (data wpływu 13 kwietnia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie otrzymania spłaty w związku z działem spadku - jest prawidłowe.

W dniu 13 kwietnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

W dniu 29 września 2013 r. zmarł ojciec Wnioskodawczyni.... Na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego..... z dnia 3 grudnia 2013 r. Wnioskodawczyni nabyła razem ze swoją siostrą....., zam......, przy ul......., spadek po ojcu, w udziałach po 1/2 części każda.

W skład masy spadkowej wchodzi nieruchomość położona przy ul...... (numer działki 1027/2, numer KW:.....), o wartości 120 000 zł.

W dniu 3 lutego 2014 r. Wnioskodawczyni złożyła w Urzędzie Skarbowym..... zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych SD-Z2 i ze względu na stopień pokrewieństwa została zwolniona od podatku od spadków i darowizn.

Majątek, który Wnioskodawczyni odziedziczyła po ojcu jest niepodzielny, a sytuacja rodzinna nie pozwala na wspólne korzystanie z nieruchomości.

W drugim kwartale 2016 r. Wnioskodawczyni zamierza wspólnie z siostrą, dokonać notarialnego działu spadku i za otrzymaną spłatę w wysokości 60 000 zł przenieść przypadające Jej udziały (1/2 nieruchomości) na rzecz siostry.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy kwota, którą Wnioskodawczyni uzyska z tytułu spłaty w związku z działem spadku po zmarłym ojcu, będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jeśli będzie ona ekwiwalentna do posiadanych przez Wnioskodawczynię udziałów w spadku.

Zdaniem Wnioskodawczyni, spłata którą otrzyma, jako spadkobierca w związku z działem spadku po zmarłym ojcu nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawczyni uważa, że spłata jako dział spadku nie powinna być traktowana jako odpłatne zbycie udziałów, ponieważ jest konsekwencją dziedziczenia i podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Spłata ta zastąpi jedynie to, co Wnioskodawczyni uzyskałaby z działu spadku, gdyby mógł być on przeprowadzony w naturze.

Dział spadku polegający na przyznaniu wyłącznej własności jednemu spadkobiercy i pieniężnej spłaty drugiego, nie mieści się w ogóle w pojęciu odpłatnego zbycia udziałów w nieruchomości, (a to właśnie odpłatne zbycie stanowi źródło przychodu w podatku dochodowym). Dział spadku jest bowiem rozdysponowaniem składników spadku między spadkobiercami.

Reasumując, Wnioskodawczyni uważa, że nie uzyska żadnego przychodu, bowiem jedynie spienięży udział w nieruchomości nabyty w spadku uzyskując jedynie jego równowartość, a czynność prawna zostanie przeprowadzona wyłącznie pomiędzy spadkobiercami. Otrzymana przez Wnioskodawczynię spłata nie spowoduje przysporzenia majątkowego względem już odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej, w związku z czym, brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Ponadto w interpretacjach dotyczących spraw analogicznych do sprawy Wnioskodawczyni, w szczególności:

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 8 lutego 2016 r. (ILPB2/4511-1-81/16-2/PS);

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 3 lutego 2016 r. (ITPB4/4511-578/15/MK);

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 29 stycznia 2016 r. (IPTPB2/4511-772/15-2/Acz);

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 24 października 2014 r. (IPTPB2/41S-442/14-2/AK);

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 12 czerwca 2014 r. (ILPB2/415-374/14-2/WM);

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 26 maja 2014 r. (IPPB1/415-359/14-3/ES;

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 15 lutego 2014 r. (IBPBII/2/415-1191/13/JG);

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 16 stycznia 2014 r. (IPTPB2/415-704/13-4/JR);

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 23 sierpnia 2013 r. (ITPB2/415-523/13/DSZ);

* interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 9 sierpnia 2013 r. (ILPB2/415-422/12/13-S/TR),

Dyrektorzy Izb Skarbowych podzielają następujące stanowisko: "(...) wyjaśnić należy, że okoliczność, że dział spadku, którego przedmiotem są nieruchomości, następuje ze spłatami na rzecz pozostałych spadkobierców, powoduje, że umowa ta ma charakter odpłatny. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu takiego zbycia prawa własności nieruchomości. Jeżeli suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym w sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, to podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku. W konsekwencji, należy stwierdzić, że w sytuacji, w której spłata należna wnioskodawcy w związku z działem spadku, przedmiotem którego była nieruchomość, nie przekroczy wartości udziału w spadku - co wynika z treści wniosku - to w opisanej sytuacji nie powstanie przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy i na wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku od otrzymanej kwoty".

Wnioskodawczyni podaje, że kwestia opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych spłat dokonanych w następstwie działu spadku, była także przedmiotem orzeczeń sądowych:

1. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 9 listopada 2011 r. (sygn. akt I SA/Łd 1173/11): Przez dziedziczenie należy rozumieć zarówno samo nabycie spadku, jak i nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych w drodze działu spadku. W związku z nabyciem spadku, na spadkobiercach ciąży obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn, który powstaje z chwilą przyjęcia spadku. Od uzyskanych w ten sposób przychodów nie pobiera się już podatku dochodowego od osób fizycznych. Jak wskazał WSA, dział spadku, jako pewien "etap dziedziczenia", również nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Ponadto, nie będzie obciążony także podatkiem od spadków, ponieważ ten obowiązek wiąże się z nabyciem spadku, czyli pierwszym etapem dziedziczenia. Należy jednak zaznaczyć, że umowny dział spadku podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych w zakresie spłaty w kwocie ponad udział w spadku.

2. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 5 marca 2013 r. (sygn. akt I SA/Po 918/12): Sąd wskazał, że wbrew twierdzeniom organu interpretacyjnego strona skarżąca w 2011 r. nie uzyskała żadnego przychodu, skoro w 2010 r. nabyła udział w spadku, a następnie jedynie spieniężyła ten udział w nieruchomości uzyskując jego równowartość w gotówce. Zatem wbrew twierdzeniom organu po stronie podatniczki nie powstał przychód - przysporzenie, które mogłoby stanowić przedmiot opodatkowania. Dodatkowo Sąd przywołał wyrok NSA z dnia 8 lutego 2007 r. (sygn. akt II FSK 187/06) zgodnie z którym, późniejszy dział spadku, w wyniku którego jeden ze spadkobierców stał się właścicielem całej nieruchomości, nie może uzasadniać poglądu, że nabycie nieruchomości ponad "odziedziczony" udział nie nastąpiło w drodze spadku. Zapłacenie podatku dochodowego od spłaty doprowadziłoby do podwójnego opodatkowania tego samego przychodu - raz podatkiem od spadków, a drugi raz podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Sąd przypomniał, że podatniczka podlegała opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, (przy czym nie ma znaczenia, że została zwolniona z uiszczenia go). Sąd podkreślił zatem, że nie do przyjęcia jest objecie opodatkowaniem na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodów otrzymanych w dziale spadku jako spłaty.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Tym samym jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie lub wybudowanie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany z odpłatnego zbycia w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Przy czym pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż, czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej oraz własności praw majątkowych za odpłatnością, a więc co do zasady również dział spadku i odpłatne zniesienie współwłasności.

W przypadku nabycia w drodze spadku pięcioletni termin, o którym mowa powyżej powinien być liczony od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie spadku.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy.

Stosownie do art. 924 i art. 925 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z art. 1035 ustawy - Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

Stosownie do art. 1037 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Zgodnie z art. 195 ustawy - Kodeks cywilny, współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom.

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej (art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego). Natomiast w myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia Sądu.

W myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni wraz ze swoją siostrą nabyła spadek po ojcu zmarłym w dniu 29 września 2013 r., po 1/2 udziału każda z nich, co potwierdza postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 3 grudnia 2013 r. W skład masy spadkowej wchodziła nieruchomość o wartości 120 000 zł. W drugim kwartale 2016 r. Wnioskodawczyni zamierza wspólnie z siostrą dokonać notarialnego działu spadku i za otrzymaną spłatę w wysokości 60 000 zł, przenieść przypadający Jej udział w nieruchomości (tekst jedn.: 1/2 udziału), na rzecz siostry.

Mając powyższe na względzie wyjaśnić należy, że dział spadku, którego przedmiotem jest ww. nieruchomość, następujący ze spłatą na rzecz Wnioskodawczyni, powoduje, że umowa ta ma charakter odpłatny. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu takiego zbycia przedmiotowej nieruchomości. Jeżeli suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym w sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku, brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

W konsekwencji należy stwierdzić, że w sytuacji gdy otrzymana przez Wnioskodawczynię w związku z planowanym działem spadku spłata, nie przekroczy Jej udziału w spadku, czyli będzie ona ekwiwalentna do posiadanego przez Wnioskodawczynię udziału w spadku, to nie powstanie przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i na Wnioskodawczyni nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od spłaty, otrzymanej w wyniku działu spadku.

Jednocześnie Organ zauważa, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku - nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będzie różniło się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Ponadto wskazać należy, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, w związku z czym niniejsza interpretacja jest wiążąca dla Wnioskodawczyni jako osoby występującej z wnioskiem, nie wywiera natomiast skutku prawnego dla pozostałych spadkobierców.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego....., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.