1061-IPTPB2.4511.222.2016.2.Aku

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 17 czerwca 2016 r. Izba Skarbowa w Łodzi 1061-IPTPB2.4511.222.2016.2.Aku

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 5 marca 2016 r. (data wpływu 14 marca 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 18 maja 2016 r. (data wpływu 23 maja 2016 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanych odsetek od ubezpieczenia osobowego - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 marca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanych odsetek od ubezpieczenia osobowego.

Wniosek nie spełniał wymogów, określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), w związku z powyższym, pismem z dnia 9 maja 2016 r., Nr 1061-IPTPB2.4511.222.2016.1.AKu, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h ustawy - Ordynacja podatkowa, wezwał Wnioskodawcę do usunięcia braków wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłano w dniu 9 maja 2016 r. (skutecznie doręczono w dniu 13 maja 2016 r.), zaś w dniu 23 maja 2016 r. Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek (data nadania 19 maja 2016 r.).

We wniosku i jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 10 maja 2009 r. Wnioskodawca i Jego żona...., ulegli wypadkowi samochodowemu. Zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego.... I Wydział Cywilny, sygn. akt.... z dnia 12 stycznia 2015 r. oraz Sądu Apelacyjnego.... I Wydział Cywilny, sygn. akt.... z dnia 30 września 2015 r.,.... S.A. dokonało wypłaty odszkodowania, zadośćuczynienia oraz odsetek ustawowych z polisy OC sprawcy wypadku.

Podstawą prawną wydania wyroku przez Sąd Okręgowy oraz Sąd Apelacyjny, dotyczącą odszkodowania i zadośćuczynienia był art. 822, art. 444 § 1, art. 445 § 1, art. 436 § 2 oraz art. 415 Kodeksu cywilnego.

Podstawą prawną wydania wyroku przez Sąd Okręgowy i Sąd Apelacyjny, dotyczącą odsetek był art. 481 § 1 i 2, art. 817 Kodeksu Cywilnego oraz art. 14 Ustawy o Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Wypłacone kwoty obejmowały swoim zakresem odszkodowanie za poniesione szkody, zadośćuczynienie oraz odsetki za nieterminowe wypłacenie świadczenia.

Przedmiotowe kwoty zostały wypłacone Wnioskodawcy przez firmę ubezpieczeniową.... S.A w częściach, wszystkie w 2015 r.

W pozwie skierowanym do Sądu Okręgowego.... z dnia 18 sierpnia 2011 r., Wnioskodawca wniósł o zasądzenie na Jego rzecz od pozwanego.... Spółki Akcyjnej z siedzibą.... następujących roszczeń:

1.

kwoty 550 000 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami: od kwoty 150 000 zł od dnia 9 maja 2010 r. do dnia zapłaty i od kwoty 400 000 zł od dnia 12 lutego 2011 r., do dnia zapłaty;

2.

kwoty 2 668 zł tytułem odszkodowania (zwrotu kosztów dojazdów) wraz z odsetkami ustawowymi: od kwoty 2 231 zł 06 gr od dnia 9 maja 2010 r. do dnia zapłaty i od kwoty 436 zł 94 gr od dnia 29 maja 2010 r., do dnia zapłaty;

3.

kwoty 2 795 zł 34 gr tytułem odsetek ustawowych od wpłat częściowych dokonanych przez pozwanego po upływie 30 dni od daty zgłoszenia szkody tytułem wypłaty zadośćuczynienia i odszkodowania za szkodę majątkową wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty;

4.

kwoty 14 775 zł tytułem skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby za okres od dnia 11 maja 2009 r. do dnia 31 grudnia 2010 r. (koszty zakupu dietetycznej żywności) z odsetkami ustawowymi od dnia 12 lutego 2011 r. do dnia zapłaty;

5.

kwoty 8 335 zł 83 gr tytułem skapitalizowanej renty z tytułu utraty zarobków za okres od dnia 31 stycznia 2011 r. do dnia 31 lipca 2011 r. wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wytoczenia powództwa, do dnia zapłaty;

6.

kwoty 1 190 zł 83 gr tytułem dodatkowej renty miesięcznej z tytułu utraty zarobków, płatnej miesięcznie począwszy od sierpnia 2011 r. z dołu do 10 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni z odsetkami ustawowymi w razie uchybienia terminom płatności.

Sąd I i II instancji zasądził:

1.

zadośćuczynienie za poniesione krzywdy w kwocie 400 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi w kwocie 229 579 zł 45 gr;

2.

odszkodowanie za poniesione straty w kwocie 5 998 zł 80 gr wraz z odsetkami ustawowymi w kwocie 3 040 zł 68 gr;

3.

odsetki ustawowe od wpłat częściowych dokonanych przez pozwanego po upływie 30 dni od daty zgłoszenia szkody tytułem wypłaty zadośćuczynienia i odszkodowania za szkodę majątkową w kwocie 2 795 zł 34 gr wraz z odsetkami ustawowymi w kwocie 1 266 zł 02 gr;

4.

zasądził od powoda..... na rzecz pozwanego..... Spółki Akcyjnej z siedzibą..... kwotę 700 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu;

5.

kwotą 27 916 zł 29 gr obciążył Wnioskodawcę tytułem nieuiszczonych w sprawie kosztów sądowych;

Pozostałe żądania Sąd oddalił.

Koszty poniesione przez Wnioskodawcę w związku z procesem sądowym:

a.

wyrok I instancji - Sąd Okręgowy: Kancelaria Radcy Prawnego wystawiła fakturę obejmującą koszty zastępstwa procesowego i wynagrodzenie prowizyjne na kwotę 29 788 zł 82 gr;

b.

wyrok II instancji - Sąd Apelacyjny: Kancelaria Radcy Prawnego wystawiła fakturę obejmującą koszty zastępstwa procesowego w II instancji, wynagrodzenie prowizyjne i dodatkowe koszty zastępstwa za I instancję na kwotę 23 081 zł 06 gr.

Koszty postępowania w kwocie 27 916 zł 29 gr zostały wpłacone przez Wnioskodawcę na konto Sądu Okręgowego...., jako koszty nieuiszczonego postępowania sądowego. Wnioskodawca zapłacił kwotę 798 zł, zasądzoną przez Sąd na rzecz..... S.A. w....., tytułem zwrotu kosztów procesu. Koszt apelacji wyniósł 2 000 zł. Ponadto, Sąd zasądził na rzecz Wnioskodawcy od...... S.A. kwotę 4 700 zł tytułem kosztów procesu za II instancję, w tym na rzecz kancelarii 2 700 zł.

Łączna kwota wydatków poniesionych przez Wnioskodawcę w związku z postępowaniem sądowym to 79 268 zł 20 gr, pomniejszona o 4 700 zł (zwrot kosztów przyznany przez sąd) 74 568 zł 20 gr.

Zasądzając odsetki, Sąd miał na uwadze, że reguła, zgodnie z którą zarówno odszkodowanie, jak i zadośćuczynienie za krzywdę stają się wymagalne po wezwaniu ubezpieczyciela przez poszkodowanego do spełnienia świadczenia odszkodowawczego (art. 455 § 1 Kodeksu cywilnego), ulega modyfikacji w odniesieniu do świadczeń przysługujących poszkodowanemu od zakładu ubezpieczeń. Powyższa modyfikacja wynika z ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o Ubezpieczeniach Obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Zgodnie z przepisem art. 14 ust. 1 powołanej ustawy, zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni, licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Według zaś art. 14 ust. 2 ustawy, w przypadku gdyby wyjaśnienie w tym terminie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienie o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego.

Sąd uznał, że dla wskazania dnia początkowego, od którego należy naliczać odsetki, decydujące znaczenie mają powołane wyżej przepisy ustawy oraz żądanie sformułowane przez stronę powodową w toku postępowania likwidacyjnego oraz w pozwie.

Mając na uwadze powyższe sąd stwierdził, że odsetki związane były z pozostawaniem zobowiązanego, tj...... S.A. w zwłoce ze spełnieniem świadczeń pieniężnych.

Wyrok z dnia 12 stycznia 2015 r. Sądu Okręgowego w... I Wydział Cywilny w sprawie o sygn. akt....., zasądził od pozwanego..... S.A. na rzecz Wnioskodawcy następujące kwoty:

1.

zadośćuczynienie w kwocie 250 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od następujących dat i kwot:

* od kwoty 150 000 zł od dnia 9 maja 2010 r. do dnia 11 marca 2015 r., tj. 92 831 zł 51 gr;

* od kwoty 100 000 zł od dnia 12 lutego 2011 r. do dnia 11 marca 2015 r., tj. 51 950 zł 68 gr;

2.

odszkodowanie w kwocie 5 998 zł 80 gr wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od następujących dat i kwot:

* od kwoty 2 231 zł 06 gr od dnia 9 maja 2010 r. do dnia 11 marca 2015 r. - kwota odsetek 1 380 zł 75 gr;

* od kwoty 436 zł 94 gr od dnia 29 maja 2010 r. do dnia 11 marca 2015 r. - kwota odsetek 270 zł 41 gr;

* od kwoty 700 zł od dnia 29 maja 2010 r. do dnia 11 marca 2015 r. - kwota odsetek 433 zł 21 gr;

* od kwoty 2 630 zł 80 gr od dnia 25 kwietnia 2012 r. do dnia 11 marca 2015 r. - kwota odsetek 956 zł 31 gr.

3.

odszkodowanie w kwocie 2 795 zł 34 gr wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 18 sierpnia 2011 r. do dnia 11 marca 2015 r., tj. 1 266 zł 02 gr.

Wyrok Sądu Apelacyjnego.... w sprawie o sygn. akt..... z dnia 30 września 2015 r., zasądził od pozwanego..... S.A. na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie w wysokości 150 000 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi, od dnia 12 lutego 2011 r. do dnia 6 października 2015 r.,w kwocie 84 797 zł 26 gr.

Wnioskodawca nie otrzymał z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych odszkodowania za szkody, dotyczące majątku związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody opodatkowane są zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Po zakończeniu roku podatkowego towarzystwo ubezpieczeniowe przesłało Wnioskodawcy i Jego żonie informacje PIT-8C, w których wykazane zostały wypłaty ustawowych odsetek w szkodzie i przychód z tego tytułu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku):

Czy odsetki ustawowe przyznane Wnioskodawcy zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego..... i Sądu Apelacyjnego....., otrzymane z tytułu nieterminowej wypłaty odszkodowania i zadośćuczynienia za poniesione krzywdy podlegają zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy stwierdzić bezsprzecznie, że odsetki wypłacone na podstawie wyroku Sądu w 2015 r. przez.... S.A....., podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego. Co za tym zaś idzie, nie powinny być wykazane w informacji PIT-8C i następnie rozliczone w zeznaniu PIT-37 za 2015 r.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych (wyjątki dotyczą jedynie odszkodowań związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą). Na podstawie powołanego przepisu bezsporne jest zwolnienie od podatku dochodowego od osób fizycznych, wszelkich kwot otrzymanych z tytułu ubezpieczeń, w tym także otrzymanych odsetek. Podkreślenia wymaga, że art. 21 ust. 1 tej ustawy w punktach 3, 3a, 3b i 3d zwalnia od podatku inne rodzaje odszkodowań. Jednakże należy zwrócić uwagę, że w omawianych punktach ustawodawca wyraźnie zawarł sformułowanie, że wolne od podatku są jedynie odszkodowania. Tymczasem, w przypadku ubezpieczeń osobowych, ustawodawca użył sformułowania "kwoty otrzymane". Biorąc pod uwagę zarówno wykładnię literalną, jak i celowościową tego przepisu, można wyciągnąć wniosek, że tak skonstruowany przepis zwalnia od opodatkowania nie tylko należność główną, ale także wszelkie inne wypłacone kwoty, mieszczące się w zakresie wyrażenia "kwot otrzymanych z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych", w tym także otrzymane odsetki. Słusznie bowiem należy przyjąć, że gdyby celem ustawodawcy było zwolnienie z opodatkowania jedynie odszkodowań, posłużyłby się on w konstrukcji art. 21 ust. 1 pkt 4 bezpośrednim wyrażeniem, analogicznym do tych zawartych w pkt 3-3d.

Problem opodatkowania odsetek był również pośrednio rozstrzygany przez sądownictwo administracyjne, w tym przez Naczelny Sąd Administracyjny. W wyroku z dnia 17 stycznia 2014 r. (sygn. akt II FSK 289/12) NSA wskazał, że " (...) odsetki należy przypisać do tego samego źródła przychodów co należność główną - a co za tym idzie, podlegają one opodatkowaniu w ten sam sposób. (...) z konieczności przeprowadzania ścisłej i literalnej wykładni przepisów regulujących zwolnienia podatkowe, nie można wyprowadzić wniosku, że odsetki należy przyporządkować do innego źródła przychodu niż należność główną". Powyższe potwierdza, że na podstawie zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 4, opodatkowaniu nie będą podlegać także odsetki od odszkodowań, otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych.

Identyczne stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, który w orzeczeniu z dnia 25 marca 2015 r. (sygn. akt.....) uchylił wadliwą interpretację podatkową, na mocy której organ skarbowy zobowiązał podatniczkę do zapłaty podatku dochodowego od odsetek otrzymanych z tytułu nieterminowej wypłaty odszkodowania za śmierć męża. W wyroku tym WSA zwrócił uwagę, że choć rzeczywiście w przepisach nie ma mowy o tym, jak należy traktować odsetki za zwłokę wypłacone przy odszkodowaniu, to jednak nie ma w nich także nic, co by sugerowało, że należy je traktować jako coś zupełnie odrębnego od świadczenia pierwotnego. Zdaniem sędziów, jedno łączy się ściśle z drugim, więc nie można odsetek za zwłokę opodatkować. Czyli w przypadku odszkodowania należy zwolnić je z podatku.

Mając na uwadze przytoczone przepisy oraz linię orzeczniczą należy uznać, że otrzymane odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty odszkodowania będą objęte zwolnieniem z podatku dochodowego od osób fizycznych, jako świadczenie akcesoryjne w stosunku do kwot z tytułu ubezpieczenia osobowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3, i art. 30f są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono "inne źródła".

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Należy podkreślić, że użyte w art. 20 ust. 1 ww. ustawy sformułowanie "w szczególności", świadczy o przykładowym katalogu przychodów z innych źródeł. Oznacza to, że do tej kategorii przychodów zaliczane są także inne, nie wymienione wprost w tym przepisie. Tym samym należy uznać, że katalog ten nie jest katalogiem zamkniętym. W związku z tym, każde świadczenie dające realne przysporzenie finansowe, o ile nie stanowi kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca wraz z żoną uległ w dniu 10 maja 2009 r. wypadkowi samochodowemu. Zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 12 stycznia 2015 r. oraz Sądu Apelacyjnego z dnia 30 września 2015 r., towarzystwo ubezpieczeniowe dokonało wypłaty odszkodowania, zadośćuczynienia oraz odsetek ustawowych z polisy OC sprawcy wypadku. Wypłacone kwoty obejmowały swoim zakresem odszkodowanie za poniesione szkody, zadośćuczynienie oraz odsetki za nieterminowe wypłacenie świadczenia. Zasądzając odsetki, Sąd miał na uwadze, że reguła, zgodnie z którą zarówno odszkodowanie, jak i zadośćuczynienie za krzywdę stają się wymagalne po wezwaniu ubezpieczyciela przez poszkodowanego do spełnienia świadczenia odszkodowawczego, ulega modyfikacji w odniesieniu do świadczeń przysługujących poszkodowanemu od zakładu ubezpieczeń. Powyższa modyfikacja wynika z ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o Ubezpieczeniach Obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Zgodnie z przepisem art. 14 ust. 1 powołanej ustawy, zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni, licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Według art. 14 ust. 2 ww. ustawy, w przypadku gdyby wyjaśnienie w tym terminie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienie o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. Sąd uznał, że dla wskazania dnia początkowego, od którego należy naliczać odsetki, decydujące znaczenie mają powołane wyżej przepisy ustawy oraz żądanie sformułowane przez stronę powodową w toku postępowania likwidacyjnego oraz w pozwie. Mając na uwadze powyższe Sąd stwierdził, że odsetki związane były z pozostawaniem zobowiązanego, tj. towarzystwa ubezpieczeniowego w zwłoce ze spełnieniem świadczeń pieniężnych. Przedmiotowe kwoty zostały wypłacone Wnioskodawcy przez firmę ubezpieczeniową w częściach, wszystkie w 2015 r.

Odszkodowanie nie było związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Po zakończeniu roku podatkowego towarzystwo ubezpieczeniowe przesłało Wnioskodawcy informację PIT-8C, w której wykazany został przychód z tytułu wypłaty ustawowych odsetek w związku z nieterminową wypłatą należnych świadczeń przez ubezpieczyciela.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

a.

odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,

b.

dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15 i 15a.

Zgodnie z brzmieniem art. 24 ust. 15 ww. ustawy, dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej, w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi, jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy.

Natomiast, w myśl art. 24 ust. 15a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia na życie lub dożycie, zawarta na podstawie odrębnych przepisów, w której świadczenie zakładu ubezpieczeń z tytułu dożycia jest:

1.

ustalane na podstawie określonych indeksów lub innych wartości bazowych albo

2.

równe składce ubezpieczeniowej powiększonej o określonej w umowie ubezpieczenia wskaźnik

- jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a składką wpłaconą do zakładu ubezpieczeń.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.), zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba, że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy (art. 482 § 1 Kodeksu cywilnego).

Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą wymagalności należności głównej i datą jej wypłaty nie są wliczane do wartości należności. Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, z późn. zm.) do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, że nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z należnością (roszczeniem) główną (np. z długiem, zobowiązaniem). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego (zapłatą długu). Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem niewykonania zobowiązań, stąd też nie można ich traktować jako odszkodowania, gdyż takim świadczeniem nie są. Z jednej strony są one karą dla osoby, która spóźnia się ze spłatą należności (długu) i tym samym wynagrodzeniem - rekompensatą dla osoby, której należność winna być wypłacona.

Potwierdza to orzecznictwo sądów powszechnych, zgodnie z którym "Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej. Roszczenie o odsetki za opóźnienie (art. 481 Kodeksu cywilnego) jest więc roszczeniem innym niż roszczenie deliktowe" (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1994 r., III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155).

Z tych też względów wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone.

Zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy wyraźnie o tym stanowi (konkretnie odnosi się do odsetek).

I tak, wolne od podatku są odsetki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 52, pkt 95, pkt 119 i pkt 130 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli:

* odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz. U. Nr 156, poz. 776),

* odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1,

* odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta,

* odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a.

W świetle powyższego należy przyjąć, że ustawodawca nie pomija odsetek w zwolnieniach, jeżeli uznaje zasadność ich zwolnienia w odniesieniu do dóbr, które w jego ocenie zasługują na szczególną ochronę.

Zatem skoro ustawodawca nie zamieścił w katalogu zwolnień odsetek przysługujących od zasądzonych świadczeń, określonych przez Wnioskodawcę w opisie stanu faktycznego, to należy stwierdzić, że odsetki te podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, zgodnie ze wskazaną powyżej regułą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy również pokreślić, że wszelkie zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, a przepisy dotyczące zwolnień podatkowych powinny być interpretowane ściśle, zgodnie przede wszystkim z ich wykładnią językową. Wykluczone jest w tym wypadku stosowanie wykładni rozszerzającej jak i zawężającej.

W przedmiocie stosowania wszelkiego rodzaju ulg podatkowych trzeba mieć na względzie także art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.), zgodnie z którym każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy, co wynika z art. 217 Konstytucji. Tym samym, każdy wyjątek od zasady powszechności opodatkowania (w tym także ulga podatkowa) nie może być interpretowany dowolnie, ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której nie zawiera.

Wnioskodawca w swoim stanowisku przywołuje stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 stycznia 2014 r. (sygn. akt II FSK 289/12), które, zdaniem Wnioskodawcy potwierdza, że na podstawie zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu nie będą podlegać także odsetki od odszkodowań otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych. Orzeczenie to dotyczy jednak odmiennego stanu faktycznego, tj. zakwalifikowania do przychodów z określonego źródła odpłatnego zbycia nieruchomości odsetek za opóźnioną zapłatę ceny sprzedawanej nieruchomości i nie może być brane pod uwagę w tej sprawie.

Wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy, nie można utożsamiać odsetek za zwłokę ze świadczeniem odszkodowawczym, czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Należy jeszcze raz wskazać, że wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem nie wykonania zobowiązań. Roszczenie o odsetki przysługuje bowiem wierzycielowi, w związku z samym faktem opóźnienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego, nie jest ono zależne od winy dłużnika i jest zasadne także wtedy, gdy po stronie wierzyciela nie wystąpiła jakakolwiek szkoda. W orzecznictwie sądów powszechnych przyjmuje się, że roszczenie o zapłatę odsetek za opóźnienie ma względem roszczenia zasadniczego charakter akcesoryjny, a odszkodowanie i odsetki za opóźnienie z chwilą ich powstania stanowią odrębne i niezależne od siebie roszczenia i nie mogą na siebie wzajemnie oddziaływać. Odsetki od odszkodowania pozostają co prawda w pewnym związku z należnością główną, jednak należy zaznaczyć, że zaspokajają odrębne roszczenie, którego podstawową przesłanką nie jest szkoda. Nie można więc przyjąć, że odsetki są odszkodowaniem i jako takie objęte są zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych przewidzianych dla odszkodowań.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa, należy stwierdzić, że kwota zasądzonych odsetek ustawowych wyrokiem Sądu Okręgowego oraz wyrokiem Sądu Apelacyjnego, otrzymanych z tyt. nieterminowej wypłaty odszkodowania i zadośćuczynienia za poniesione krzywdy, nie podlega zwolnieniu, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie są to bowiem kwoty z tytułu ubezpieczenia, lecz odsetki od zasądzonych przez Sąd świadczeń, z tytułu ubezpieczenia w postaci odszkodowania wypłaconego z opóźnieniem przez ubezpieczyciela. W konsekwencji, zasądzonych odsetek na podstawie wyroku Sądu za nieterminową wypłatę odszkodowania i zadośćuczynienia, nie można utożsamiać ze świadczeniem z tytułu ubezpieczenia, dlatego też tego rodzaju odsetki nie mogą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie wskazanego art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy. Odsetki te stanowią dla Wnioskodawcy przychód z innych źródeł określony w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten Wnioskodawca, stosownie do art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, winien wykazać w rozliczeniu rocznym składanym za rok podatkowy, w którym otrzymał zasądzone odsetki, tj. 2015 r. i zapłacić należny z ww. tytułu podatek dochodowy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę orzeczeń sądów administracyjnych tutejszy Organ zaznacza, że przeanalizował rozstrzygnięcia w nich zawarte, jednakże orzeczenia te zapadły w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację. Interpretacje organów podatkowych dotyczą tylko konkretnej, indywidualnej sprawy, osadzonej w określonym stanie faktycznym (zdarzeniu przyszłym) i tylko w tej sprawie rozstrzygnięcie zawarte w każdej z nich jest wiążące. W związku z tym, organy podatkowe, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami innych organów podatkowych lub sądów administracyjnych, jednak nie stosują wprost tych rozstrzygnięć także z tego powodu, że nie stanowią one materialnego prawa podatkowego.

Podkreślić należy, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku.

W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego....., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl