1061-IPTPB2.4511.194.2016.2.EC

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 3 czerwca 2016 r. Izba Skarbowa w Łodzi 1061-IPTPB2.4511.194.2016.2.EC

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 7 marca 2016 r. (data wpływu 8 marca 2016 r.), uzupełnionym pismem złożonym w dniu 25 maja 2016 r. o wydanie interpretacji indywidulanej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 marca 2016 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

Wniosek nie spełniał wymogów, określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), w związku z powyższym, pismem z dnia 16 maja 2016 r., Nr 1061-IPTPB2.4511.194.2016.1.EC, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h ustawy - Ordynacja podatkowa, wezwał Wnioskodawczynię do usunięcia braków wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłano w dniu 16 maja 2016 r. (skutecznie doręczono dnia 19 maja 2016 r.), zaś w dniu 25 maja 2016 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku (data nadania 23 maja 2016 r.).

We wniosku i jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny:

Z dniem 31 stycznia 2015 r. uległa rozwiązaniu umowa Wnioskodawczyni z..... S.A..... Zakład Spółki....., na zasadzie porozumienia stron w ramach Programu Dobrowolnych Odejść (dalej: PDO). Rozwiązanie umowy nastąpiło na mocy porozumienia stron art. 30 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.) w zw. z art. 10 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. z 2003 r. Nr 90, poz. 844 z późn. zm.).

Rozwiązanie umowy nastąpiło wyłącznie z przyczyn niedotyczących pracownika.

Zasady i tryb rozwiązania umowy o pracę, a także zasady wypłaty świadczeń pieniężnych zostały opracowane w Regulaminie Programu Dobrowolnych Odejść dla pracowników.... S.A. z dnia 28 listopada 2014 r., który jest regulaminem w rozumieniu art. 9 § 1 Kodeksu pracy, ponieważ reguluje prawa i obowiązki obydwu stron stosunku pracy, tj. pracodawcy i pracowników.

Celem wprowadzenia Programu PDO była restrukturyzacja zatrudnienia u pracodawcy z jednoczesnym poszanowaniem tak obowiązujących przepisów powszechnego i zakładowego prawa pracy, jak też wprowadzeniem dodatkowych świadczeń dla pracowników rozwiązujących umowy o pracę w ramach programu.

Zgodnie z Regulaminem Programu Dobrowolnych Odejść w związku z rozwiązaniem umowy, Wnioskodawczyni otrzymała następujące świadczenia:

* odprawę pieniężną, o której mowa w przepisie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 90, poz. 844 z późn. zm.) w wysokości tam ustalonej,

* dodatkowe jednorazowe świadczenie - rekompensata.

Z ww. świadczeń została Wnioskodawczyni pobrana zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Rekompensata została wypłacona jednorazowo wraz z wynagrodzeniem za miesiąc styczeń 2015 r., w dniu 10 lutego 2015 r.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni zaznaczyła, że przystąpienie do Programu Dobrowolnych Odejść stanowiło uprawnienie pracownika:

* pracownik przystępował do PDO składając "Wniosek do Pracodawcy" - Załącznik Nr 1 do Regulaminu PDO,

* złożenie przez pracownika wniosku było równoznaczne z jego nieodwołalną ofertą rozwiązania umowy o pracę na zasadach określonych w Regulaminie PDO,

* pracodawca podejmował decyzję o wyrażeniu zgody na rozwiązanie z pracownikiem umowy o pracę w trybie PDO, a jego decyzja miała charakter uznaniowy i leżała w wyłącznej kompetencji pracodawcy i była ostateczna.

Pracodawca o podjętej decyzji informował pracownika na piśmie - "Informacje do Pracownika", Zał. Nr 2 do Regulaminu PDO.

Do dnia 30 stycznia 2015 r. pracownik i pracodawca zawierali odpowiednie porozumienie stron o rozwiązaniu umowy o pracę, z wykorzystaniem wzoru porozumienia stron o rozwiązaniu umowy o pracę stanowiącego Zał. Nr 3 do Regulaminu PDO.

Rozwiązanie umowy o pracę w ramach Programu nastąpiło z dniem 31 stycznia 2015 r.

Rozwiązanie umowy o pracę w ramach Programu nastąpiło z przyczyn niedotyczących pracownika w rozumieniu ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. (Dz. U. Nr 90, poz. 844, z późn. zm.). W przypadku rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę w ramach Programu, pracownik zobowiązany był do wykorzystania przysługującego mu urlopu wypoczynkowego. Pracodawca zobowiązał się wskazać w indywidualnym świadectwie pracy pracownika, że umowa uległa rozwiązaniu z przyczyn niedotyczących pracownika. W związku z rozwiązaniem umowy o pracę w ramach Programu, pracownikowi przysługiwała: odprawa pieniężna art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 90, poz. 844 z późn. zm.) oraz dodatkowe jednorazowe świadczenie rekompensata, która została Wnioskodawczyni wypłacona wraz z wynagrodzeniem za miesiąc styczeń 2015 r. dnia 10 lutego 2015 r.

Wysokość rekompensaty dla Wnioskodawczyni została ustalona zgodnie z Regulaminem Programu Dobrowolnych Odejść. Wysokość rekompensaty była uzależniona od rodzaju posiadanego przez pracownika na dzień 31 stycznia 2015 r. uprawnienia wynikającego z gwarancji zatrudnienia, przysługującej pracownikowi na podstawie § 3 "Paktu Gwarancji Pracowniczych" z dnia 2 września 2013 r. Pracownikowi, w przypadku którego pracodawca wyraził zgodę na rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron, uprawniony był do otrzymania rekompensaty w wysokości: (§ 4 pkt 4 Regulaminu PDO)"Wysokość rekompensaty uzależniona jest od rodzaju posiadanego przez Pracownika na dzień 31 stycznia 2015 r. uprawnienia wynikającego z gwarancji zatrudnienia (dalej: "Gwarancja Zatrudnienia"), przysługującej pracownikowi na podstawie § 3 Paktu Gwarancji Pracowniczych z dnia 2 września 2013 r.".

Pracownicy, w przypadku których pracodawca wyraził zgodę na rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron uprawnieni są do otrzymania rekompensaty w wysokości:

1.

pięciokrotności wynagrodzenia za pracę, jeżeli pracownik nie jest objęty Gwarancją Zatrudnienia z zastrzeżeniem, że w przypadku pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę innej niż na czas nieokreślony, rekompensata wynosi półkrotność wynagrodzenia za pracę,

2.

jedenastokrotność wynagrodzenia za pracę, jeśli pracownikowi przysługuje 4 - letnia Gwarancja Zatrudnienia,

3.

trzydziestotrzykrotność wynagrodzenia za pracę, jeżeli pracownikowi przysługuje 10 - letnia Gwarancja Zatrudnienia.

Wysokość tej rekompensaty była ustalana przez pracodawcę indywidualnie dla każdego pracownika rozwiązującego umowę o pracę w ramach PDO.

Jednocześnie Wnioskodawczyni poinformuje, że "Pakt Gwarancji Pracowniczych" został zawarty przez pracodawcę i podpisany przez wszystkie Centrale Związków Zawodowych, będące stroną Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla pracowników zatrudnionych przez wszystkie zakłady..... S.A. Zgodnie z § 3 tego paktu Pracodawca zobowiązał się do zapewnienia trwałości zatrudnienia i nadał pracownikom zatrudnionym w dniu wejścia w życie Paktu 10 - letnią lub 4 - letnią Gwarancję Zatrudnienia. W przypadku naruszenia przez pracodawcę Gwarancji Zatrudnienia, pracodawca zobowiązał się wypłacić na rzecz pracownika, któremu naruszono Gwarancję Zatrudnienia, jednorazowe odszkodowanie w wysokości równej iloczynowi liczby miesięcy pozostających do końca okresu Gwarancji Zatrudnienia, liczonych od dnia rozwiązania umowy o pracę i miesięcznego wynagrodzenia pracownika, obliczonego jak za urlop wypoczynkowy.

Pracodawca nie dotrzymał "Gwarancji Zatrudnienia" określonych w zawartym pakcie, a w zamian wprowadził PDO. Zgodnie z Regulaminem PDO, pracownik był uprawniony do otrzymania rekompensaty.

Wysokość tej rekompensaty pracodawca powiązał jednak z "Gwarancją Zatrudnienia", określoną w § 3 Paktu Gwarancji, zawartego w dniu 2 września 2013 r. i uzależniona ona była od tego, czy pracownik posiadał 10 - letnią gwarancję zatrudnienia, czy też 4 - letnią gwarancję zatrudnienia.

Chociażby dlatego Wnioskodawczyni uważa, że otrzymana przez Nią rekompensata jest formą zadośćuczynienia, czy też odszkodowania za niedotrzymanie przez pracodawcę gwarancji trwałości zatrudnienia i podlega zwolnieniu z obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wnioskodawczyni pragnie również dodać, że analizując zapisy "Paktu gwarancji", odszkodowanie, które musiałby zapłacić pracodawca pracownikowi np. z 10 - letnią Gwarancją Zatrudnienia, byłoby w wielu przypadkach wyższe niż otrzymana rekompensata, dlatego pracodawca chcąc szybko zrestrukturyzować zatrudnienie, a będąc związany "Paktem Gwarancji", zdecydował o wprowadzeniu Regulaminu PDO i wypłacenie pracownikom rekompensat. Jednak, w Regulaminie PDO przysługujące pracownikom świadczenie nie nazwał odszkodowaniem bądź zadośćuczynieniem, lecz rekompensatą.

Wnioskodawczyni uważa jednak, że samo słowo "rekompensata" oznacza, że rekompensuje jakieś straty. W tym przypadku, rekompensuje niedotrzymania zobowiązania pracodawcy do trwałości zatrudnienia.

Jak Wnioskodawczyni podnosi powyżej, otrzymana przez Nią rekompensata ma charakter odszkodowania za brak możliwości kontynuowania zatrudnienia. Dowodem na to jest fakt, że jej wysokość powiązano z "Gwarancją Zatrudnienia" określoną w § 3 "Paktu Gwarancji".

Warunkiem przystąpienia do Programu PDO było złożenie przez pracownika wniosku, lecz było to równoznaczne z jego nieodwołalną ofertą rozwiązania umowy o pracę, na zasadach określonych w PDO. Wycofanie wniosku nie było możliwe. Jedynie pracodawca mógł nie wyrazić zgody na rozwiązanie umowy o pracę w ramach PDO.

Wnioskodawczyni uważa, że wypłacona Jej rekompensata związana z odejściem z pracy w trybie Programu PDO, korzysta ze zwolnienia przedmiotowego wymienionego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy kwota wypłacona tytułem rekompensaty związanej z dobrowolnym odejściem z pracy w trybie PDO korzysta ze zwolnienia przedmiotowego wymienionego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w związku z czym Wnioskodawczyni przysługuje prawo do zwrotu pobranej zaliczki na podatek w rozliczeniu rocznym za 2015 r.

Zdaniem Wnioskodawczyni, wypłacona Jej rekompensata, związana z dobrowolnym odejściem z pracy w trybie PDO korzysta ze zwolnienia przedmiotowego wymienionego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i powinna być zwolniona z PIT.

Otrzymana rekompensata stanowi formę zadośćuczynienia strat, jakie Wnioskodawczyni poniosła i ponosi nadal w związku z brakiem możliwości osiągania wynagrodzenia.

Rekompensata jest świadczeniem, które umożliwia Wnioskodawczyni zaspokojenie potrzeb życiowych do chwili otrzymania emerytury.

Wnioskodawczyni uważa, że wypłacona rekompensata nawet jeśli nie jest nazwana odszkodowaniem, to z uwagi na swój właśnie kompensacyjny charakter, powinna zostać zwolniona z obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Nie sposób jednoznacznie stwierdzić czy gdyby Wnioskodawczyni nie podpisała porozumienia stron w przedmiocie rozwiązania umowy o pracę, mogłaby Ona nadal ją kontynuować. Spółka prowadzi nadal głęboką restrukturyzację, z którą wiążą się m.in. liczne odejścia pracowników. W związku z zasięgnięciem informacji w powyższej sprawie zawartej w Gazecie Prawnej, o wydanej interpretacji indywidulanej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 24 sierpnia 2015 r. o sygn. IBPB-2-1/4511-167/MD, Wnioskodawczyni uważa, że wymieniona we wniosku rekompensata nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania, wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do art. 11 ust. 1 przywołanej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot "w szczególności" oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), z wyjątkiem:

a.

określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b.

odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c.

odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d.

odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e.

odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f.

odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

g.

odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Zgodnie natomiast z art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502, z późn. zm.), ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni dobrowolnie przystąpiła do Programu Dobrowolnych Odejść i w związku z tym w dniu 31 stycznia 2015 r., na mocy porozumienia stron rozwiązano umowę o pracę Wnioskodawczyni z pracodawcą, na podstawie Jej wniosku złożonego o objęcie ww. Programem. Wprowadzony przez pracodawcę Regulamin Programu Dobrowolnych Odejść jest regulaminem w rozumieniu art. 9 § 1 ustawy - Kodeks pracy. W momencie rozwiązania umowy o pracę Wnioskodawczyni otrzymała w 2015 r. odprawę pieniężną oraz jednorazowe świadczenie - rekompensatę. Kwota rekompensaty wypłaconej Wnioskodawczyni została ustalona zgodnie z Regulaminem PDO. Wysokość tych świadczeń była związana ze stażem pracy pracownika oraz obowiązującymi go gwarancjami zatrudnienia.

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w przytoczonym przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a-g) tego artykułu.

Przedmiotowym zwolnieniem nie są zatem objęte świadczenia nie będące odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem, nawet jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, jak i te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy.

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia, podobnie jak wielu innych pojęć z katalogu zwolnień przedmiotowych. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Względy spójności systemu prawa uzasadniają, aby kryteria rozumienia pojęć niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych miały w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Konieczne staje się zatem zastosowanie wykładni systemowej zewnętrznej i odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.).

Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że zasady odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie cywilnym opierają się na zasadzie winy lub ryzyka. O odszkodowaniu możemy mówić wyłącznie w przypadku powstania konkretnej szkody, która wywołana została określonym działaniem lub zaniechaniem drugiej strony, której można przypisać odpowiedzialność za jej powstanie. Odszkodowanie to rodzaj świadczenia, które należy się za wyrządzenie szkody (odpowiednio zadośćuczynienie za doznane krzywdy) od podmiotu, który szkodę wyrządził lub ponosi za nią odpowiedzialność. Odszkodowanie stanowi pieniężną równowartość szkody majątkowej lub szkody na osobie, natomiast zadośćuczynienie jest pieniężną formą zrekompensowania szkody niemajątkowej. O tym co stanowi szkodę oraz jakie są zasady i sposoby jej naprawienia decydują, co do zasady, przepisy art. 361 i art. 363 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 361 § 1 Kodeksu cywilnego, zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego). Podstawową funkcją odszkodowania jest kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszonych zdarzeniem wyrządzającym szkodę, obejmując to, co z majątku ubyło na skutek tego zdarzenia lub do niego nie weszło (utracona korzyść). Z kolei, celem zadośćuczynienia jest łagodzenie doznanej krzywdy. Jednocześnie z punktu widzenia odpowiedzialności odszkodowawczej znaczenie ma też zasada restytucji, rozumiana jako zakaz wzbogacenia poszkodowanego.

Powyższe regulacje mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, czyli w myśl art. 9 § 1 ustawy - Kodeks pracy, zarówno do przepisów Kodeksu pracy, jak i przepisów innych ustaw i aktów wykonawczych, określających prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowień układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy. Stanowi o tym art. 300 ustawy - Kodeks pracy, zgodnie z którym w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.

Podsumowując, przytoczony przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pozwala na zastosowanie zwolnienia z opodatkowania wyłącznie do otrzymanego odszkodowania lub zadośćuczynienia, mających naprawić szkody (majątkowe, niemajątkowe). Taki zapis ma na celu podkreślenie, że rekompensaty czy też inne świadczenia z ww. zwolnienia nie korzystają i nie należy ich utożsamiać z odszkodowaniem czy zadośćuczynieniem, co często mylnie jest czynione, ponieważ te kategorie świadczeń występują niejednokrotnie obok siebie. Jednakże nie są to świadczenia o takim samym charakterze. Zatem, korzystanie ze zwolnienia od podatku dochodowego, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji, a jedną z nich jest aby otrzymane zostało odszkodowanie bądź zadośćuczynienie. Dla poparcia powyższej argumentacji wskazać należy, że ustawodawca w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dokonuje rozróżnienia odszkodowania (np. w art. 13 pkt 5, art. 21 ust. 1 pkt 3, pkt 3a, 3b, 3c, 3d, 4 lit. a), 29, 29a lit. a), 106 i 120, art. 30 ust. 1 pkt 13, 15 i 16, zadośćuczynienia (art. 21 ust. 1 pkt 3, 3a, 3b i 134), odprawy (art. 21 ust. 1 pkt 3, 7, 49 lit. a), art. 30 ust. 1 pkt 16 oraz rekompensaty (art. 21 ust. 1 pkt 30a, 52 i 53, art. 52d). Oznacza to, że gdyby ustawodawca miał zamiar zwolnić z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 tej ustawy również rekompensaty, to uczyniłby to wprost w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i wyraźnie wskazałby, że ze zwolnienia korzystają także rekompensaty. Tego jednak nie uczynił, a brak takiego uregulowania oznacza, że inne świadczenia niż odszkodowania lub zadośćuczynienia podlegają opodatkowaniu. Skoro bowiem, ustawodawca w omawianym przepisie posłużył się pojęciem odszkodowania (odpowiednio zadośćuczynienia), to oznacza, że tylko tego rodzaju świadczenia podlegają zwolnieniu.

Ponadto wskazać należy, że zgodnie z zasadą, przyjętą w orzecznictwie jak i w doktrynie prawa podatkowego, ulgi podatkowe są wyjątkiem od zasady równości i powszechności opodatkowania, tak więc przepisy regulujące prawo do ulgi powinny być interpretowane ściśle. Niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca, której dopuściłby się Organ zgadzając się ze stanowiskiem Wnioskodawczyni. Skoro przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w sposób precyzyjny określają, że zwolnienie na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przysługuje wyłącznie w związku z otrzymaniem odszkodowania lub zadośćuczynienia, to jeżeli Wnioskodawczyni nie otrzymała żadnego z tych świadczeń - nie może twierdzić, że zwolnienie Jej przysługuje.

Skoro zatem, w związku z rozwiązaniem umowy o pracę na podstawie Regulaminu Programu Dobrowolnych Odejść na rzecz Wnioskodawczyni wypłacona została rekompensata pieniężna, to nie podlega ona zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 tej ustawy. Świadczenia otrzymane w ramach Programu Dobrowolnych Odejść (inne niż wprost nazwane w prawie pracy odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem, np. rekompensata) nie są objęte dyspozycją art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie ma przy tym znaczenia, że rekompensata ma spełniać funkcję odszkodowawczą i ma na celu zadośćuczynienie strat związanych z brakiem możliwości osiągania wynagrodzenia u dotychczasowego pracodawcy. Świadczenia te, nie są bowiem sensu stricto odszkodowaniem, gdyż pracownik dobrowolnie przystępuje do ww. Programu a rozwiązanie umowy o pracę następuje w drodze porozumienia stron. Ponadto, zakończenie stosunku pracy u dotychczasowego pracodawcy nie jest równoznaczne z utratą możliwości zarobkowania w ogólności. Pracownik nie ponosi uszczerbku majątkowego, a wręcz przeciwnie dostaje dodatkowe świadczenie ponad to, które przewiduje zwyczajowo ustawa - Kodeks pracy lub ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Powyższe stanowisko Organu potwierdza np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 17 grudnia 2015 r., sygn. akt I SA/Sz 1226/15, w którym Sąd uznał, że "Prawidłowo organ II instancji uznał, że odszkodowanie jest świadczeniem, którego celem jest naprawienie wyrządzonej szkody, czyli uszczerbku (zmniejszenia) majątku poszkodowanego, który nastąpił wbrew woli uprawnionego, natomiast zadośćuczynienie jest świadczeniem z tytułu wyrządzonej szkody niematerialnej krzywdy. Nie można zatem przyjąć, że wypłata przedmiotowego świadczenia wypełnia cechy tak rozumianego odszkodowania lub zadośćuczynienia. Podkreślić bowiem należy, że świadczenie to wypłacane było jedynie tym pracownikom, którzy dobrowolnie przystąpili do programu "dobrowolnych odejść" z zakładu pracy. Świadczenie to miało więc na celu zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które nie noszą cechy czynu niedozwolonego, a związane było ze zgodnym z prawem rozwiązaniem stosunku pracy. Stanowiło zatem swoistą "zachętę", motywującą uprawnionych pracowników do skorzystania z tego programu. Wobec tego zauważyć też należy, że zgodnie z zasadą, że "chcącemu nie dzieje się krzywda", dobrowolne przystąpienie przez skarżącą do programu odejść, a więc świadomy wybór tego świadczenia w miejsce trwałości stosunku pracy (a zatem i pobierania świadczeń pieniężnych z tego stosunku), nie może być uznane za doznanie szkody majątkowej lub wyrządzenie krzywdy skarżącej rekompensowane wypłatą świadczenia o charakterze wolnego od opodatkowania odszkodowania lub zadośćuczynienia, o którym mowa w omawianym przepisie ustawy podatkowej".

Podsumowując, w świetle obowiązujących przepisów prawa stwierdzić należy, że zwolnieniem przedmiotowym z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest objęta kwota wypłacona Wnioskodawczyni w 2015 r. tytułem rekompensaty, pomimo że jak twierdzi Wnioskodawczyni, jej wypłata wynika z Regulaminu Programu Dobrowolnych Odejść, który stanowi normatywne źródło prawa pracy, o którym mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy. Wypłacona rekompensata nie jest bowiem odszkodowaniem ani też zadośćuczynieniem, do którego ma zastosowanie przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy, a zatem rekompensata nie podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie ww. przepisu. Zatem, płatnik zasadnie pobrał zaliczkę na podatek dochodowy od wypłaconej na rzecz Wnioskodawczyni rekompensaty i nie podlega ona zwrotowi.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Odnosząc się natomiast do powołanej we wniosku przez Wnioskodawczynię interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 24 sierpnia 2015 r., Nr IBPB-2-1/4511-167/15/MD, w której zapadło odmienne rozstrzygnięcie podkreślić należy, że rozstrzygnięcia organów podatkowych dokonane nawet w analogicznych zagadnieniach nie mogą stanowić podstawy do żądania podobnego rozstrzygnięcia sprawy Wnioskodawczyni, jeśli stoi temu na przeszkodzie treść przepisów prawa.

W przypadku takiej rozbieżności, na organie podatkowym ciąży obowiązek podjęcia z urzędu prawem przewidzianych środków do skorygowania wadliwych decyzji, adresowanych do innych podatników. Organ nie może bowiem powielać ewentualnego błędu popełnionego w innej sprawie. Na podstawie art. 14e ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), Minister Finansów może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego oraz Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia i przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego...., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl