1061-IPTPB1.4511.203.2016.2.DJD - PIT w zakresie obowiązków płatnika w związku z umorzeniem należności pieniężnych mających charakter cywilnoprawny.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko #61485; przedstawione we wniosku z dnia 2 marca 2016 r. (data wpływu 11 marca 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 17 maja 2016 r. (data wpływu 20 maja 2016 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z umorzeniem należności pieniężnych mających charakter cywilnoprawny #61485; jest prawidłowe.

W dniu w dniu 11 marca 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wniosek ten nie spełniał wymogów, o których mowa w art. 14b § 1 i § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 6 maja 2016 r., Nr 1061-IPTPB1.4511.203.2016.1.DJD, na podstawie art. 169 § 1 i 2 w zw. z art. 14h wymienionej ustawy, wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie do uzupełnienia ww. wniosku wysłano w dniu 6 maja 2016 r. (data doręczenia 11 maja 2016 r.). Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek pismem z dnia 17 maja 2016 r., (data wpływu 20 maja 2016 r.), nadanym w dniu 18 maja 2016 r.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca - Gmina..... na podstawie art. 30 ust. 2 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym oraz uchwały Rady Gminy z dnia 20 czerwca 2011 r. "w sprawie określenia szczegółowych zasad, sposobu i trybu udzielania ulg w spłacie należności pieniężnych mających charakter cywilnoprawny, przypadających Gminie..... i jej jednostkom podległym oraz warunków dopuszczalności pomocy publicznej w przypadkach, w których ulga stanowić będzie pomoc publiczną" udziela ulgi w postaci umorzeń należności z tytułu czynszu najmu oraz odszkodowania za bezumowne zajmowanie lokali mieszkalnych.

Umorzenie należności z tytułu opłat czynszowych traktowane jest jako źródło przychodu z innych źródeł w myśl art. 20 ust. 1 oraz art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wobec czego zostaje przesłany PIT-8C przez organ udzielający ulgi dłużnikowi korzystającemu z umorzenia oraz właściwemu urzędowi skarbowemu dla miejsca zamieszkania dłużnika.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że uchwała skierowana jest do wszystkich mieszkańców Gminy.... Ulga w postaci umorzeń należności dotyczy również należności z tytułu opłat eksploatacyjnych związanych z lokalem. Tytułem roszczeń o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokali są przepisy Kodeksu cywilnego, w szczególności art. 224 § 2 Kodeksu cywilnego, a beneficjentem odszkodowań jest Gmina..... Zaległości czynszowe, o których mowa powyżej, udzielane są, zgodnie z uchwałą przez Wójta Gminy....

Umorzenie należności z tytułu opłat czynszowych oraz z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu traktowane jest jako źródło przychodu z innych źródeł w myśl art. 20 ust. 1 oraz art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku):

Czy należności pieniężne mające charakter cywilnoprawny umorzone przez Wójta Gminy na podstawie uchwały Rady Gminy z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie określenia szczegółowych zasad, sposobu i trybu udzielania ulg w spłacie należności pieniężnych mających charakter cywilnoprawny (dotyczy to zarówno należności czynszowych, jak i należności z tytułu odszkodowania/wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości), przypadających Gminie...... i jej jednostkom podległym oraz warunków dopuszczalności pomocy publicznej w przypadkach, w których ulga stanowić będzie pomoc publiczną, stanowią źródło przychodu i podlegają opodatkowaniu podatkiem od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy, przedstawionym ostatecznie w uzupełnieniu wniosku, należności pieniężne mające charakter cywilnoprawny (należności czynszowe oraz odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu) umorzone przez Wójta Gminy..... na podstawie uchwały Rady Gminy w sprawie określenia szczegółowych zasad, sposobu i trybu udzielania ulg w spłacie należności pieniężnych mających charakter cywilnoprawny, przypadających Gminie..... i jej jednostkom podległym oraz warunków dopuszczalności pomocy publicznej w przypadkach, w których ulga stanowić będzie pomoc publiczną, nie stanowią dla tych osób źródła przychodu i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, i nie ma konieczności sporządzania przez organ udzielający ulgi PIT-8C.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy, źródłem przychodu są tzw. "inne źródła". Zgodnie z brzmieniem art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy i jednocześnie niekwalifikowane do żadnej z kategorii przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ustawy.

Na podstawie art. 42a powołanej ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4 przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a. urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Umorzenie należności z tytułu opłat czynszowych traktowane jest przez Wnioskodawcę jako źródło przychodu z innych źródeł, w myśl art. 20 ust. 1 oraz art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wobec czego zostaje przesłany przez organ udzielający ulgi - zainteresowanego - PIT-8C dłużnikowi korzystającemu z umorzenia oraz właściwemu urzędowi skarbowemu dla miejsca zamieszkania dłużnika. Należności pieniężne mają charakter cywilnoprawny.

Uchwała podjęta przez Radę Gminy jest adresowana do wszystkich najemców, jednakże dotyczy osób, u których występują zaległości. Wójt Gminy, na podstawie uchwały jak wyżej, dokonuje umorzenia wierzytelności najemców oraz osób zajmujących lokale bez podstawy prawnej, ww. należności, tj. nie będą one już nigdy dochodzone. Postanowienia wskazanej uchwały Rady Gminy mają charakter generalno-abstrakcyjny i odnoszą się do wszystkich osób, które są adresatami zawartych w niej norm. Tym samym wszystkie osoby, które spełniają określone w uchwale warunki, mogą korzystać z przewidzianych w niej ulg. W takim przypadku umorzenie najemcom lokali mieszkalnych zaległości czynszowych oraz odszkodowania za bezumowne zajmowanie lokali mieszkalnych, nie ma charakteru indywidualnego i nie powoduje powstania przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie ma konieczności wystawiania dłużnikowi umorzonej należności PIT-8C.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści powyższego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w cytowanej ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Dla celów podatkowych przez nieodpłatne świadczenia należy rozumieć te wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, przysporzeniem majątkowym i przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów są "inne źródła". W myśl zaś art. 20 ust. 1 cytowanej ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użyty w powyższym przepisie przez ustawodawcę zwrot "w szczególności" wskazuje, że katalog przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty, a wymienione w nim są jedynie najbardziej typowe przychody z tego źródła. Oznacza to, że przychodem z innych źródeł będzie również każde przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy, otrzymane jako świadczenie pieniężne, rzeczowe lub też jako świadczenie nieodpłatne, czy częściowo odpłatne.

Jak stanowi art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru (PIT-8C) o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4, przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Z kolei zasady funkcjonowania jednostek sektora finansów publicznych w zakresie gospodarki finansowej określa ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885, z późn. zm.). Na podstawie art. 59 ust. 1-3 ustawy o finansach publicznych:

* w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem dłużnika lub interesem publicznym należności pieniężne mające charakter cywilnoprawny, przypadające jednostce samorządu terytorialnego lub jej jednostkom podległym, mogą być umarzane albo ich spłata może być odraczana lub rozkładana na raty, na zasadach określonych przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego,

* organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określi szczegółowe zasady, sposób i tryb udzielania ulg, o których mowa w ust. 1, warunki dopuszczalności pomocy publicznej w przypadkach, w których ulga stanowić będzie pomoc publiczną, oraz wskaże organ lub osobę uprawnione do udzielania tych ulg,

* organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może, w drodze uchwały, postanowić o stosowaniu z urzędu ulg, w przypadku wystąpienia okoliczności wymienionych w art. 56 ust. 1 ustawy o finansach publicznych.

W świetle powyższego, należności pieniężne mające charakter cywilnoprawny, przypadające organom administracji rządowej, państwowym jednostkom budżetowym i państwowym funduszom celowym, mogą być umarzane w całości jeżeli:

* osoba fizyczna - zmarła, nie pozostawiając żadnego majątku albo pozostawiła majątek niepodlegający egzekucji na podstawie odrębnych przepisów, albo pozostawiła przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza kwoty 6 000 zł,

* osoba prawna - została wykreślona z właściwego rejestru osób prawnych przy jednoczesnym braku majątku, z którego można by egzekwować należność, a odpowiedzialność z tytułu należności nie przechodzi z mocy prawa na osoby trzecie,

* zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty wyższej od kosztów dochodzenia i egzekucji tej należności lub postępowanie egzekucyjne okazało się nieskuteczne,

* jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej uległa likwidacji,

* zachodzi ważny interes dłużnika lub interes publiczny.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca udziela ulgi w postaci umorzenia należności z tytułu czynszu najmu oraz umorzenia kwot należnych za bezumowne zajmowanie lokali mieszkalnych, na podstawie art. 30 ust. 2 pkt 3 i 4 ustawy o samorządzie gminnym oraz uchwały Rady Gminy w sprawie określenia szczegółowych zasad, sposobu i trybu udzielania ulg w spłacie należności pieniężnych mających charakter cywilnoprawny, przypadających Gminie..... i jej jednostkom podległym oraz warunków dopuszczalności pomocy publicznej w przypadkach, w których ulga stanowić będzie pomoc publiczną. Postanowienia wskazanej uchwały Rady Gminy mają charakter generalno-abstrakcyjny i odnoszą się do wszystkich osób, które są adresatami zawartych w niej norm, tj.: najemców, u których występują zaległości w regulowaniu należności. Powstałe zaległości pieniężne w postaci czynszu i opłat eksploatacyjnych oraz należności za bezumowne korzystanie z lokalu, mają charakter cywilnoprawny. Wójt Gminy umarza dłużnikom ww. należności, tj. nie będą one już nigdy dochodzone.

Przenosząc powyższe regulacje na grunt rozpatrywanej sprawy, należy stwierdzić, że warunki udzielania ulgi w postaci umorzenia należności z tytułu czynszu najmu oraz opłat należnych za bezumowne zajmowanie lokali mieszkalnych wynikają z uchwały jednostki samorządu terytorialnego, która ma charakter generalno-abstrakcyjny i adresowana jest do wszystkich mieszkańców Gminy, u których występują zaległości w regulowaniu należności. Tak więc, wszystkie osoby, które posiadają zaległości w regulowaniu opłat za lokale mieszkalne zarówno w postaci czynszu i opłat eksploatacyjnych, jak również opłat za bezumowne korzystanie z lokalu, będą mogły skorzystać z przewidzianej w uchwale ulgi w postaci umorzenia tych zaległości. Dlatego też, zastosowane na jej podstawie umorzenie należności czynszowych oraz opłat za bezumowne zajmowanie lokali mieszkalnych nie powoduje powstania przychodu z innych źródeł w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych po stronie beneficjentów ulgi. W związku z tym, Wnioskodawca nie będzie obowiązany do sporządzenia informacji o wypłaconym stypendium, o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych na druku PIT-8C.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego....., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718,). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach-art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.