10521/2017 - Nauczyciele zatrudnieni w gimnazjach

Planowana reforma systemu oświaty związana ze zmianą ustroju szkolnego przyczyni się do zwiększenia liczby etatów nauczycieli w kolejnych latach. Liczba uczniów objętych nauką nie zmieni się. Liczba lat nauki również. Należy zauważyć, że średnia liczba uczniów w oddziale w szkole podstawowej jest mniejsza niż w gimnazjum, więc w VII i VIII klasie szkoły podstawowej utworzy się więcej oddziałów niż gdyby utworzyło się w I i II klasie gimnazjum.

W październiku 2016 r. na potrzeby Oceny Skutków Regulacji do ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe została przeprowadzona analiza dotyczą wpływu reformy oświaty na liczbę etatów nauczycieli.

Od roku szkolnego 2017/2018 obecne klasy VI szkół podstawowych staną się klasami VII szkół podstawowych. W klasach tych uczy się 352 tys. dzieci w 18,0 tys. oddziałów, przy średniej wielkości oddziału wynoszącej 19,5. Gdyby dzieci te poszły do klasy I gimnazjum, przy średniej wielkości oddziału klasowego w gimnazjum (22,5) powstałoby 15,6 tys. oddziałów, a więc o 2,4 tys. mniej. Oznacza to, teoretycznie dodatkowe zapotrzebowanie w roku szkolnym 2017/2018 na ok. 3,9 tys. nauczycieli.

Od roku szkolnego 2018/2019 obecne klasy V szkół podstawowych staną się klasami VII szkół podstawowych. W klasach tych uczy się 323 tys. dzieci w 17,1 tys. oddziałów, przy średniej wielkości oddziału wynoszącej 18,9. Gdyby dzieci te poszły do klasy I gimnazjum, przy średniej wielkości oddziału klasowego w gimnazjum (22,5) powstałoby 14,4 tys. oddziałów, a więc o 2,8 tys. mniej. Oznacza to, teoretycznie dodatkowe zapotrzebowanie w roku szkolnym 2017/2018 na ok. 4,8 tys. nauczycieli.

Teoretycznie więc, można oczekiwać zwiększenia zapotrzebowania na etaty nauczycieli o 8,7 tys. etatów.

Z drugiej jednak strony, w pewnym sensie, klasa III gimnazjum, (średni oddział gimnazjum - 22,5), będzie klasą I liceum, technikum lub branżowej szkoły, gdzie średni oddział klasowy wynosi 25,8. Spowoduje to zmniejszenie się liczby oddziałów o ok. 2,0 tys. przy roczniku uczniów wynoszącym 350 tys. To zaś spowoduje odpowiednio zmniejszenie się potrzebnej liczby etatów nauczycieli o ok. 3,4 tys.

Łącznie więc istnieje teoretyczna możliwość dodatkowego zatrudnienia ok. 5,3 tys. nauczycieli.

Powyższe wyliczenia należy traktować jako jedną z przesłanek uzasadniającą twierdzenie, że liczba nauczycieli nie będzie spadać w wyniku zmian ustrojowych. W pięcioletnim okresie przejściowym, wiele będzie zależało od indywidualnych decyzji organów prowadzących szkoły. W szczególności nie należy się spodziewać, że już od 1 września 2017 r. w budynkach wszystkich szkół podstawowych będą zawsze uczyły się klasy VII, a klasy VIII rok później. System będzie dążył do takiego stanu. W tym kontekście, wyliczenia powyższe wskazują raczej na efekt, który będzie widoczny po okresie przejściowym.

Powyższa analiza i dane dotyczą szkół ogólnodostępnych dla dzieci i młodzieży prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego. Wszystkie dane pochodzą z systemu informacji oświatowej według stanu na dzień 30 września 2015 r.

W ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60) zawartych zostało szereg regulacji umożliwiających sprawne rozlokowanie kadry pedagogicznej w okresie wdrażania nowej struktury szkół oraz zapewniających miejsca pracy dla nauczycieli dotychczasowych szkół.

Aby osiągnąć powyższy cel m.in. zmodyfikowano przepisy ustawy - Karta Nauczyciela, które umożliwiają:

* przeniesienie nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania lub umowy o pracę - bez względu na wymiar zatrudnienia, za jego zgodą lub na prośbę nauczyciela do innej szkoły lub na inne stanowisko. Obecnie obowiązujące przepisy mają zastosowanie do nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania.

* nałożenie na nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania lub umowy o pracę w pełnym wymiarze zajęć, za jego zgodą, podjęcie pracy w innej szkole lub szkołach, jeśli nie ma on możliwości prowadzenia zajęć w dotychczasowej szkole nawet w wymiarze niższym niż 1 etatu. Obecnie przepis dotyczy nauczycieli, którzy w dotychczasowej szkole mogą prowadzić zajęcia w wymiarze nie niższym niż 1 etatu.

* ograniczenie zatrudnienia nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania lub umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze zajęć, którego dalsze zatrudnienie w pełnym wymiarze nie jest możliwe, do wymiary 1 zajęć lub niższego bez konieczności rozwiązywania dotychczasowego stosunku pracy. Obecnie obowiązujące przepisy mają zastosowanie do nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania.

Ponadto wprowadzono nowe rozwiązania do ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe mające na celu dodatkową ochronę nauczycieli, którzy w okresie wprowadzania reformy, czasowo, mogą za naleźć się w gorszej sytuacji zawodowej niż dotychczasowa. W ustawie wprowadzono wymóg:

* pozostawienia liczby uczniów przypadających na jednego pedagoga, psychologa lub logopedy na poziomie roku szkolnego 2016/2017,

* w roku szkolnym 2019/2020 w szkołach ponadpodstawowych pozostawienia średniej liczby godzin ponadwymiarowych przypadających na etat nauczyciela na poziomie roku szkolnego 2016/2017,

* uzyskania przez nauczyciela pisemnej zgody dyrektora szkoły (przedszkola, placówki lub zespołu), wskazanej jako podstawowe miejsce zatrudnienia, na podjęcie lub kontynuowanie dodatkowego zatrudnienia na podstawie stosunku pracy w innej szkole (przedszkolu, placówce lub zespole).

W szkole podstawowej na I etapie edukacyjnym, obejmującym klasy I-III -edukacja realizowana jest w formie kształcenia zintegrowanego.

Na II etapie edukacyjnym, obejmującym klasy IV-VIII, realizowane są następujące przedmioty:

W szkole podstawowej specjalnej dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym wyodrębnia się:

III etap edukacyjny

Przedmioty nauczania z zakresu kształcenia ogólnego w branżowej szkole I stopnia:

Przedmioty nauczania z zakresu kształcenia ogólnego w liceum ogólnokształcącym/technikum:

* język polski,

* język obcy nowożytny,

* drugi język obcy nowożytny,

* filozofia lub plastyka lub muzyka,

* historia,

* wiedza o społeczeństwie,

* podstawy przedsiębiorczości,

* geografia,

* biologia,

* chemia,

* fizyka,

* matematyka,

* informatyka,

* wychowanie fizyczne,

* edukacja dla bezpieczeństwa,

* doradztwo zawodowe,

* etyka/religia,

* wychowanie do życia w rodzinie,

* język mniejszości narodowej lub etnicznej,

* język regionalny - język kaszubski.

Szkoła branżowa i technikum obejmują dodatkowo:

* kształcenie zawodowe teoretyczne i praktyczne.

Sposób nauczania przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie określają przepisy wydane na podstawie art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. poz. 78, z późn. zm.).

Przedmiot język mniejszości narodowej lub etnicznej oraz przedmiot język regionalny - język kaszubski jest realizowany w szkołach (oddziałach) z nauczaniem języka mniejszości narodowych lub etnicznych oraz języka regionalnego - języka kaszubskiego, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r. poz. 1943, z późn. zm.)

Zajęcia religii lub etyki, realizowane są zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r. poz. 1943 oraz z 2017 r. poz. 60).