0461-ITPP3.4512.706.2016.2.MD - VAT w zakresie ustalenia obowiązków podatkowych jakie obciążają komornika jako płatnika w związku z egzekucyjną sprzedażą nieruchomości gruntowej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. , poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 26 października 2016 r. (data wpływu 31 października 2016 r.), uzupełnionym w dniu 30 grudnia 2016 r. (data wpływu), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia obowiązków podatkowych jakie obciążają komornika jako płatnika w związku z egzekucyjną sprzedażą nieruchomości gruntowej (k.m....) - jest prawidłowe.

W dniu 31 października 2016 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony w dniu 30 grudnia 2016 r., o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia obowiązków podatkowych jakie obciążają komornika jako płatnika w związku z egzekucyjną sprzedażą nieruchomości gruntowej.

We wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Zgodnie z wnioskiem wierzyciela Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w... (dalej jako "Komornik") wszczął egzekucję w sprawie... z działki gruntowej niezabudowanej nr 81 o pow. 0,6762 ha położonej w... przy ul...., dla której Sąd Rejonowy w... prowadzi księgę wieczystą....

Działka jest niezabudowana, ogrodzona (ogrodzenie nie jest budowlą w rozumieniu prawa budowlanego). Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego przewiduje dla działki: tereny zabudowy usługowej lecznictwa uzdrowiskowego i obsługi pacjenta i turysty - 21UZ.

Dłużnikiem jest osoba prawna, tj.... sp. z o.o.w... (NIP:.., REGON:..) - dalej jako Dłużnik. Spółka została zarejestrowana w KRS w dniu... 2015 r. Przedmiotem przeważającej działalności gospodarczej Dłużnika jest: 55.10.Z - hotele i podobne obiekty zakwaterowania. Przedmiotem pozostałej działalności gospodarczej według KRS jest: 55.20.Z - obiekty noclegowe turystyczne i miejsca krótkotrwałego zakwaterowania; 58.10.A - restauracje i inne stałe placówki gastronomiczne; 55.90.Z - pozostałe zakwaterowanie; 56.10.B - ruchome placówki gastronomiczne; 56.21.Z - przygotowywanie i dostarczanie żywności dla odbiorców zewnętrznych (katering); 56.29.Z - pozostała usługowa działalność gastronomiczna.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w... w odpowiedzi na zapytanie poinformował komornika, że "ww. Spółka nie jest i nie była podatnikiem podatku od towarów i usług VAT w tut. Urzędzie". Podmiot o podanym identyfikatorze podatkowym NIP nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT (sprawdzono na stronie Ministerstwa Finansów: http://www.finanse.mf.gov.pl/web/wp/pp).

W dniu... 2015 r. umową przeniesienia własności Dłużnik stał się właścicielem nieruchomości (akt notarialny Rep. A nr... przed notariuszem...z...).

W toku postępowania egzekucyjnego (po dokonaniu zajęcia nieruchomości i sporządzeniu opisu i oszacowania) Dłużnik w dniu 13 maja 2016 r. przeniósł własność nieruchomości na podstawie umowy o świadczenie w miejsce wykonania (datio in solutum) aktem notarialnym Rep. A nr... sporządzonym przez notariusza... w... na rzecz...sp. z o.o. we... (NIP:.., REGON:..). Podmiot o podanym identyfikatorze podatkowym NIP nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT (sprawdzono na stronie Ministerstwa Finansów: http://www.finanse.mf.gov.pl/web/wp/pp).

Obecnym właścicielem nieruchomości jest... sp. z o.o.w... (NIP:.., REGON:..). Własność nieruchomości została przeniesiona na rzecz tej spółki w dniu... 2016 r. na podstawie umowy o świadczenie w miejsce wykonania (datio in solutum) aktem notarialnym Rep. A nr...sporządzonym przez notariusza...w.... Podmiot o podanym identyfikatorze podatkowym NIP nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT (sprawdzono na stronie Ministerstwa Finansów: http://www.finanse.mf.gov.pl/web/wp/pp).

Termin pierwszej licytacji nieruchomości został wyznaczony na dzień...2017 r. Dłużnik nie odbiera korespondencji, nie odpowiada na pisma Komornika.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

* Czy w przypadku skutecznej sprzedaży nieruchomości, Komornik dokonujący w świetle art. 18 powołanej wyżej ustawy dostawy towaru, obowiązany będzie do obliczenia i uiszczenia za dłużnika należnego VAT - jeżeli tak to, jaka będzie stawka VAT?

* Czy w przypadku obowiązku wystawienia faktury VAT fakturę należy wystawić na Dłużnika, czy obecnego właściciela nieruchomości?

Zdaniem Komornika, w świetle opisanego wyżej "stanu faktycznego" jest obowiązany do obliczenia i uiszczenia VAT za Dłużnika od nieruchomości sprzedanej w trybie licytacji sądowej w stawce 23% oraz do wystawienia faktury VAT na Dłużnika.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710, z późn. zm.) - zwanej dalej "ustawą" - organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 z późn. zm.) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), zgodnie z którym, płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (...).

Przez dostawę towarów, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Przez towary, stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy, rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 930 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 1822, z późn. zm.), rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie. Nabywca może uczestniczyć w postępowaniu w charakterze dłużnika. W każdym razie czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy.

W kwestii zbycia przez dłużników zajętej nieruchomości wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 3 lutego 1998 r. (sygn. akt I CKN 403/97) oraz z dnia 7 lutego 2008 r. (sygn. akt V CSK 426/07). Stwierdził w nim, że umowa przeniesienia własności zajętej nieruchomości między zbywcą (dłużnikiem) a nabywcą jest ważna, ale całkowicie bezskuteczna w stosunku do wierzycieli, którzy wszczęli egzekucję i pozostaje bez wpływu na dalsze postępowanie egzekucyjne, co oznacza, że egzekucję prowadzi się tak, jak gdyby zbycie nieruchomości nie nastąpiło. Zatem toczy się ono przeciwko dłużnikowi, który uważany jest za właściciela, mimo ziszczenia się skutku rzeczowego umowy w postaci przejścia prawa własności na nabywcę.

W świetle art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jak stanowi art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże w treści ustawy, jak i przepisów wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia przewidziano opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, zastosowanie obniżonej stawki podatku lub zwolnienia od podatku od towarów i usług możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy).

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.

Przez tereny budowlane - na podstawie art. 2 pkt 33 ustawy - rozumie się grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

W świetle art. 113 ust. 1 ustawy (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2016 r.), zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się do podatników dokonujących dostaw terenów budowlanych (art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. d ustawy).

Jak stanowi art. 106c pkt 2 ustawy, faktury dokumentujące dostawę towarów, o której mowa w art. 18, z tytułu której na dłużniku ciąży obowiązek podatkowy, wystawiają w imieniu i na rzecz dłużnika komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.

Według art. 106e ust. 1 pkt 20 ustawy, faktura powinna zawierać w przypadku, o którym mowa w art. 106c - nazwę i adres organu egzekucyjnego lub imię i nazwisko komornika sądowego oraz jego adres, a w miejscu określonym dla podatnika - imię i nazwisko lub nazwę dłużnika oraz jego adres.

W przypadku, o którym mowa w art. 106c, faktura jest wystawiana w trzech egzemplarzach, z których jeden jest wydawany nabywcy, drugi - podmiot ją wystawiający pozostawia w swojej dokumentacji, a trzeci - przekazuje dłużnikowi (art. 106g ust. 2 ustawy).

Z treści złożonego wniosku wynika, że Komornik wszczął egzekucję z działki gruntowej. Działka jest niezabudowana, ale ogrodzona (ogrodzenie nie jest budowlą w rozumieniu prawa budowlanego). Dłużnikiem jest spółka prawa handlowego, która stała się właścicielem nieruchomości we wrześniu 2015 r. Dłużnik nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT. Przedmiotem przeważającej działalności gospodarczej Dłużnika jest: 55.10.Z - hotele i podobne obiekty zakwaterowania. W toku postępowania egzekucyjnego (w maju 2016 r.) Dłużnik przeniósł własność nieruchomości na inną spółkę prawa handlowego na podstawie umowy o świadczenie w miejsce wykonania (datio in solutum). Z kolei ta ostatnia spółka... 2016 r. przeniosła własność nieruchomości na kolejną spółkę prawa handlowego również na podstawie umowy o świadczenie w miejsce wykonania. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego przewiduje dla działki: tereny zabudowy usługowej lecznictwa uzdrowiskowego i obsługi pacjenta i turysty - 21UZ.

Na tym tle Komornik powziął wątpliwość dotyczącą ustalenia obowiązków podatkowych jakie go obciążają jako płatnika w związku z egzekucyjną sprzedażą ww. nieruchomości.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego oraz treść powołanych przepisów stwierdzić należy, że skoro - jak wynika z powołanych powyżej wyroków Sądu Najwyższego - postępowanie egzekucyjne toczy się przeciwko dłużnikowi, który uważany jest za właściciela, mimo ziszczenia się skutku rzeczowego umowy w postaci przejścia prawa własności na nabywcę, Komornik będzie występował w charakterze płatnika, o którym mowa w art. 18 ustawy, z tytułu zbycia nieruchomości opisanej we wniosku. Zbycie bowiem tej nieruchomości w drodze licytacji będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Dłużnikiem jest spółka prawa handlowego. Zatem już tylko ten fakt przesądza, że każda sprzedaż obejmująca jej majątek jest dokonywana w ramach działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy (niezależnie od tego czy jest formalnie zarejestrowana jako podatnik VAT). Przy czym - jak słusznie zauważył Komornik - do zbycia ww. nieruchomości powinien zastosować podstawową stawkę podatku od towarów i usług, która aktualnie wynosi 23%. Brak jest bowiem podstaw do zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, skoro - jak wynika z wniosku - jest to grunt przeznaczony pod zabudowę.

W sprawie nie ma również zastosowania zwolnienie określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, ponieważ z wniosku nie wynika, aby ww. nieruchomość był wykorzystywana przez Dłużnika wyłącznie do działalności zwolnionej od podatku.

Ponadto do dostawy tego typu gruntów nie stosuje się - w świetle art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. d ustawy - tzw. zwolnienia podmiotowego. Zatem Komornik będzie zobowiązany do obliczenia i uiszczenia należnego VAT z tytułu planowanej dostawy.

W świetle art. 106e ust. 1 pkt 20 in fine ustawy, na fakturze Komornik powinien podać nazwę Dłużnika, a nie dane aktualnego właściciela nieruchomości.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Tutejszy organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.