0461-ITPP3.4512.539.2016.AT - VAT w zakresie opodatkowania czynności sprzedaży nieruchomości w drodze licytacji.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 15 września 2016 r. (data wpływu 20 września 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności sprzedaży nieruchomości (księga wieczysta... oraz...) w drodze licytacji - jest prawidłowe.

W dniu 20 września 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności sprzedaży nieruchomości (księga wieczysta... oraz...) w drodze licytacji.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w... (Wnioskodawca) prowadzi przeciwko dłużnikom:..,..., postępowanie egzekucyjne, w którym zgodnie z wnioskiem wierzyciela skierowano egzekucję do:

* nieruchomości położonej w..., dla której Sąd Rejonowy w... prowadzi księgę wieczystą o numerze... własność...,... na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej;

* nieruchomości położonej w..., dla której Sąd Rejonowy w... prowadzi księgę wieczystą o numerze... własność...,... na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej.

W ramach prowadzonego postępowania egzekucyjnego przeprowadzona zostanie licytacja ww. nieruchomości. W przypadku wypełnienia przez licytanta warunków licytacyjnych uzyska on prawo do przysądzenia prawa własności ww. nieruchomości. W ramach dotychczasowych czynności egzekucyjnych komornik ustalił następujące okoliczności: zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, komornik sądowy jest płatnikiem podatku od dokonywanej w trybie egzekucji dostawy nieruchomości będących własnością dłużników.

Nieruchomość... stanowi nieruchomość gruntową niezabudowaną położoną w..., gmina... składającą się z działki nr...,...,...,...,... o łącznej pow.... m. kw. Przedmiotowe działki stanowią jeden kompleks, podzielony wydzielonymi drogami dojazdowymi zapisanymi w KW.... Zgodnie z opinią biegłego powołanego do oszacowania wartości nieruchomości: w sąsiedztwie dostępna jest sieć elektroenergetyczna oraz wodociągowa oraz kanalizacji sanitarnej. Nieruchomość jest niezabudowana, nie ogrodzona, porośnięta trawą.

Teren na którym znajduje się przedmiotowa nieruchomość jest objęty obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego zgodnie z którym działki nr...,... zlokalizowane są na obszarze oznaczonym symbolem R1 - tereny sportu i urządzeń towarzyszących, działki nr...,...,... zlokalizowane są na obszarze w planie oznaczonym symbolem M (R) 7 - tereny przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną wolnostojącą lub pensjonatową, względnie zabudowę letniskową.

Nieruchomość KW... stanowi nieruchomość gruntową niezabudowaną położoną w..., gmina... składającą się z działki nr...,...,...,..., o łącznej pow.... m. kw. Zgodnie z opinią biegłego powołanego do oszacowania wartości nieruchomości: w sąsiedztwie dostępna jest sieć elektroenergetyczna oraz wodociągowa oraz kanalizacji sanitarnej. Teren nieruchomości niezabudowany, nieogrodzony, nieurządzony, porośnięty trawą. Teren na którym znajduje się przedmiotowa nieruchomość jest objęty obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym działki nr...,... zlokalizowane są na obszarze oznaczonym symbolem 01.KG - ulica główna układu podstawowego leżąca w ciągu nowo projektowanego połączenia drogi państwowej nr... IV kl technicznej relacji..., działki nr...,... zlokalizowane są na obszarze w planie oznaczonym symbolem.... KD i... KD - ulice dojazdowe układu obsługującego, ulica zakończona zawrotką.

Działki nr...,....,... o łącznym obszarze... ha zostały nabyte na mocy Aktu Notarialnego z dnia... sierpnia 1992 r. rep. A. Nr.., zgodnie z którym... nabył udział... w ww. działkach z księgi wieczystej........ oświadczył, iż nabycia dokonuje do majątku objętego wspólnością ustawową majątkową małżeńską. Nabywcy oświadczają, iż nabytą tym aktem nieruchomość użytkować będą rolniczo.

Na mocy aktu notarialnego z dnia... listopada 1993 r., dłużnicy nabyli w drodze darowizny udział... w nieruchomości KW... - wnieśli o wpis ww. prawa własności na prawach wspólności ustawowej.

Księga wieczysta KW... powstała w wyniku odłączenia działek o łącznej pow.... ha z księgi wieczystej KW....

Z informacji udzielonej przez Naczelnika Urzędu Skarbowego... wynika, iż... oraz... nie figurują w ewidencji podatników prowadzących działalność gospodarczą, brak informacji o deklaracjach VAT. Dłużnicy nie figurują w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy na organie egzekucyjnym - komorniku-spoczywa obowiązek obliczenia i odprowadzenia podatku VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu Postępowania Cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, w myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy raz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 48 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu są tylko przedmioty materialne.

Z powyższych przepisów wynika, że Komornik dokonuje czynności w imieniu podatnika-dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług gdyby do rozliczenia tego podatku był obowiązany dłużnik. W przypadku gdyby powyższa czynność nie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie zobowiązany do odprowadzenia podatku. Komornik zatem zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz do uwzględnienia w trakcie sprzedaży licytacyjnej nieruchomości okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług będzie miało miejsce wtedy, gdy spełnione zostaną przesłanki o charakterze przedmiotowym, tj. wystąpi czynność podlegająca opodatkowaniu w oparciu o przepis art. 5 ustawy o VAT i podmiotowym, tj. gdy czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest dokonywana przez osobę (lub jednostkę organizacyjną) będącą płatnikiem w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, działającą w takim charakterze.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, działalnością gospodarczą jest wszelka działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 29a ust. 8 ustawy, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

Biorąc pod uwagę przytoczony stan faktyczny oraz przepisy prawa, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że sprzedaż nieruchomości KW... nie będzie podlegała podatkowi VAT ze stawką 23% gdyż, co prawda zgodnie z jej przeznaczeniem w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego stanowi teren pod drogi, a więc nie korzysta ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 9 - jako teren niezabudowany, inny niż teren budowlany, gdyż może zostać zabudowana drogą, jednakże nie wystąpi przesłana o charakterze podmiotowym a więc dostawa nie będzie dokonana przez podatnika podatku VAT.

Nieruchomości dłużnika KW... nie będzie podlegała podatkowi VAT w wysokości 23% z uwagi, iż brak informacji wskazujących na wykorzystywanie ww. nieruchomości na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, gdyż wg posiadanych danych dłużnicy nie prowadzą działalności gospodarczej. A więc dostawa nie będzie dokonana przez podatnika podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

W myśl regulacji zawartej w art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 z późn. zm.) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), zgodnie z którym, płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary - stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy - rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W świetle zapisów art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - zgodnie z ust. 2 przywołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z treści cytowanych powyżej przepisów wynika, że warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze - czynność winna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie - musi być zrealizowana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Jeśli zatem osoba fizyczna dokonuje sprzedaży swojego majątku osobistego, a czynność ta wykonywana jest okazjonalnie i nie zmierza do nadania jej stałego charakteru, nie oznacza prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

Dla uznania danego majątku za prywatny istotny jest sposób jego wykorzystania i charakter działań podejmowanych w odniesieniu do niego w całym okresie posiadania przez dany podmiot. Aby majątek uznać za prywatny musi być on w całym okresie posiadania wykorzystywany wyłącznie do celów prywatnych. Potwierdził to Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen V. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej wyłącznie do celów prywatnych. "Majątek prywatny" to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej.

W świetle powyższego należy stwierdzić również - mając również na uwadze aktualne orzecznictwo sądowe (w tym wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby (C-180/10) i Emilian Kuć, Halina Jeziorska-Kuć (C-181/10)) - że okazjonalna sprzedaż nieruchomości gruntowej, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż brak jest normatywnych przesłanek, aby uznać Wnioskodawcę za podatnika tego podatku, w części w jakiej dokona sprzedaży gruntu wykorzystywanego na cele osobiste.

Podkreślić należy, że powyższe orzeczenie TSUE wyznacza aktualnie kierunki interpretacyjne i stanowi podstawę orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkich Sądów Administracyjnych, np. NSA z dnia 18 października 2011 r. (sygn. akt I FSK 1536/10), z dnia 9 listopada 2011 r. (sygn. akt I FSK 1658/11), z dnia 9 listopada 2011 r. (sygn. akt. I FSK 1656/11) oraz WSA z dnia 1 grudnia 2011 r. (sygn. akt I SA/Po 670/11), z dnia 14 grudnia 2011 r. (sygn. akt I SA/Po 730/11), które zapadły na tle wyroku Trybunału.

W niniejszej sprawie można więc uznać, że nie miało miejsce wykorzystywanie opisanych we wniosku nieruchomości gruntowych do celów działalności gospodarczej (tu: niezabudowane nieruchomości - księga wieczysta... oraz..., składające się z kilku działek) w całym okresie posiadania, wyłącznie pod warunkiem, że dłużnicy nie dokonywali żadnych czynności przygotowawczych do zbycia, w szczególności inicjujących zmianę przeznaczenia gruntu.

Reasumując, stwierdzić należy, że trudno uznać dłużników za podatników podatku od towarów i usług, w związku z planowaną przez Wnioskodawcę, działającego jako komornik, sprzedażą licytacyjną przedmiotowych gruntów, które były nabyte do majątku objętego wspólnością ustawową majątkową małżeńską dla celów użytkowania w celach rolniczych i nie były - jak wynika z treści wniosku - wykorzystywana na potrzeby działalności gospodarczej. Pomimo, że przedmiot dostawy spełnia definicję towaru, o którym mowa w art. 2 pkt 6 ustawy, to nie można uznać, że w związku ze sprzedażą licytacyjną takiego gruntu dłużnicy działają w charakterze handlowca. Tym samym zgodzić należy się z Wnioskodawcą, że sprzedaż zajętych nieruchomości (tu: nieruchomości dłużników objętych księgami wieczystymi nr... oraz...) w drodze licytacji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wobec tego stanowisko Wnioskodawcy uznano za prawidłowe.

Zaznacza się, że niniejsza interpretacja została wydana w oparciu o przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe. Oznacza to, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Administracji Skarbowej w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.