0461-ITPB4.4511.800.2016.1.MST - Obowiązki płatnika w związku z odpracowaniem przez najemców lokali komunalnych zaległych opłat czynszowych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 3 listopada 2016 r. (data wpływu 8 listopada 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z odpracowaniem przez najemców lokali komunalnych zaległych opłat czynszowych - jest prawidłowe.

W dniu 8 listopada 2016 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z odpracowaniem przez najemców lokali komunalnych zaległych opłat czynszowych.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca zarządza gminnym zasobem mieszkaniowym. Do zadań zarządcy należy m.in. obsługa zadłużenia z tytułu czynszu i innych opłat mieszkaniowych. Do działań służących zmniejszeniu długu należy umożliwienie odpracowania ww. należności. W związku z tym, w dniu 29 września 2016 r. burmistrz wydał zarządzenie w sprawie ułatwienia spłaty zadłużenia osobom będącym w trudnej sytuacji materialnej i życiowej w formie świadczenia rzeczowego dla Gminy.

Na podstawie zarządzenia wyrażono zgodę na uregulowanie zaległości w formie świadczenia rzeczowego najemcom (dłużnikom) będącym w trudnej sytuacji materialnej i życiowej w celu ułatwienia spłaty należności z tytułu użytkowania lokali mieszkalnych oraz pomieszczeń tymczasowych należących do zasobu komunalnego Gminy. Wnioskodawca wskazał, że świadczenia rzeczowe należy rozumieć jako formę zapłaty umówionego czynszu wraz z odsetkami. Świadczenie to następuje w formach uzgodnionych przez strony poprzez wykonywanie różnych czynności wynikających z potrzeb Gminy.

Świadczenia są wykonywane na podstawie umowy zawartej pomiędzy najemcą (dłużnikiem) a Gminą. Najemca (dłużnik) w celu wykonywania świadczeń rzeczowych składa wniosek do Przedsiębiorstwa, w którym wyraża wolę odpracowania zadłużenia w formie świadczenia rzeczowego. Przedmiotem umów są prace porządkowe, usługowe lub inne wykonywane na rzecz Gminy, przy czym określenia kwalifikacji dłużnika do wykonywania określonego świadczenia dokonuje Prezes Przedsiębiorstwa na podstawie złożonych przez najemcę oświadczeń.

Dłużnicy mogą skorzystać z zapłaty w formie świadczenia rzeczowego dwukrotnie w okresie najmu lokalu, a odpracowanie może dotyczyć maksymalnie sześciu pełnych okresów płatności. Za kryterium uprawniające do skorzystania ze świadczenia rzeczowego został przyjęty dochód uprawniający do otrzymania dodatku mieszkaniowego (zgodnie z ustawą z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych). Po zakończeniu każdego miesiąca Przedsiębiorstwo sporządza informację o wartości świadczeń rzeczowych, które powinny być zaliczone na spłatę zadłużenia i przedkłada ją burmistrzowi.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy u najemców lokali komunalnych powstanie przychód podlegający opodatkowaniu w związku z odpracowaniem przez nich zobowiązań z tytułu zaległości czynszowych?

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie zobowiązania ciążącego na najemcy (dłużniku) nie można traktować jako uzyskanie przez niego przychodu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 lub art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo. Wnioskodawca jest więc zdania, że nie ma także obowiązku poboru z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1860) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 powołanej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do postanowień art. 659 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 585), przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju.

Wynajmujący jest więc zobowiązany do zapłaty czynszu najemcy, przy czym zapłata może być oznaczona w świadczeniach innego rodzaju niż pieniądze.

W świetle art. 453 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Powyższe wiąże się z istnieniem instytucji prawnej zwanej datio in solutum (świadczenie zamiast wykonania), której celem jest wygaśnięcie istniejącego pomiędzy stronami zobowiązania poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wygasa wówczas tak, jakby wygasało przez zwykłe wykonanie, przy czym warunkiem wygaśnięcia zobowiązania jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Przechodząc do podatkowych aspektów opisanych czynności należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że co do zasady wszelkie spłaty długów są dla dłużnika obojętne podatkowo. Analiza stanu faktycznego przedstawionego w ww. wniosku sprowadza się do twierdzenia, iż w przedmiotowej sprawie nastąpiła zamiana formy spłaty zadłużenia ze świadczenia pieniężnego na świadczenie rzeczowe. Nie można więc z faktu świadczenia pracy w zamian za wygaśnięcie ciążącego na dłużniku zobowiązania uznać, że uzyskuje on przychody, o których mowa w art. 11 ust. 1 lub art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego oraz przytoczone przepisy prawa tutejszy organ stwierdza, że wartość świadczenia rzeczowego zastępującego płatność z tytułu czynszu najmu nie stanowi przychodu osoby świadczącej pracę. Wobec tego, Przedsiębiorstwo nie jest zobowiązane, jako płatnik, do obliczenia, potrącenia oraz odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od wartości świadczenia rzeczowego, które stanowi podstawę zwolnienia z długu. Na Wnioskodawcy nie będzie również ciążył obowiązek sporządzenia informacji, o której mowa w art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.