0461-ITPB3.4510.71.2017.1.MK

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) w związku z art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1948, z późn. zm. - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 7 lutego 2017 r. (data wpływu 8 lutego 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od osób prawnych w zakresie obowiązku sporządzania dokumentacji podatkowej dotyczącej podmiotów powiązanych (pytanie oznaczone numerem pierwszym) - jest nieprawidłowe.

W dniu 8 lutego 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od osób prawnych w zakresie obowiązku sporządzania dokumentacji podatkowej dotyczącej podmiotów powiązanych.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca - spółka z o.o. wskazała, że udziałowcy spółki - na podstawie zawartych przed notariuszem umów - sprzedali do niej przedsiębiorstwa prowadzone wcześniej przez siebie w formie osób fizycznych.

Po pewnym czasie zobowiązania z tytułu tych umów zostały przekształcone w nowy stosunek prawny, tzn. w umowy pożyczki. Każda umowa przekracza wartość 50.000 euro.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy udzielenie pożyczki przez udziałowca, będącego osobą fizyczną, spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, spełnia przesłanki wynikające z art. 9a ust. 1 i art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a tym samym obliguje spółkę do sporządzenia dokumentacji pomiędzy podmiotami powiązanymi?

2. Czy taką dokumentację, w sytuacji, kiedy spółka będzie zobowiązana do jej sporządzenia, mają także sporządzić udziałowcy, jako druga strona tej transakcji ?

Przedmiot niniejszej interpretacji indywidualnej stanowi odpowiedź w zakresie pytania pierwszego. Wniosek Spółki w zakresie pytania drugiego zostanie rozpatrzony odrębnym pismem.

Zdaniem Wnioskodawcy, powołane przepisy art. 9a dotyczą transakcji, które przeprowadzane są pomiędzy podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą.

W opisanej sytuacji tylko jedna strona transakcji prowadzi działalność gospodarczą, czyli Wnioskodawca.

Udziałowcy natomiast występują w umowach pożyczki jako osoby prywatne, nie prowadzące działalności. Wobec powyższego, dokumentacja dla tych transakcji nie powinna być sporządzona, w świetle przytoczonych wcześniej przepisów, obowiązujących od 1 stycznia 2017 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie wyznaczonym pytaniem pierwszym - jest nieprawidłowe.

Przepis art. 11 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1888 z późn. zm.) jest przepisem szczególnym i dotyczy podmiotów powiązanych osobowo lub kapitałowo, przy czym pozostawanie w związku kapitałowym lub osobowym nie jest w jakikolwiek sposób sankcjonowane. Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jeżeli:

* i jeżeli w wyniku takich powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podatnik nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały - dochody danego podatnika oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.

Co istone, przepisy ust. 1-3a stosuje się odpowiednio, gdy:

W świetle powyzszego - z godnie z art. 11 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy i zawartej w nim definicji podmiotów powiązanych - za podmiot krajowy (czyli podmiot mających miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w Polsce w Polsce) uznaje się osoby fizyczne, os0by prawne i jednostki organizacyjne niemającą osobowości prawnej.

Powiązania kapitałowe są "podstawową" grupą identyfikowania powiązań. Posiadanie udziału w kapitale innego podmiotu, o którym mowa w ust. 1 i 4, oznacza sytuację, w której dany podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada w kapitale innego podmiotu udział nie mniejszy niż 25% - art. 11 ust. 5a ustawy.

Przepisy art. 11 ust. 1 i 4 cyt. ustawy stosuje się również do powiązań o charakterze rodzinnym lub wynikających ze stosunku pracy albo majątkowych pomiędzy podmiotami krajowymi lub osobami pełniącymi w tych podmiotach funkcje zarządzające lub kontrolne albo nadzorcze oraz jeżeli którakolwiek osoba łączy funkcje zarządzające lub kontrolne albo nadzorcze w tych podmiotach - art. 11 ust. 5 cyt. ustawy.

W ramach powiązań osobowych wyróżnia się powiązania funkcyjne i rodzinne oraz powiązania majątkowe oraz powiązania wynikające ze stosunków pracy.

Na gruncie krajowym podmiotami powiązanymi są podmioty, w których występują powiązania o charakterze rodzinnym - małżeństwo oraz pokrewieństwo lub powinowactwo do drugiego stopnia - art. 11 ust. 6 cyt. ustawy. Są one identyfikowane w sytuacji, gdy bezpośredni lub pośredni udział w kontroli lub zarządzaniu dwoma różnymi podmiotami krajowymi mają osoby, między którymi istnieje pokrewieństwo lub powinowactwo.

Przy czym powiązania osobowe obejmują również powiązania funkcyjne, które w odróżnieniu od powiązań rodzinnych są uwzględniane zarówno w relacjach krajowych, jak i "międzynarodowych". Co istotne, w powiązaniach tego rodzaju należy brać pod uwagę faktyczny udział w zarządzaniu lub kontroli. Taką rolę można, w zależności od sytuacji, przypisać nie tylko członkom zarządu lub rady nadzorczej spółki, ale np. dyrektorowi finansowemu czy dyrektorowi sprzedaży.

W artykule 11 ustawy wymienione są również rodzaje powiązań, które w praktyce identyfikowane są rzadziej, niż powiązania rodzinne lub funkcyjne. Zalicza się do nich powiązania majątkowe oraz powiązania wynikające ze stosunków pracy (zaliczane do powiązań osobowych). Oba rodzaje zostały wyróżnione przez ustawodawcę na poziomie powiązań krajowych. W zakresie powiązań majątkowych brak jest definicji, która umożliwiłaby jednoznaczne zidentyfikowanie tej zależności. Przyjmując wykładnię celowościową, można założyć, że występują w sytuacji, gdy między podmiotami istnieją stosunki, np. zobowiązaniowe lub umowne, które sprawiają, że ich majątki są w pewien sposób zintegrowane. W przypadku powiązań wynikających ze stosunku pracy nie mogą one wynikać z umów cywilnoprawnych lub umów o świadczenie usług ponieważ nie można tu mówić o istnieniu stosunku pracy. Osoba zatrudniona w danym podmiocie powinna, z racji tego zatrudnienia, mieć jakiś wpływ na decyzje pracodawcy, w szczególności te, które związane są z zawieraniem transakcji.

Omawiany przepis ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ma na celu powstrzymanie podatników od przerzucania w wyniku powiązań rodzinnych części lub całości dochodu z jednego podmiotu na drugi podmiot w wyniku zawieranych transakcji handlowych. Transakcja między podmiotami, w których funkcje zarządcze lub kontrolne sprawują osoby pozostające ze sobą w takich relacjach, daje organom podatkowym prawo kontrolowania jej warunków pod kątem zgodności z zasadą ceny rynkowej. organy podatkowe w przypadkach wskazanych w cytowanym powyżej przepisie mają prawo określić dochód (na podstawie art. 19 ust. 4 omawianej ustawy) w drodze oszacowania.

Analiza przepisów dotyczących przerzucania dochodów w obrocie krajowym wskazuje na potrzebę tak szerokiego rozumienia pojęcia podmiotu krajowego.

W odniesieniu do stanowiska Wnisokodawcy, że powołane przepisy art. 9a dotyczą wyłącznie "transakcji, które przeprowadzane są pomiędzy podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą" podnieść należy, że transfer dochodów może mieć miejsce nie tylko pomiędzy osobami prawnymi, ale również pomiędzy osobami prawnymi i fizycznymi, jak i tylko fizycznymi (bez wzgledu czy prowadzą one działność gospodarczą czy jej nie prowadzą). Dochód może być uszczuplony zarówno po stronie osoby prawnej, jak i osoby fizycznej. Jednakże przepsi art. 11 ww. ustawy ma zastosowanie tylko w przypadku uszczuplenia dochodu po stronie osoby prawnej (w przypadku zaniżenia lub niewykazania dochodu po stronie osoby fizycznej zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Dla uniknięcia sytuacji, w której ustawodawca musiałby szczegółowo opisać sytuacje, w których - w obrocie krajowym - występują powiązania lub związki mające na celu niewykazanie dochodów lub wykazanie ich w niższej wysokości - przyjęto w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych szerokie rozumienie pojęcia "podmiot krajowy".

Realizacja transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi, które przekraczają limity transakcyjne, wskazane w odpowiednich przepisach, powoduje wystąpienie obowiązku dokumentacyjnego. I tak, zgodnie z art. 9a ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych podatnicy:

lub

2. dokonujący, bezpośrednio lub pośrednio, zapłaty należności na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, wynikających z transakcji lub innego zdarzenia ujętego w księgach rachunkowych, jeżeli łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość 20 000 euro,

lub

lub

* są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej tych transakcji lub innych zdarzeń, zwanej dalej "dokumentacją podatkową".

W myśl art. 9a ust. 1d za transakcje lub inne zdarzenia mające istotny wpływ na wysokość dochodu (straty) podatnika, o których mowa w ust. 1 pkt 1, uznaje się transakcje lub inne zdarzenia jednego rodzaju, których łączna wartość przekracza w roku podatkowym równowartość 50 000 euro, z tym że w przypadku podatników, których przychody w rozumieniu przepisów o rachunkowości, w roku poprzedzającym rok podatkowy przekroczyły równowartość:

Za transakcje lub inne zdarzenia mające istotny wpływ na wysokość dochodu (straty) podatnika, o których mowa w ust. 1 pkt 1, uznaje się również zawartą w roku podatkowym:

W konsekwencji, konieczność sporządzenia dokumentacji cen transferowych zachodzi w przypadku, gdy spełnione są kumulatywnie następujące warunki:

Pojęcie "transakcja" nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa podatkowego ani cywilnego, zatem można uznać, że nie posiada ono definicji legalnej. W takim przypadku należy posłużyć się znaczeniem słownikowym, w myśl którego (według Internetowego Słownika Języka Polskiego), transakcja to operacja handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży towarów lub usług lub umowa handlowa na kupno lub sprzedaż towarów lub usług, też zawarcie takiej umowy.

Tym samym pojęcie to obejmuje - co do zasady - wszelkiego rodzaju operacje i czynności dokonywanych przez podmioty oraz wszelkie świadczenia i przepływy między tymi podmiotami. Pojęcie transakcji dotyczy obrotu dobrami i usługami, nie ogranicza się jednak tylko do sprzedaży bądź kupna towarów lub usług. Pojęcie transakcji w rozumieniu art. 9a cyt. ustawy, należy rozpatrywać w kontekście celu tego przepisu. Dokumentacja podatkowa dokonywanych przez podmioty powiązane transakcji przedstawiać ma warunki dokonywanych transakcji w celu ich porównania z warunkami stosowanymi przez podmioty niezależne w porównywalnych okolicznościach.

W stanie faktycznym wskazano na okoliczność zawarcia umów pożyczki miedzy Spółką - Wnioskodawcą a jej w udziałowcami. Umowę pożyczki należy zaliczyć do usług finansowych.

Wyżej wymieniony przepis art. 9a obejmuje więc także nietypowe - z punktu widzenia obrotu gospodarczego - sytuacje lub zachowania podmiotów powiązanych, w celu ich skonfrontowania z sytuacjami lub zachowaniami podmiotów niezależnych. Postępowanie to wynika z zasady ceny rynkowej (arms length principle), zgodnie z którą podmioty powiązane powinny, we wzajemnych relacjach, ustalać warunki, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane.

Jednoczesnie przepis art. 9a cyt. ustawy pełni funkcję gwarancyjną, w tym znaczeniu, że gwarantuje podmiotom powiązanym, o których mowa w art. 11 ust. 1 i 4, a także art. 11 ust. 5 omawianej ustawy, że przedłożenie merytorycznie poprawnej dokumentacji, pozwoli ocenić transakcje między nimi, jako spełniające warunki transakcji rynkowych.

Podsumowując, przepisy art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych określają obowiązek sporządzania przez podatników dokumentacji m.in. w zakresie transakcji zawieranych przez tych podatników z podmiotami powiązanymi z podatnikiem w sposób, o którym jest mowa w art. 11 ust. 1 i 4 oraz ust. 5 tej ustawy. Analiza przepisów dotyczących przerzucania dochodów w obrocie krajowym wskazuje na potrzebę szerokiego rozumienia pojęcia podmiotu krajowego. Transfer dochodów może mieć miejsce nie tylko pomiędzy osobami prawnymi, ale również pomiędzy osobami prawnymi i fizycznymi, jak i tylko fizycznymi (bez wzgledu czy prowadza one działność gospodarczą czy też jej nie prowadzą). Tzw. ceny transferowe są cenami stosowanymi we wszelkich transakcjach realizowanych przez podmioty, pomiędzy którymi występują powiązania kapitałowe, rodzinne lub osobowe. Zatem bez znaczenie dla analizy omawianych przepisów ma wskazanie przez Wnioskodawcę, że w "opisanej sytuacji tylko jedna strona transakcji prowadzi działalność gospodarczą, czyli Wnioskodawca. Udziałowcy natomiast występują w umowach pożyczki jako osoby prywatne, nie prowadzące działalności".

W konsekewencji stwierdzić należy, że w oparciu o zapis art. 11 ust. 4 oraz ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, spółkę z o.o. oraz jej udziałowców można uznać za podmioty powiązane - Wnioskodawca będzie zobowiązny do sporzadzenia dokumentacji w przypadkach i na zasadach określonych w przepisie art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Tym samym za błędne należy uznać stanowisko Spółki, zgodnie z którym nie może być podmiotem powiązanym ze swoimi udziałowcami - tj. stanowisko, że "powołane przepisy art. 9a dotyczą transakcji, które przeprowadzane są pomiędzy podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą" - jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.