0461-ITPB2.4511.1018.2016.1.AG - Opodatkowanie zasądzonych odsetek.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 8 grudnia 2016 r. (data wpływu) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zasądzonych odsetek - jest nieprawidłowe.

W dniu 8 grudnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zasądzonych odsetek.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 24 września 2009 r. Wnioskodawca uległ wypadkowi komunikacyjnemu. Wina za ten wypadek została przypisana osobie, która go spowodowała, tj. sprawcy, który doprowadził do zderzenia dwóch pojazdów.

W wyniku tego wypadku stan zdrowia Wnioskodawcy na skutek ciężkich obrażeń uległ znacznemu pogorszeniu (70% uszczerbku). Po wypadku Wnioskodawca przeszedł długotrwałe leczenie i rehabilitację. W trakcie leczenia transzami wypłacano odszkodowanie przez firmę T. E., które wydatkowane było na leczenie. Firma T. E. wypłaciła Wnioskodawcy łącznie 1.116.614,29 zł. W związku z faktem, że kwota zasądzona wyrokiem Sądu Okręgowego nie została wypłacona w terminie, naliczono odsetki w wysokości 70.393,20 zł.

W 2016 r. firma G. T. sporządziła PIT-8C dla Urzędu Skarbowego, w którym zawarta była informacja o wysokości odsetek od wypłaconego odszkodowania.

Naczelnik Urzędu Skarbowego, w związku z tą informacją, wezwał Wnioskodawcę do złożenia korekty zeznania o wysokości osiągniętego dochodu w 2015 r., ponieważ w zeznaniu pierwotnym nie wskazał kwoty otrzymanych odsetek.

Naczelnik Urzędu Skarbowego żąda, aby Wnioskodawca uiścił podatek w kwocie 15.028 zł, który wynika ze złożonej korekty zeznania. Jego sytuacja finansowa nie pozwala jednak na zapłatę tak dużej kwoty, tym bardziej że jest to podatek od sumy odsetek za odszkodowanie z tytułu uszczerbku na Jego zdrowiu, którego konsekwencje odczuwalne są do dziś. Odszkodowanie to było zadośćuczynieniem za doznane obrażenia.

Wnioskodawca powołuje wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 stycznia 2014 r., II FSK 289/12.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy odsetki powstałe w wyniku opóźnienia w wypłacie odszkodowania zasądzonego wyrokiem sądu podlegają opodatkowaniu?

Zdaniem Wnioskodawcy, jeżeli zwolnione z podatku jest odszkodowanie, to ulgą objęte są również odsetki zasądzone w związku z opóźnieniem w jego spłacie.

Po wezwaniu do zapłaty podatku od odsetek z tytułu wypłaconego odszkodowania, córka Wnioskodawcy kilkakrotnie podejmowała w Jego imieniu próbę dialogu z Urzędem Skarbowym. W dniu 24 listopada 2016 r. Wnioskodawca złożył podanie o umorzenie odsetek od podatku należnego z tytułu wypłaconych odsetek od odszkodowania. Pismo to kazano wycofać i nie udzielono przy tym żadnych konkretnych wyjaśnień. Wnioskodawca czuje się pokrzywdzony, ponieważ zaistniała sytuacja doprowadzi Go do ruiny finansowej. Odsetki od odszkodowania nie wypłaconego w terminie - w ocenie Wnioskodawcy - nie są Jego dochodem, a zadośćuczynieniem za doznaną szkodę na Jego osobie i stanowią rekompensatę za zdarzenie, które spowodowało, nie z winy Wnioskodawcy, poważny uszczerbek na Jego zdrowiu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zatem wszelkie dochody podatnika niewymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych podlegają opodatkowaniu.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym w 2015 r., przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jednym ze źródeł przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są wskazane w pkt 9 tego przepisu "inne źródła".

Jak stanowi art. 20 ust. 1 w ww. brzmieniu, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.), zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże, gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy (art. 482 § 1 Kodeksu cywilnego).

Należy przy tym wskazać, że odsetki są świadczeniem ubocznym, pozostającym w ścisłym związku z należnością główną, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego.

Potwierdza to orzecznictwo sądów powszechnych, zgodnie z którym "Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej. Roszczenie o odsetki za opóźnienie (art. 481 Kodeksu cywilnego) jest więc roszczeniem innym niż roszczenie deliktowe" (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1994 r. III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155). "Odsetki za opóźnienie są skonstruowane przez ustawodawcę niezależnie od faktu poniesienia szkody przez wierzyciela, są w pewnych sensie elementem waloryzacji, ale spełniają również rolę kompensacji tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej" (por. Izabella Dyka, glosa do przywołanej powyżej uchwały SN z dnia 31 stycznia 1994 r., PS 1997/9/72)."

Z tych też względów wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone.

Zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy zawiera w tym przedmiocie (konkretnie odnosi się do odsetek) - wyraźne zwolnienie.

I tak, wolne od podatku są odsetki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 52, pkt 95, pkt 119 i pkt 130 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli:

* odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz. U. Nr 156, poz. 776),

* odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1,

* odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta,

* odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a.

W świetle powyższego należy przyjąć, że ustawodawca nie pomija odsetek w zwolnieniach, jeżeli uznaje zasadność ich zwolnienia w odniesieniu do dóbr, które w ocenie ustawodawcy zasługują na szczególną ochronę.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 24 września 2009 r. Wnioskodawca uległ wypadkowi komunikacyjnemu. Wina za ten wypadek została przypisana osobie, która go spowodowała, tj. sprawcy, który doprowadził do zderzenia dwóch pojazdów.

W wyniku tego wypadku stan zdrowia Wnioskodawcy na skutek ciężkich obrażeń uległ znacznemu pogorszeniu (70% uszczerbku). Po wypadku Wnioskodawca przeszedł długotrwałe leczenie i rehabilitację. W trakcie leczenia transzami wypłacano odszkodowanie przez firmę T. E., które wydatkowane było na leczenie. Firma T. E. wypłaciła Wnioskodawcy łącznie 1.116.614,29 zł. W związku z faktem, że kwota zasądzona wyrokiem Sądu Okręgowego nie została wypłacona w terminie, naliczono odsetki w wysokości 70.393,20 zł.

W 2016 r. firma G. T. sporządziła PIT-8C dla Urzędu Skarbowego, w którym zawarta była informacja o wysokości odsetek od wypłaconego odszkodowania.

Naczelnik Urzędu Skarbowego, w związku z tą informacją, wezwał Wnioskodawcę do złożenia korekty zeznania o wysokości osiągniętego dochodu w 2015 r., ponieważ w zeznaniu pierwotnym nie wskazał kwoty otrzymanych odsetek.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że wypłacone Wnioskodawcy odsetki naliczone od odszkodowania, jako nie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych stanowią przychód z innych źródeł określonych w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych (według skali podatkowej).

Odsetki otrzymane przez Wnioskodawcę nie mogą zostać objęte dyspozycją art. 21 ust. 1 pkt 28 i pkt 29 ww. ustawy, bowiem przepisy te odnoszą się bezpośrednio do przychodów uzyskanych z tytułu sprzedaży nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego oraz odszkodowań wypłacanych na podstawie przepisów o gospodarce nieruchomościami, a nie do odsetek uzyskanych w związku z opóźnieniem w wypłacie należnego, na podstawie wyroku sądu, odszkodowania.

Odnosząc się natomiast do powołanego wyroku NSA podkreślić należy, że orzeczenie to zostało wydane w odmiennym stanie faktycznym i nie może wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii. Nie negując tego orzeczenia, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego należy stwierdzić, iż zdaniem organu podatkowego teza badanego rozstrzygnięcia nie ma zastosowania w przedmiotowym postępowaniu.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.