0461-ITPB2.4511.1.2017.2 - Rozliczenie ulgi prorodzinnej w związku z porozumieniem pomiędzy rodzicami.

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 31 marca 2017 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej 0461-ITPB2.4511.1.2017.2 Rozliczenie ulgi prorodzinnej w związku z porozumieniem pomiędzy rodzicami.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) w zw. z art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1948, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 23 grudnia 2016 r. (data wpływu do tutejszego organu 2 stycznia 2017 r.), uzupełnionym pismem z dnia 28 lutego 2017 r. (data wpływu do tutejszego organu 9 marca 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie dokonywania odliczeń w ramach tzw. ulgi prorodzinnej:

* w części dotyczącej dokonywania odliczeń od momentu uzyskania przez dziecko pełnoletności jest nieprawidłowe oraz

* w pozostałym zakresie jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 stycznia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 28 lutego 2017 r. (data wpływu do tutejszego organu 9 marca 2017 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie dokonywania odliczeń w ramach tzw. ulgi prorodzinnej.

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest osobą rozwiedzioną. Rozwód, w ostatecznej wersji bez orzekania o winie został orzeczony przez Sąd Okręgowy w dniu 3 marca 2011 r.

Sąd orzekł o sprawowaniu władzy rodzicielskiej nad niepełnoletnim K. (ur. 11 czerwca 1999 r.) oraz niepełnoletnią J. (ur. 16 marca 2006 r.) obojgu rodzicom, z miejscem pobytu dzieci przy matce.

Ojciec dzieci nie uczestniczy w ich wychowywaniu, nie załatwia żadnych spraw z nimi związanych, nie decyduje w żadnej kwestii, która ich dotyczy, nie bierze też udziału w ich procesie nauki. Ponadto, ojciec dzieci nie organizuje im wypoczynku, zajęć pozalekcyjnych, nie ma pojęcia o ich zdrowiu, życiu koleżeńskim, szkolnym i rodzinnym. Ojciec dzieci nie utrzymuje z nimi kontaktu, nie przebywają one czasowo u niego, nie spędził z nimi ani jednego dnia w ciągu roku. Taki stan utrzymuje się od 2011 r.

Zarówno Wnioskodawczyni, jak i dzieci nie znają miejsca zamieszkania jej byłego męża.

Przez zachowanie swojego ojca, syn Wnioskodawczyni uczęszczał przed rozwodem na terapię do psychologa. Ojciec stosował wobec niego przemoc psychiczną i fizyczną. Spotkania indywidualne trwały 8 miesięcy. Wszystkie sytuacje, jakich dopuszczał się ojciec są opisane w pismach rozwodowych.

Od maja 2016 r. syn Wnioskodawczyni ponownie uczęszcza na terapię, tym razem do psychoterapeuty oraz na regularne wizyty u psychiatry. Syn cierpi na zaburzenia depresyjno-lękowe. Zdaniem Wnioskodawczyni, podłoże tych zaburzeń tkwi w postawie ojca wobec syna, który nie bez przyczyny ma poczucie krzywdy i złości wobec ojca, i niestety brak poczucia własnej wartości. Terapia syna Wnioskodawczyni jest długotrwała i trwa w dalszym ciągu. Ojciec dzieci także i tym faktem się nie interesuje.

Córka Wnioskodawczyni również nie czuje więzi z ojcem, co na szczęście nie ma odzwierciedlenia w jej stanie zdrowia.

Zeznanie podatkowe za 2015 r. Wnioskodawczyni złożyła w dniu 8 stycznia 2016 r. za pośrednictwem poczty polskiej, a zwrot podatku z US wpłynął na Jej konto w dniu 24 maja 2016 r. Tak jak co roku, Wnioskodawczyni w składanych deklaracjach rocznych odliczyła ulgę prorodzinną na dzieci w całości, ponieważ takie było uzgodnienie ustne kilka lat temu z byłym mężem, który nigdy wcześniej tego nie kwestionował.

W dniu 25 listopada 2016 r. Wnioskodawczyni otrzymała wezwanie z US w celu zwrócenia kwoty 1112.04 zł wraz z odsetkami, ponieważ były mąż Wnioskodawczyni odliczył w zeznaniu rocznym za 2015 r. połowę ulgi na dzieci.

Ponadto, w uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że w latach 2011-2015, których dotyczy wniosek uzyskiwała dochody opodatkowane według skali podatkowej oraz posiadała i faktycznie wykonywała w stosunku do dzieci władzę rodzicielską.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy Wnioskodawczyni, w zeznaniu podatkowym za 2015 r. prawidłowo dokonała rozliczenia ulgi na dwoje dzieci w wysokości 100%?

2. Czy Wnioskodawczyni, w zeznaniach podatkowych za lata 2011-2014 prawidłowo dokonała rozliczenia ulgi na dwoje dzieci w wysokości 100%?

3. Czy w przyszłych latach Wnioskodawczyni będzie mogła odliczyć w zeznaniach podatkowych ulgę na dzieci w całości, zakładając, że sytuacja się nie zmieni i sama będzie nadal wychowywała dzieci?

Zdaniem Wnioskodawczyni, ulga prorodzinna wymaga, by władza rodzicielska była faktycznie sprawowana (zwrot brzmi: "wykonuje władzę rodzicielską"), a nie jedynie posiadana.

Istotą ulgi prorodzinnej jest pomoc rodzicom w stwarzaniu dzieciom warunków do zdobywania wiedzy i rozwoju. Wnioskodawczyni podkreśla, iż zawsze przeznaczała te pieniądze właśnie w tym celu.

Ojciec dzieci, poza alimentami nie partycypuje w utrzymaniu dzieci w żaden sposób.

Podobna sytuacja została rozpatrzona w wyroku WSA w Warszawie (sygn. VII SA/Wa 320/11) z wnioskami: "Rodzic, który po rozwodzie nie mieszka z małoletnim dzieckiem i nie ma z nim kontaktu, nie korzysta z odliczenia. Ponoszenie kosztów utrzymania to zbyt mało - nie wystarczy, iż rozwiedziony ojciec posiada władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem. Konieczne jest też faktyczne wykonywanie tej władzy w roku podatkowym". Sąd orzekł, "że posiadanie władzy rodzicielskiej to co innego, niż jej wykonywanie. Nie wystarczy, że podatnik posiada władzę rodzicielską i wypełnia swoje obowiązki alimentacyjne. Kompleksowa wykładnia art. 27f ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT prowadzi do wniosku, że koniecznie jest wychowywanie dziecka, czyli wykonywanie nad nim pieczy, reprezentowanie i zarząd jego majątkiem. Nie wydaje się sprawiedliwe odliczenie połowy ulgi przez jednego z rodziców, który nie mieszka z dzieckiem, nie poświęca mu czasu ani uwagi."

Również Izba Skarbowa w Łodzi potwierdziła prawo do odliczenia całej kwoty przez matkę dzieci wydając interpretację indywidualną o sygn. IPTPB 2/4511-326/15-4/PK. Dyrektor Izby we wskazanej interpretacji uznał, że jeśli matka sama opiekuje się dziećmi i wykonuje wszystkie obowiązki bez udziału ojca, to nie musi dzielić się z nim ulgą.

Wnioskodawczyni zgadza się z rozstrzygnięciami organów podatkowych i sądów, że z ulgi prorodzinnej nie może skorzystać osoba będąca tzw. rodzicem na papierze.

Stosownie do art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27 (tj. przy zastosowaniu skali podatkowej), pomniejszonego o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1.

wykonywał władzę rodzicielską;

2.

pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;

3.

sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Zgodnie natomiast z ust. 2 pkt 2 powołanego przepisu, odliczeniu podlega określona w przepisach kwota za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do dwojga małoletnich dzieci.

Zgodnie z art. 27f ust. 2c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

1.

na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych;

2.

wstąpiło w związek małżeński.

Zgodnie z art. 27f ust. 4 ww. ustawy odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Z przytoczonych przepisów wynika, że ulga została określona na dziecko. Rodzicom dziecka ustawodawca przyznał jeden łączny limit. Z ulgi rodzice mogą skorzystać w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Dotyczy to zarówno rodziców pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jak i rodziców rozwiedzionych czy będących w separacji.

Mając na uwadze, że Sąd Okręgowy w wyroku rozwodowym postanowił, że dzieci mają mieć miejsce stałego pobytu przy matce oraz, że ojciec od czasu wszczęcia sprawy rozwodowej w ogóle nie wykonuje władzy rodzicielskiej, jak również fakt, że zawarł z matką dziecka porozumienie, że z całości ulgi korzystać będzie matka dziecka, jako matka wyłącznie sprawująca władzę rodzicielską wobec dwójki dzieci w latach 2011-2015 i aż do teraz, bez żadnego udziału ojca Wnioskodawczyni uważa, że:

1.

prawidłowo w zeznaniu za 2015 r. rozliczyła ulgę na dwoje dzieci w wysokości 100%;

2.

prawidłowo w zeznaniach za lata 2011-2014 rozliczyła ulgę na dwoje dzieci w wysokości 100%;

3.

w przyszłych latach, przy założeniu, że Jej sytuacja i sytuacja dzieci się nie zmieni w stosunku do opisanego stanu faktycznego nadal będzie mogła korzystać z ulgi w wysokości 100%.

W opinii Wnioskodawczyni, istotnym jest, że w latach 2011-2015 oraz obecnie dzieci stale zamieszkują wraz z Nią, a miejsce zamieszkania ojca jest nieznane i nie wykonuje on faktycznie władzy rodzicielskiej. Ponadto, odnośnie deklaracji za lata 2011 - 2014 zgodnie z umową między Wnioskodawczynią a ojcem dzieci nie rozliczał on ulgi. Natomiast, w 2015 r. bez żadnego dodatkowego porozumienia z matką dzieci i wbrew wspólnym ustaleniom z ulgi skorzystał, mimo że ani jednego dnia nie sprawował władzy rodzicielskiej nad dziećmi.

Stanowisko Wnioskodawczyni jest zgodne z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 sierpnia 2016 r., o sygn. II FSK 1957/14, LEX Nr 2086149, w którym stwierdzono, że dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej, konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, tj. posiadanie władzy rodzicielskiej (nawet ograniczonej na podstawie wyroku sądowego) i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Czym innym jest posiadanie władzy a czym innym jej wykonywanie, a to oznacza, że utożsamianie ich na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia.

W celu nabycia prawa do przedmiotowej ulgi podatnik powinien wskazać zatem, że w danym roku podatkowym wykonywał, a nie tylko posiadał władzę rodzicielską.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe w części dotyczącej dokonywania odliczeń od momentu uzyskania przez dziecko pełnoletności oraz prawidłowe w pozostałym zakresie.

Zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032 z późn. zm.) od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik miał prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1.

wykonywał władzę rodzicielską;

2.

pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;

3.

sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Stosownie do art. 27f ust. 2 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2012 r., odliczeniu podlega kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, za każdy miesiąc kalendarzowy, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1. Odliczenie nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

1.

na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych,

2.

wstąpiło w związek małżeński.

Na podstawie art. 1 pkt 4 lit. a ustawy z dnia 24 października 2012 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. poz. 1278) przepis art. 27f ust. 2 został zmieniony i od 1 stycznia 2013 r. otrzymał brzmienie, zgodnie z którym odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

1.

jednego małoletniego dziecka - kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, jeżeli dochody podatnika:

a.

pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112.000 zł,

b.

niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56.000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;

2.

dwojga małoletnich dzieci - kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, na każde dziecko.

3.

trojga i więcej małoletnich dzieci - kwota stanowiąca:

a.

1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,

b.

1/4 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, na trzecie dziecko,

c.

1/3 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, na czwarte i każde kolejne dziecko.

Na podstawie art. 1 pkt 4 lit. b ww. ustawy zmieniającej w art. 27 po ust. 2 dodano również ust. 2a-2d.

Zgodnie z art. 27f ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a.

Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka (art. 27f ust. 2b ww. ustawy).

W myśl art. 27f ust. 2c ustawy odliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

1.

na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych,

2.

wstąpiło w związek małżeński.

Natomiast ustawą z dnia 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z. 2014 r., poz. 1644) zmieniono treść art. 27 ust. 2 i dodano ust. 8-12. Zmiany weszły w życie 1 stycznia 2015 r. i mają zastosowanie do dochodów uzyskanych (poniesionej straty) od 1 stycznia 2014 r.

Zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy, odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

1.

jednego małoletniego dziecka - kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:

a.

pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112.000 zł,

b.

niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56.000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;

2.

dwojga małoletnich dzieci - kwota 92,67 zł na każde dziecko;

3.

trojga i więcej małoletnich dzieci - kwota:

a.

92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,

b.

166,67 zł na trzecie dziecko,

c.

225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.

W przypadku, gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem (art. 27f ust. 3 ustawy).

Z przepisu art. 27 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Według art. 27f ust. 5 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym przed 1 marca 2017 r., odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

1.

odpis aktu urodzenia dziecka;

2.

zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;

3.

odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;

4.

zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

Natomiast, zgodnie z brzmieniem art. 27f ust. 5 ww. ustawy obowiązującym od 1 marca 2017 r. odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

1.

odpis aktu urodzenia dziecka;

2.

zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;

3.

odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;

4.

zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

W świetle art. 27f ust. 6 przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3, w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Z art. 27f ust. 7 wynika natomiast, że przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.

Mając na uwadze powyższe, uprawnionymi do skorzystania z ulgi prorodzinnej są m.in. podatnicy, którzy:

* osiągali dochody opodatkowane wg skali podatkowej (z zastrzeżeniem limitów wynikających z art. 27f ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych),

* w stosunku do małoletniego dziecka wykonywali władzę rodzicielską.

Zgodnie zatem z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnikom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na dzieci małoletnie.

W myśl art. 92 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1271), dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską. Władza rodzicielska - zgodnie z art. 93 § 1- przysługuje obojgu rodzicom, a - stosownie do art. 97 § 1 tejże ustawy - jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.

W konsekwencji, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska, i władza ta jest wykonywana przez obojga rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującego na dziecko limitu. Kwotę tę rodzice mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Dotyczy to zarówno rodziców pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jak i rodziców rozwiedzionych czy będących w separacji.

Jednak podkreślić należy, że zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, prawo do ulgi przysługuje rodzicowi, który w roku podatkowym wykonywał władzę rodzicielską. Dla nabycia praw do ulgi prorodzinnej nie wystarczy więc posiadanie władzy rodzicielskiej. Prawo takie daje dopiero wykonywanie takiej władzy.

Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Przy czym przez wychowywanie należy rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Chodzi zatem o aktywne uczestniczenie w wychowywaniu dziecka i realny wpływ na rozwój jego osobowości. Realizacja prawa wykonywania władzy rodzicielskiej może następować przykładowo poprzez osobiste kontakty z nauczycielami i kolegami dziecka, interesowanie się stanem zdrowia dziecka i pomoc w jego leczeniu, zapewnianie wsparcia w nauce, interesowanie się sposobem spędzania wolnego czasu.

"Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka. Samo tylko uiszczanie alimentów na rzecz dziecka (nierzadko wymuszonych orzeczeniem sądowym) czy też sporadyczne spotkania z dzieckiem nie wypełniają tak rozumianego określenia "wykonywanie władzy rodzicielskiej"." (wyrok NSA z dnia 27 lipca 2016 r. sygn. akt II FSK 2360/15).

Ulga prorodzinna przysługuje także na dzieci po osiągnięciu przez nie pełnoletności, wymienione w art. 6 ust. 4 pkt 2-3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2017 r., tj. dzieci bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną a także do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej, które rodzic utrzymuje w związku z wykonywaniem obowiązku alimentacyjnego.

Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka wynika wprost z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (art. 128 i nast.). Zgodnie z definicją zawartą w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, obowiązek alimentacyjny to obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. Istotą tak określonego obowiązku jest to, że jedna strona ma prawo żądać dostarczenia tak wskazanych środków, a druga osoba ma obowiązek je dostarczyć.

Dostarczanie środków utrzymania to zaspokajanie normalnych, bieżących potrzeb uprawnionego w postaci: pożywienia, ubrania, mieszkania, opału, niezbędnych przedmiotów umożliwiających przebywanie w środowisku i w rodzinie, leków itp. Dostarczanie środków wychowania obejmuje natomiast powinność starań o zdrowie uprawnionego, o jego rozwój fizyczny i umysłowy, stworzenie możliwości zdobycia wykształcenia, zapewnienie dostępu do dóbr kultury itp.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni jest osobą rozwiedzioną. Rozwód, w ostatecznej wersji bez orzekania o winie został orzeczony przez Sąd Okręgowy w dniu 3 marca 2011 r. Sąd orzekł o sprawowaniu władzy rodzicielskiej nad niepełnoletnim K. (ur. 11 czerwca 1999 r.) oraz niepełnoletnią J. (ur. 16 marca 2006 r.) obojgu rodzicom, z miejscem pobytu dzieci przy matce. Ojciec dzieci nie uczestniczy w ich wychowywaniu, nie załatwia żadnych spraw z nimi związanych, nie decyduje w żadnej kwestii, która ich dotyczy, nie bierze też udziału w ich procesie nauki. Ponadto, ojciec dzieci nie organizuje im wypoczynku, zajęć pozalekcyjnych, nie ma pojęcia o ich zdrowiu, życiu koleżeńskim, szkolnym i rodzinnym. Ojciec dzieci nie utrzymuje z nimi kontaktu, nie przebywają one czasowo u niego, nie spędził z nimi ani jednego dnia w ciągu roku. Taki stan utrzymuje się od 2011 r. Zarówno Wnioskodawczyni, jak i dzieci nie znają miejsca zamieszkania jej byłego męża. Przez zachowanie swojego ojca, syn Wnioskodawczyni uczęszczał przed rozwodem na terapię do psychologa. Ojciec stosował wobec niego przemoc psychiczną i fizyczną. Spotkania indywidualne trwały 8 miesięcy. Wszystkie sytuacje, jakich dopuszczał się ojciec są opisane w pismach rozwodowych. Od maja 2016 r. syn Wnioskodawczyni ponownie uczęszcza na terapię, tym razem do psychoterapeuty oraz na regularne wizyty u psychiatry. Syn cierpi na zaburzenia depresyjno-lękowe. Zdaniem Wnioskodawczyni, podłoże tych zaburzeń tkwi w postawie ojca wobec syna, który nie bez przyczyny ma poczucie krzywdy i złości wobec ojca, i niestety brak poczucia własnej wartości. Terapia syna Wnioskodawczyni jest długotrwała i trwa w dalszym ciągu. Ojciec dzieci także i tym faktem się nie interesuje. Córka Wnioskodawczyni również nie czuje więzi z ojcem, co na szczęście nie ma odzwierciedlenia w jej stanie zdrowia. Zeznanie podatkowe za 2015 r. Wnioskodawczyni złożyła w dniu 8 stycznia 2016 r. za pośrednictwem poczty polskiej, a zwrot podatku z US wpłynął na Jej konto w dniu 24 maja 2016 r. Tak jak co roku, Wnioskodawczyni w składanych deklaracjach rocznych odliczyła sobie ulgę prorodzinną na dzieci w całości, ponieważ takie było uzgodnienie ustne kilka lat temu z byłym mężem, który nigdy wcześniej tego nie kwestionował. W dniu 25 listopada 2016 r. Wnioskodawczyni otrzymała wezwanie z US w celu zwrócenia kwoty 1112.04 zł wraz z odsetkami, ponieważ były mąż Wnioskodawczyni odliczył sobie w zeznaniu rocznym za 2015 r. połowę ulgi na dzieci. Ponadto, Wnioskodawczyni wskazała, że w latach 2011-2015, których dotyczy wniosek uzyskiwała dochody opodatkowane według skali podatkowej oraz posiadała i faktycznie wykonywała w stosunku do dzieci władzę rodzicielską.

W świetle zacytowanych wyżej przepisów uznać należy, że w sytuacji, gdy ojciec dzieci Wnioskodawczyni w latach 2011 - 2015 - tj. w czasie, gdy pozostawały małoletnie - nie wykonywał władzy rodzicielskiej, co warunkuje zastosowanie odliczenia od podatku w ramach ulgi prorodzinnej, Wnioskodawczyni przysługiwała ulga wynikająca z art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w pełnej wysokości. Zatem Wnioskodawczyni prawidłowo dokonywała w zeznaniach podatkowych odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej w wysokości 100% na oboje dzieci za wyżej wskazane lata.

Również za 2016 r. i lata następne w sytuacji gdy były małżonek nie wykonywał i nie będzie nadal wykonywał władzy rodzicielskiej w odniesieniu do małoletniej córki i syna - do momentu osiągnięcia przez niego pełnoletności w 2017 r. - Wnioskodawczyni przysługuje / będzie przysługiwało prawo do skorzystania z ulgi na małoletnie dzieci wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w wysokości 100%.

Wnioskodawczyni nie będzie natomiast posiadała wyłącznego prawa do skorzystania z ulgi prorodzinnej od osiągnięcia przez syna w 2017 r. pełnoletności, tj. od momentu, gdy nie będzie pozostawał już pod władzą rodzicielską, w sytuacji gdy ojciec wykonywał będzie względem syna obowiązek alimentacyjny. Ww. przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uprawniają bowiem do skorzystania z ww. ulgi tylko rodzica, który aktywnie uczestniczy w życiu dziecka. W przypadku dziecka pełnoletniego, jednym z wymogów warunkujących dokonywanie odliczeń w ramach omawianej ulgi jest utrzymywanie dziecka w związku z wykonywaniem, nawet przymusowo, obowiązku alimentacyjnego. W konsekwencji, jeżeli były małżonek będzie wykonywał ciążący na nim obowiązek alimentacyjny to Wnioskodawczyni od momentu osiągnięcia przez syna pełnoletności nie będzie przysługiwało wyłączne prawo do dokonywania na niego odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej w pełnej wysokości.

Wskazać jednak należy, iż w powołanym art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - zdanie drugie - ustawodawca dał rodzicom możliwość wyboru, w jaki sposób dokonają odliczeń kwoty przysługującej im ulgi prorodzinnej. Istotne jest jednak to, aby odliczona kwota przez oboje rodziców nie przekroczyła rocznego limitu ulgi określonego ustawą. W związku z tym możliwe jest skorzystanie z odliczenia od podatku przez jednego z rodziców przy czym konieczne jest w tym zakresie uzyskanie porozumienia pomiędzy osobami uprawnionymi, gdyż to im ustawodawca pozostawił decyzję w tym względzie. W sytuacji natomiast braku takiego porozumienia odliczenie przysługuje w częściach równych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl