0115-KDIT3.4011.132.2018.1.MR - Określenie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania z tytułu umowy pożyczki.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 2 marca 2018 r. (data wpływu 7 marca 2018 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania z tytułu umowy pożyczki - jest nieprawidłowe.

W dniu 7 marca 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania z tytułu umowy pożyczki.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W związku z wystawieniem przez firmę PIT-8C Wnioskodawca prosi o potwierdzenie, że w związku z przedawnieniem zobowiązania nie nastąpiło po jego stronie trwałe przysporzenie majątkowe i nie powstał przychód podlegający opodatkowaniu, a tym samym nie wystąpił obowiązek wystawienia informacji PIT-8C przez firmę, a on nie uzyskał przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Szczegóły sprawy:

a. Przedmiotowe zobowiązanie wynikało z umowy pożyczki gotówkowej zawartej z B. B. S.A.,

b. Umowa została zawarta na cele związane z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością gospodarczą,

c. Postanowienia umowy były zgodne z obowiązującymi standardowymi ogólnymi warunkami umowy,

d. B. B. S.A. dokonał przelewu wierzytelności na rzecz firmy K. T. F. I. S.A. w dniu 26 kwietnia 2011 r.,

e. Zobowiązanie uległo przedawnieniu w roku 2009. Wierzycielem w dniu przedawnienia była firma B. B. S.A.

f. Zarzut przedawnienia został przez Wnioskodawcę zgłoszony i uznany przez firmę K. T. F. I. S.A w dniu 18 stycznia 2017 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy przedawnione zobowiązanie podlega opodatkowaniu?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 117-125 k.c. przedawnienie zobowiązania jest zdarzeniem prawnym, skutkiem którego roszczenie przedawnione nie gaśnie, a jedynie nie będzie mogło być przymusowo zrealizowane. Wobec powyższego nie nastąpiło po stronie Wnioskodawcy trwałe przysporzenie majątkowe i nie powstał przychód podlegający opodatkowaniu, bowiem samo przedawnienie zobowiązania nie wywołuje zmiany charakteru zobowiązania na zobowiązanie bezzwrotne i nie powoduje powstania przychodu z nieodpłatnego świadczenia w świetle art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 200 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ogólne określenie "przychodów" zawiera art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do tego przepisu przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku.

Poza powołanym przepisem określającym w sposób ogólny pojęcie przychodu ustawodawca przewidział również szczegółowe regulacje dotyczące przychodów z konkretnych źródeł.

I tak, zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 6 omawianej ustawy przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej jest wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 6 (zobowiązania umorzone w związku z postępowaniem upadłościowym z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego), w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy.

W przedstawionym stanie faktycznym doszło w 2009 r. do przedawnienia zobowiązania Wnioskodawcy z tytułu umowy pożyczki zawartej na cele związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą.

Wskazać należy, że na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych otrzymanie pożyczki i jej spłata na warunkach przewidzianych w umowie pożyczki są obojętne (neutralne) podatkowo z uwagi na zwrotny charakter środków pożyczki. Przychód po stronie pożyczkobiorcy pojawia się jednak w sytuacjach, w których pożyczka traci swój zwrotny charakter i staje się trwałym (definitywnym) przysporzeniem majątkowym pożyczkobiorcy. W takich przypadkach dłużnik osiąga bowiem konkretne przysporzenie majątkowe.

Przedawnienie zobowiązania jest zdarzeniem prawnym, powodującym określone skutki w zakresie możliwości dochodzenia zobowiązań. Zgodnie z art. 117 § 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459, z późn. zm.) po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Zobowiązanie przedawnione przekształca się w tzw. zobowiązanie naturalne. Nie może ono być wyegzekwowane pod przymusem ani też zasądzone przez sąd powszechny, jeżeli dłużnik powoła się na upływ terminu przedawnienia.

Nie ulega wątpliwości, że gdy występuje niemożność przymusowego wyegzekwowania zobowiązania mimo braku jego faktycznego wykonania, dłużnik uzyskuje pewną korzyść majątkową, przejawiającą się w tym, że nie musi realnie wykonać zobowiązania. Zasadnicze znaczenie ma bowiem, że w następstwie przedawnienia dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia (ustaje obowiązek spełnienia świadczenia). Skutki finansowe przedawnienia zobowiązania z tytułu pożyczki dla pożyczkobiorcy oraz pożyczkodawcy są zatem analogiczne jak przy jej umorzeniu. Pożyczkobiorca kosztem pożyczkodawcy osiąga realne przysporzenie majątkowe, a więc uzyskuje przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przychodowy charakter przedawnienia zobowiązania został bezpośrednio wskazany przez ustawodawcę w cytowanym art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten odnosi się do przychodów ze źródła pozarolnicza działalność gospodarcza (a więc ma zastosowanie w omawianej sytuacji faktycznej). Jego treść potwierdza, że na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych ustawodawca traktuje zarówno przedawnienie, jak i umorzenie zobowiązania (niezależnie od odrębności tych instytucji) jako sytuacje skutkujące powstaniem przychodu. Co więcej, przychód z przedawnienia zobowiązania oraz przychód z umorzenia zobowiązania stanowią odrębne kategorie przychodu - w szczególności nie są przychodami z nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu omawianej ustawy.

Przychód podatkowy z tytułu przedawnionego zobowiązania powstaje w momencie upływu terminu przedawnienia. Stosownie do art. 118 Kodeksu cywilnego, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Co do zasady bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 120 § 1 Kodeksu cywilnego). Ustawa przewiduje przy tym okoliczności skutkujące przerwaniem biegu przedawnienia (art. 123 § 1 Kodeku cywilnego).

Odnosząc powyższe do opisanego stanu faktycznego, należy stwierdzić, że przedawnienie zobowiązania Wnioskodawcy z tytułu umowy pożyczki zawartej na cele związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą spowodowało powstanie po Jego stronie przychodu podatkowego (art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Przychód ten powstał w dacie przedawnienia zobowiązania.

Wobec tego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2017 r. poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.