0115-KDIT2.4011.525.2020.1.MM - Stosowanie odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej.

Na podstawie art. 13 § 2a pkt 1, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 8 czerwca 2020 r. (data wpływu 2 lipca 2020 r.), uzupełnionym w dniu 10 września 2020 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej - jest prawidłowe.

W dniu 2 lipca 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek, uzupełniony w dniu 10 września 2020 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej.

W ww. wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W sierpniu 2016 r. Wnioskodawczyni rozstała się z mężem, a w dniu 18 listopada 2016 r. doszło do rozwodu.

Na dwójkę małoletnich dzieci, tj. syna oraz córkę Wnioskodawczyni dokonywała odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej.

W latach 2014-2019 ojciec nie zajmował się wychowywaniem dzieci. To Wnioskodawczyni była rodzicem, który zajmował się dziećmi i sprawował nad nimi opiekę rodzicielską. Wnioskodawczyni zapewniała im potrzeby bytowe, edukacyjne i zdrowotne. Dbała o rozwój intelektualny, emocjonalny i fizyczny dzieci oraz odpowiadała za wszystkie czynności w życiu dzieci - zarówno związane z ich edukacją, leczeniem, uczestnictwem w życiu szkolnym, jak i zajmowała się praniem, sprzątaniem, gotowaniem dla nich i ich karmieniem. Wnioskodawczyni organizowała wyprawkę szkolną, odrabiała z dziećmi lekcje, chodziła na konsultacje z nauczycielami w szkołach dzieci, umawiała i organizowała leczenie dzieci.

Ojciec dzieci nie interesuje się ich postępami w edukacji oraz leczeniem. Syn Wnioskodawczyni jest pod stałą opieką alergologa i dermatologa - w leczeniu którego jego ojciec również nie uczestniczył. Pomimo, że ojciec dzieci miał ustalone z nimi sądownie codwutygodniowe weekendowe widzenie od piątku do niedzieli, nie wywiązywał się z tego. Dzieci przebywają u ojca dwa dni w miesiącu (od godz.15:00 w sobotę do godz. 15:00 w niedzielę).

Powyższe - zdaniem Wnioskodawczyni - świadczy o tym, że nie można mówić o sprawowaniu opieki rodzicielskiej nad dziećmi przez ich ojca.

Ojciec dzieci w trakcie rozwodu został częściowo pozbawiony praw rodzicielskich (na co wyraził zgodę), ponieważ sam ma świadomość, że nie uczestniczy w życiu dzieci. Poza alimentami w kwocie 500 zł na każde dziecko, nie daje nic córce i synowi.

Ulga prorodzinna pomagała Wnioskodawczyni w zakupie dzieciom "czegoś ekstra", typu: telewizor, telefon, laptop, co jest potrzebne dzieciom, lecz Wnioskodawczyni na to nie stać. Natomiast na pomoc ze strony ojca dzieci Wnioskodawczyni nigdy nie mogły liczyć. Jak dzieci są chore lub potrzebują wsparcia rodzica - to zawsze mogą liczyć tylko na Wnioskodawczynię.

Przed rozwodem rola ojca ograniczała się tylko do tego, że mieszkał z Wnioskodawczynią i dziećmi oraz chodził do pracy (w ostatnim roku małżeństwa, czyli w 2015, Wnioskodawczyni dostawała od męża 1.200 zł). Wszystkie spotkania klasowe i wywiadówki "spoczywały na głowie" Wnioskodawczyni. Ją obciążały również dodatkowe koszty, gdyż ojciec dzieci nigdy nie zapytał, ile kosztuje wyprawka szkolna, wycieczki, bądź nowe ubrania (które są potrzebne z uwagi na to, że dzieci szybko rosną). Aby dzieci nie czuły się gorzej od rówieśników, Wnioskodawczyni musiała pożyczać pieniądze, by na wszystko starczyło. Ojciec dzieci nigdy nie zasiadł z dziećmi do prac domowych. To Wnioskodawczyni - w ramach swoich możliwości (gdyż pracowała na dwie zmiany) - tłumaczyła i odrabiała lekcje z córką i synem. W 2015 r., jak i dwa lata wcześniej, córka - z powodu niskiej samooceny oraz z uwagi na trudności z matematyką - była pod opieką poradni psychologiczno-pedagogicznej, do której Wnioskodawczyni razem z nią jeździła. Ojciec ani razu nie zapytał o postępy dzieci w nauce, bądź o trudności wychowawcze. Brak zainteresowania ojca dziećmi doprowadził do tego, że większość czasu dzieci przebywały w swoich pokojach. Zdarzało się nawet, że gdy Wnioskodawczyni wracała z pracy (ok. godz. 21:30) dzieci pozostawione były same sobie, ponieważ "tata gdzieś pojechał". W miarę możliwości Wnioskodawczyni starała się zadbać o podstawowe potrzeby bytowe, emocjonalne i edukacyjne. To Wnioskodawczyni z chęcią bawiła się z dziećmi, czytała lektury i wysłuchiwała ich problemów. Wspólnie z dziećmi tworzyła plakaty tematyczne do szkoły, chodziła z nimi na spacery, prała im i gotowała, jeździła z nimi do lekarzy i czuwała przy łóżku, gdy były chore. Wyraźny brak zrozumienia i czułości ze strony ojca oziębił jeszcze bardziej - zachwiane w tym czasie - relacje ojciec-dzieci.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawczyni należy się ulga prorodzinna w całości za lata 2015-2019?

Zdaniem Wnioskodawczyni, ulga prorodzinna powinna być rozliczana przez rodziców, którzy uczestniczą w wychowywaniu dzieci i faktycznie zapewniają dzieciom potrzeby: bytowe, edukacyjne, zdrowotne oraz dbają o ich rozwój emocjonalny, intelektualny i fizyczny. Dlatego - w ocenie Wnioskodawczyni - ojcu dzieci nie należy się połowa ulgi, gdyż to Wnioskodawczyni jest rodzicem, który w 100% sprawuje władzę rodzicielską nad dziećmi.

W latach 2015-2019 Wnioskodawczyni była jedynym rodzicem, który zajmował się wychowywaniem dzieci i dlatego Wnioskodawczyni uważa, że to jej przysługuje w 100% ulga prorodzinna. Sam fakt płacenia alimentów przez ojca dzieci nie jest dowodem na to, że sprawuje on władzę rodzicielską. Sporadyczne widzenia z dziećmi (dwa razy w miesiącu) również nie wnoszą nic w życie dzieci, w ich codzienność.

Powyższe stanowisko Wnioskodawczyni przedstawiła opierając się na interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 18 marca 2016 r. nr ITPB2/4511-1169/15/RS, który uznał, że ojcu dziecka nie należy się połowa ulgi prorodzinnej, ponieważ nie wykonuje on władzy rodzicielskiej, o której mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podobne stanowisko zajął m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z dnia 10 grudnia 2015 r., sygn. akt I SA/Ol 445/15. Wcześniej tak samo orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku sygn. akt I SA/Bk 242/15 i Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku o sygn. akt I SA/Gl 609/14. Nieco mniej korzystny był natomiast wyrok, który zapadł przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w listopadzie 2014 r., sygn. akt II FSK 2528/12.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

W myśl art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426, z późn. zm.), od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

Zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy, odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

Stosownie do art. 27f ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a.

Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka (art. 27f ust. 2b ww. ustawy).

W myśl art. 27f ust. 2c ustawy, odliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

W przypadku gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem (art. 27f ust. 3 ustawy).

Jednocześnie, jak stanowi art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Stosownie do art. 27f ust. 5 ww. ustawy odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

Na mocy art. 27f ust. 7 cyt. ustawy podatkowej, przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.

Jak wynika z wniosku, w sierpniu 2016 r. Wnioskodawczyni rozstała się z mężem, a w dniu 18 listopada 2016 r. doszło do rozwodu. Na dwójkę małoletnich dzieci, tj. syna oraz córkę Wnioskodawczyni dokonywała odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej. W latach 2014-2019 ojciec nie zajmował się wychowywaniem dzieci. To Wnioskodawczyni była rodzicem, który zajmował się dziećmi i sprawował nad nimi opiekę rodzicielską. Wnioskodawczyni zapewniała im potrzeby bytowe, edukacyjne i zdrowotne. Dbała o rozwój intelektualny, emocjonalny i fizyczny dzieci oraz odpowiadała za wszystkie czynności w życiu dzieci - zarówno związane z ich edukacją, leczeniem, uczestnictwem w życiu szkolnym, jak i zajmowała się praniem, sprzątaniem, gotowaniem dla nich i ich karmieniem. Wnioskodawczyni organizowała wyprawkę szkolną, odrabiała z dziećmi lekcje, chodziła na konsultacje z nauczycielami w szkołach dzieci, umawiała i organizowała leczenie dzieci. Ojciec dzieci nie interesuje się ich postępami w edukacji oraz leczeniem. Syn Wnioskodawczyni jest pod stałą opieką alergologa i dermatologa - w leczeniu którego jego ojciec również nie uczestniczył. Pomimo, że ojciec dzieci miał ustalone z nimi sądownie codwutygodniowe weekendowe widzenie od piątku do niedzieli, nie wywiązywał się z tego. Dzieci przebywają u ojca dwa dni w miesiącu (od godz.15:00 w sobotę do godz. 15:00 w niedzielę). Powyższe - zdaniem Wnioskodawczyni - świadczy o tym, że nie można mówić o sprawowaniu opieki rodzicielskiej nad dziećmi przez ich ojca. Ojciec dzieci w trakcie rozwodu został częściowo pozbawiony praw rodzicielskich (na co wyraził zgodę), ponieważ sam ma świadomość, że nie uczestniczy w życiu dzieci. Poza alimentami w kwocie 500 zł na każde dziecko, nie daje nic córce i synowi. Ulga prorodzinna pomagała Wnioskodawczyni w zakupie dzieciom "czegoś ekstra", typu: telewizor, telefon, laptop, co jest potrzebne dzieciom, lecz Wnioskodawczyni na to nie stać. Natomiast na pomoc ze strony ojca dzieci Wnioskodawczyni nigdy nie mogły liczyć. Jak dzieci są chore lub potrzebują wsparcia rodzica - to zawsze mogą liczyć tylko na Wnioskodawczynię. Przed rozwodem rola ojca ograniczała się tylko do tego, że mieszkał z Wnioskodawczynią i dziećmi oraz chodził do pracy (w ostatnim roku małżeństwa, czyli w 2015, Wnioskodawczyni dostawała od męża 1.200 zł). Wszystkie spotkania klasowe i wywiadówki "spoczywały na głowie" Wnioskodawczyni. Ją obciążały również dodatkowe koszty, gdyż ojciec dzieci nigdy nie zapytał, ile kosztuje wyprawka szkolna, wycieczki, bądź nowe ubrania (które są potrzebne z uwagi na to, że dzieci szybko rosną). Aby dzieci nie czuły się gorzej od rówieśników, Wnioskodawczyni musiała pożyczać pieniądze, by na wszystko starczyło. Ojciec dzieci nigdy nie zasiadł z dziećmi do prac domowych. To Wnioskodawczyni - w ramach swoich możliwości (gdyż pracowała na dwie zmiany) - tłumaczyła i odrabiała lekcje z córką i synem. W 2015 r., jak i dwa lata wcześniej, córka - z powodu niskiej samooceny oraz z uwagi na trudności z matematyką - była pod opieką poradni psychologiczno-pedagogicznej, do której Wnioskodawczyni razem z nią jeździła. Ojciec ani razu nie zapytał o postępy dzieci w nauce, bądź o trudności wychowawcze. Brak zainteresowania ojca dziećmi doprowadził do tego, że większość czasu dzieci przebywały w swoich pokojach. Zdarzało się nawet, że gdy Wnioskodawczyni wracała z pracy (ok. godz. 21:30) dzieci pozostawione były same sobie, ponieważ "tata gdzieś pojechał". W miarę możliwości Wnioskodawczyni starała się zadbać o podstawowe potrzeby bytowe, emocjonalne i edukacyjne. To Wnioskodawczyni z chęcią bawiła się z dziećmi, czytała lektury i wysłuchiwała ich problemów. Wspólnie z dziećmi tworzyła plakaty tematyczne do szkoły, chodziła z nimi na spacery, prała im i gotowała, jeździła z nimi do lekarzy i czuwała przy łóżku, gdy były chore. Wyraźny brak zrozumienia i czułości ze strony ojca oziębił jeszcze bardziej - zachwiane w tym czasie - relacje ojciec-dzieci.

Mając na uwadze opisany stan faktyczny wskazać należy, że zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obojgu rodzicom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na dzieci małoletnie.

Władza rodzicielska - zgodnie z art. 93 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359) - przysługuje obojgu rodzicom, zaś - stosownie do art. 97 § 1 tejże ustawy - jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.

W rozumieniu przepisów prawa rodzinnego władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowywania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw (art. 95 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Podkreślić należy, że o wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie świadczy tylko sam fakt jej posiadania, czy spełniania obowiązku alimentacyjnego, ani sporadyczne kontakty z dzieckiem. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka. Wykonywać pieczę (zgodnie z def. Wielkiego Słownika Języka Polskiego oraz słownika synonimów) - to m.in. sprawować nad kimś lub czymś bezpośrednią, osobistą opiekę, troszczyć się, baczyć, czuwać, nadzorować.

W konsekwencji, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska, i władza ta jest wykonywana przez obojga rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującego na dziecko limitu. Kwotę tę rodzice mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Dotyczy to zarówno rodziców pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jak i rodziców rozwiedzionych czy będących w separacji. Porozumienie rodziców co do wysokości dokonywanego odliczenia nie jest jednak wymagane w przypadku, gdy tylko jeden rodzic spełnia warunki określone w art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przytoczonych regulacji wynika, że limit omawianej ulgi określony na dziecko przysługuje łącznie obojgu rodzicom, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska. Natomiast w przypadku wykonywania przez jednego z rodziców władzy rodzicielskiej, tylko on ma prawo do odliczenia ulgi prorodzinnej. Wówczas ulga prorodzinna przysługuje mu w całości.

W związku z tym, że jak wskazała Wnioskodawczyni ojciec dzieci w latach 2015-2019 nie sprawował nad nimi władzy rodzicielskiej to należy przyjąć, że - przy spełnieniu pozostałych warunków - ulga za ww. lata przysługuje Wnioskodawczyni w 100%.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Końcowo, odnosząc się do powołanych we wniosku wyroków sądowych oraz interpretacji indywidualnej należy wskazać, że wyroki oraz interpretacje dotyczą konkretnej i indywidualnej sprawy podatnika w określonym stanie faktycznym i w tej danej sprawie rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego opisanego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r. poz. 2325, z późn. zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.