0115-KDIT2.4011.43.2019.2.ŁS - Zwolnienie z PIT renty wyrównawczej po zmarłym mężu.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 18 listopada 2019 r. (data wpływu 19 listopada 2019 r.), uzupełnionym w dniu 9 stycznia 2020 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 19 listopada 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek, uzupełniony w dniu 9 stycznia 2020 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni otrzymała pismo z dnia 22 maja 2019 r. od Naczelnika. Urzędu Skarbowego w X. o konieczności zapłaty podatku w wysokości 2841 zł wynikającej z zeznania podatkowego PIT-37. Wnioskodawczyni uważa, że wezwanie do zapłaty podatku dochodowego za rok 2018 jest dla Niej niezwykle krzywdzące. Wnioskodawczyni otrzymuje rentę wyrównawczą wypłaconą w oparciu o wyrok sądowy Sądu Rejonowego w X. z dnia 17 września 2008 r. sygn. akt:........ Podstawą wydania tego wyroku są przepisy Kodeksu cywilnego wynikające z tzw. świadczeń deliktowych tj. odszkodowanie czy renta wyrównawcza należne na skutek czynów niedozwolonych - w tym przypadku K. (...). Dotychczas Wnioskodawczyni nie była zobowiązana do płacenia takiego podatku tj. z tytułu renty wyrównawczej. W uzupełnieniu Wnioskodawczyni wskazała, że wyrokiem sądowym z dnia 17 września 2008 r. zaczęła pobierać rentę wyrównawczą po zmarłym mężu - P.K. Mąż Wnioskodawczyni dnia 9 kwietnia 1996 r. w wyniku wypadku w pracy na dole w K. doznał poważnego uszkodzenia kręgosłupa, co wykluczało go z dalszego czynnego życia zawodowego i w konsekwencji skutkowało przyznaniem renty wyrównawczej, którą pobierał do chwili śmierci, tj. do dnia 5 stycznia 2007 r. Po otrzymaniu wezwania do zapłaty od Naczelnika Urzędu Skarbowego Wnioskodawczyni skontaktowała się z K. i otrzymała potwierdzenie, że otrzymana przez Nią renta wyrównawcza po zmarłym mężu jest zwolniona z podatku dochodowego. Od momentu wydania wyroku przez Sąd w X. i pobierania przez Wnioskodawczynię renty nie miała obowiązku zapłaty podatku dochodowego. Podatku takiego nie płacił również mąż Wnioskodawczyni.

W świetle tak przedstawionego opisu stanu faktycznego oraz własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej stanu faktycznego przyjęto, iż intencją Wnioskodawczyni było uzyskanie odpowiedzi na następujące pytanie:

Czy otrzymywana przez Wnioskodawczynię renta wyrównawcza po zmarłym mężu korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, świadczenie to jest zwolnione z podatku dochodowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawczyni uważa, że nie ma podstawy prawnej do płacenia przez Nią podatku dochodowego z otrzymanej renty wyrównawczej po zmarłym mężu, a żądanie takiej zapłaty jest dla Niej niezrozumiałe i niesprawiedliwe. Zdaniem Wnioskodawczyni krzywdzące są dla Niej informacje o obowiązku zapłaty tego podatku w kwocie 2841 zł w związku z zaakceptowanym automatycznie w Urzędzie Skarbowym w X. zeznaniem.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387 z późn. zm.) jest zasada powszechności opodatkowania.

W myśl tej zasady, wyrażonej w treści art. 9 ust. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie zaś z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2018 r. przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W art. 10 w ust. 1 ww. ustawy określone zostały źródła przychodów, wśród których w pkt 1 wymieniono: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, pracę nakładczą, emeryturę lub rentę.

Na mocy art. 12 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przez emeryturę lub rentę rozumie się łączną kwotę świadczeń emerytalnych i rentowych, w tym kwoty emerytur kapitałowych wypłacanych na podstawie ustawy o emeryturach kapitałowych, wraz ze wzrostami i dodatkami, z wyłączeniem dodatków rodzinnych i pielęgnacyjnych oraz dodatków dla sierot zupełnych do rent rodzinnych.

Należy podkreślić, że definicja renty, określona w art. 12 ust. 7 komentowanej ustawy, nie ogranicza pojęcia renty wyłącznie do świadczeń rentowych wypłacanych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Obejmuje również renty mające charakter odszkodowawczy, otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego.

Zatem świadczenie to stanowi co do zasady, przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy. Nie oznacza to jednak, że wszystkie tego typu świadczenia podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040 i 1043), z wyjątkiem:

Ze zwolnienia przedmiotowego - na podstawie cytowanego wyżej przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 komentowanej ustawy - korzystają zatem jedynie te odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie oraz te odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy - Kodeks pracy.

Z kolei w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje wyłącznie odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 komentowanej ustawy. Przy czym ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wyłączone są świadczenia otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz świadczenia dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Natomiast art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Ww. zwolnienie obejmuje zatem odszkodowania:

* mające postać renty;

* otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego;

* otrzymane w przypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia;

* otrzymane przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Zagadnienia dotyczące rent reguluje m.in. przepis art. 446 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 z późn. zm.), który stanowi, że osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.

Zgodnie zaś z art. 446 § 3 Kodeksu cywilnego sąd może ponadto przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.

Z wniosku wynika w szczególności, że Wnioskodawczyni otrzymuje rentę wyrównawczą wypłacaną w oparciu o wyrok sądowy Sądu Rejonowego w X. z dnia 17 września 2008 r. sygn. akt:.......... Podstawą wydania tego wyroku są przepisy Kodeksu cywilnego wynikające z tzw. świadczeń deliktowych tj. odszkodowanie czy renta wyrównawcza należne na skutek czynów niedozwolonych - w tym przypadku K. (...). Wnioskodawczyni zaczęła pobierać rentę wyrównawczą po zmarłym mężu - P.K. Mąż Wnioskodawczyni dnia 9 kwietnia 1996 r. w wyniku wypadku w pracy na dole w K. doznał poważnego uszkodzenia kręgosłupa, co wykluczało go z dalszego czynnego życia zawodowego i w konsekwencji skutkowało przyznaniem renty wyrównawczej, którą pobierał do chwili śmierci, tj. do dnia 5 stycznia 2007 r.

Wyjaśnienia wymaga, że w orzecznictwie sądowym dotyczącym kwestii zasadności opodatkowania ww. rent przyznanych na podstawie wyroku sądu powszechnego zaprezentowany został pogląd (I SA/GI 43/15, FSK 3153/15, I SA/GI 496/16), zgodnie z którym "przy wyznaczeniu zakresu pojęcia "inne odszkodowania", użytego w art. 21 ust. 1 pkt 3b) u.p.d.o.f, należy odwołać się do wykładni celowościowej. Użyty przez ustawodawcę zwrot "inne odszkodowania lub zadośćuczynienia" nie ogranicza się jedynie do świadczeń, które w wyroku lub ugodzie sądowej tylko tak (wprost) zostały nazwane". W ocenie Sądu "Pozostawałoby to w sprzeczności z koniecznością respektowania podstawowych zasad konstytucyjnych, w tym zawierających gwarancje zaspokojenia określonych praw podmiotowych adresatom norm ustawowych. Przyznane przez sąd powszechny świadczenie jest bowiem niczym innym jak formą odszkodowania płaconą periodycznie (co miesiąc) na rzecz małoletniego dziecka, stanowiącym rekompensatę za utratę jednego z rodziców, nazwaną w Kodeksie cywilnym renta. Sąd uznając, że odszkodowawczy charakter tego świadczenia nie jest sporny, słusznie stwierdził, że "określenia (użyte w art. 21 ust. 1 pkt 3c u.p.d.o.f) są synonimiczne.".

Naczelny Sąd Administracyjny uznając, że odszkodowawczy charakter tego świadczenia nie jest sporny oraz mając na uwadze brak jednolitego nazewnictwa w ustawie podatkowej oraz przepisach Kodeksu cywilnego wyprowadził wniosek, że w rozpatrywanym przypadku nie można pozbawiać prawa do zwolnienia podatkowego wnioskodawcy doświadczonego przez sytuację losową, z którego korzystałaby w sytuacji życia codziennego, tj. czy to dobrowolna czy wymuszona realizacja obowiązku alimentacyjnego. Inna interpretacja rozpatrywanego przypadku naruszałby również zasadę równości.

Należy również wspomnieć, iż Naczelny Sąd Administracyjny dokonując oceny prawnej, przyznanej na podstawie art. 446 § 2 k.c. renty wyrównawczej, powołał się w swoim orzeczeniu na treść orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2015 r. (sygn. akt III CSK 132/14) w którym stwierdzono, że "roszczenie przewidziane w art. 446 § 2 k.c. ma charakter odszkodowawczy, a nie alimentacyjny".

Ponadto skoro w art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odszkodowanie w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość korzysta ze zwolnienia, to również jeżeli doszło do śmierci poszkodowanego i taką rentę odszkodowawczą otrzymują członkowie rodziny, jako rekompensatę za utratę rodzica czy osoby bliskiej w przypadku małżonka, trudno uznać, że przyznane im świadczenie powinno podlegać opodatkowaniu.

Mając zatem na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane powyżej przepisy prawa stwierdzić należy, że w niniejszej sprawie zasądzona na rzecz Wnioskodawczyni wyrokiem Sądu renta wyrównawcza, którą zaczęła pobierać po zmarłym mężu stanowi przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 12 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, korzystający ze zwolnienia uregulowanego w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, albowiem świadczenie to można zaliczyć do kategorii "inne odszkodowania" otrzymane na podstawie wyroku sądowego, a nie jest odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem otrzymanym w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, ani nie dotyczący korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zatem Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od otrzymanego świadczenia.

W konsekwencji, nie można zgodzić się z Wnioskodawczynią, że przyznane Jej świadczenie korzysta ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3c komentowanej ustawy bowiem nie zostało on przyznane Jej jako osobie poszkodowanej, lecz jako osobie względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny.

Z tych że względów stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r. poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.