0115-KDIT2-2.4011.448.2018.1.ŁS - Przychód z tytułu odszkodowania wypłaconego w związku z niedostarczeniem lokalu socjalnego.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r. poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 20 listopada 2018 r. (data wpływu 21 listopada 2018 r.), uzupełnionym pismem z dnia 8 stycznia 2019 r. (data wpływu 10 stycznia 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania wypłaconego w związku z niedostarczeniem lokalu socjalnego - jest nieprawidłowe.

W dniu 21 listopada 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek, uzupełniony w dniu 10 stycznia 2019 r., o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania wypłaconego w związku z niedostarczeniem lokalu socjalnego.

We wniosku i jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni jest właścicielem nieruchomości lokalowej zajmowanej przez Jej ojca J. P. W dniu 16 stycznia 2012 r. został wydany wyrok nakazujący ojcu Wnioskodawczyni eksmisję z ww. nieruchomości. Ponadto, w wyroku tym zobowiązano miasto K. do przedstawienia ojcu Wnioskodawczyni oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Miasto K. nie przedstawiło oferty najmu lokalu socjalnego, w związku z tym na mocy art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów Wnioskodawczyni wystąpiła z roszczeniem do miasta K. o odszkodowanie. Na mocy ugody zawartej z miastem K. w dniu 15 grudnia 2014 r. przed Sądem Rejonowym, pozwane miasto K. zobowiązało się zapłacić na rzecz Wnioskodawczyni kwotę 7128 zł tytułem odszkodowania za niezłożenie oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego J. P. Następnie w drodze kolejnych ugód z miastem K. z dnia 4 kwietnia 2017 r. i dnia 15 grudnia 2017 r. miasto K. zobowiązało się do wypłaty odszkodowań w kwocie po 5280 zł za okres odpowiednio od dnia 1 czerwca 2016 r. do dnia 31 stycznia 2017 r. oraz od dnia 1 lutego 2017 r. do dnia 30 września 2017 r. Ugody zawarte w dniach 4 kwietnia 2017 r. oraz 15 grudnia 2017 r. były ugodami pozasądowymi. Do 2017 r. Wnioskodawczyni nie otrzymała żadnych PIT-8C i nie opłacała podatku dochodowego od ww. odszkodowań. W lutym 2018 r. otrzymała od miasta K. PIT-8C dotyczący opodatkowania ww. odszkodowania. W związku z koniecznością rozliczenia się z podatku dochodowego za 2017 r. z uwzględnieniem PIT-8C otrzymanego od miasta K. Wnioskodawczyni zapłaciła podatek dochodowy w kwocie 1841 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w opisanym stanie faktycznym Wnioskodawczyni zobowiązana jest do uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty odszkodowania za niezłożenie oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego ojcu Wnioskodawczyni - J. P., które jest Wnioskodawczyni wypłacane przez miasto K. na podstawie ugody zawartej przed Sądem Rejonowym a następnie na podstawie ugody pozasądowej?

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie jest zobowiązana do uiszczania podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot odszkodowania za niezłożenie oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego swojemu ojcu, które otrzymała od miasta K. na podstawie zawartych ugód. Bowiem zgodnie z treścią wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 czerwca 2014 r. sygn. akt II FSK 1783/12 właściciele lokali, którzy otrzymują takie odszkodowanie nie muszą od niego płacić podatku dochodowego od osób fizycznych. Odszkodowanie, które Wnioskodawczyni otrzymuje od miasta K. przeznacza w całości na pokrycie kosztów związanych z czynszem należnym do spółdzielni, natomiast nie stanowi ono w żadnym stopniu Jej wzbogacenia. Po potrąceniu podatku dochodowego od osób fizycznych (za rok 2017 była to kwota 1841 zł) odszkodowanie, które przysługuje Jej od miasta nie wystarcza nawet na zapłatę należnego miesięcznego czynszu do spółdzielni, który aktualnie wynosi 648,51 zł.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1509 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zatem, wszelkie dochody podatnika niewymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych oraz od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku podlegają opodatkowaniu.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917, 1000 i 1076), z wyjątkiem:

Natomiast w przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia nie wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia nie wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy - Kodeks pracy, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, z wyjątkiem odszkodowań w tym przepisie wymienionych.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Powołane uregulowania prawne wskazują jednoznacznie, że nie wszystkie odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego.

Ze zwolnienia przedmiotowego - na podstawie cytowanego przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 - korzystają bowiem jedynie te odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie oraz te odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy - Kodeks pracy.

Z kolei zakres zwolnienia wynikający z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje wyłącznie odszkodowania lub zadośćuczynienia za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści.

Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowania lub zadośćuczynienia z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowania lub zadośćuczynienia z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie lub zadośćuczynienie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni jest właścicielem nieruchomości lokalowej zajmowanej przez Jej ojca J. P. W dniu 16 stycznia 2012 r. został wydany wyrok... nakazujący ojcu Wnioskodawczyni eksmisję z ww. nieruchomości. Ponadto, w wyroku tym zobowiązano miasto K. do przedstawienia ojcu Wnioskodawczyni oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Miasto K. nie przedstawiło oferty najmu lokalu socjalnego, w związku z tym na mocy art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów Wnioskodawczyni wystąpiła z roszczeniem do miasta K. o odszkodowanie. Na mocy ugody zawartej z miastem K. w dniu 15 grudnia 2014 r. przed Sądem Rejonowym, sygnatura akt..., pozwane miasto K. zobowiązało się zapłacić na rzecz Wnioskodawczyni kwotę 7128 zł tytułem odszkodowania za niezłożenie oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego J. P. Następnie w drodze kolejnych ugód z miastem K. z dnia 4 kwietnia 2017 r. i dnia 15 grudnia 2017 r. miasto K. zobowiązało się do wypłaty odszkodowań w kwocie po 5280 zł za okres odpowiednio od dnia 1 czerwca 2016 r. do dnia 31 stycznia 2017 r. oraz od dnia 1 lutego 2017 r. do dnia 30 września 2017 r. Ugody zawarte w dniach 4 kwietnia 2017 r. oraz 15 grudnia 2017 r. były ugodami pozasądowymi. Do 2017 r. Wnioskodawczyni nie otrzymała żadnych PIT-8C i nie opłacała podatku dochodowego od ww. odszkodowań. W lutym 2018 r. otrzymała od miasta K. PIT-8C dotyczący opodatkowania ww. odszkodowania. W związku z koniecznością rozliczenia się z podatku dochodowego za 2017 r. z uwzględnieniem PIT-8C otrzymanego od miasta K. Wnioskodawczyni zapłaciła podatek dochodowy w kwocie 1841 zł.

Zgodnie z art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1234 z późn. zm.) jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r. poz. 1025).

Z przepisu art. 417 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa (art. 417 § 2 tej ustawy).

Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono - art. 361 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego.

Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili - art. 363 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego.

Powołany powyżej art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz art. 417 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego reguluje jedynie możliwość wystąpienia strony o odszkodowanie, nie określa jednak wprost jego wysokości, a także nie wskazuje zasad ustalania odszkodowania.

Zatem odszkodowanie wypłacone właścicielowi z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto odszkodowanie, o którym mowa nie jest odszkodowaniem za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, ale dotyczy utraconych korzyści. Dotyczy ono bowiem korzyści, które właściciel lokalu mógłby osiągnąć, gdyby bez przeszkód mógł dysponować swoją własnością.

W rezultacie odszkodowanie to nawet jeżeli wypłacone zostało na podstawie wyroku lub ugody sądowej nie podlega również zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przenosząc powyższe uregulowania prawne na grunt przedstawionego we wniosku stanu faktycznego stwierdzić należy, że otrzymane przez Wnioskodawczynię kwoty odszkodowań przyznane na podstawie zawartych ugód z tytułu niedostarczenia mieszkania socjalnego nie mieszczą się w katalogu zwolnień przedmiotowych - nie korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego zarówno na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3, jak i art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji otrzymane kwoty z tego tytułu stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie bowiem do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Sformułowanie "w szczególności" dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Uzyskany dochód z powyższego tytułu należy zatem wykazać w zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) za rok podatkowy, w którym został uzyskany i opodatkować na zasadach ogólnych według skali podatkowej, określonej w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wraz z innymi uzyskanymi dochodami.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Końcowo odnosząc się do powołanego przez Wnioskodawczynię wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazać należy, że dotyczy on tylko konkretnej, indywidualnej sprawy podatnika w określonym stanie faktycznym i w tej sprawie rozstrzygnięcie w nim zawarte jest wiążące. Natomiast organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, że nie stanowią materialnego prawa podatkowego i nie mają mocy powszechnie obowiązującej.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2018 r. poz. 1302 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.